Co to jest Rosja?

Rosja, Rosjanie i moje mniemanie

Co regularny, śmiele idący przed siebie Polak, obrazuje sobie pod adresem zawiłej choć odważnej myśli pod tytułem Rosja? Oczywiście brnie w stereotypy, w charakterystycznego Ruska, który poza uprawą bulw i pompowaniem gazu nie robi nic. Czasem, podczas prób wydobycia, jakaś krokwią czy podpora eksploduje z hukiem, czego efektem jest turlający się krąglak uranu. Wszystko co odbywa się w tej części świata zdaje się być dziełem przypadku. Przypadkowo rozlali się po Azji, przypadkowo postrzelili Berlin, przypadkowo stali się mocarstwem, przypadkowo zamiast tlenu oddychają gazem ziemnym i wreszcie przypadkowo na tronie zasiadł Pan Putin. Ambitne cudotwórstwo, rozwój rodzi się sam, tak jak zapewne samo urodziło się słowo rusofobia. Ta, blada polityka, dla ludzi w bladych koszulach, którzy po 4 latach pracy na stołku mają blade twarze, przez kolejne cztery – oczywiście.

Nie, nie podoba mi się metoda, w jaką opiewają nasze media, uderzające znacząco w Rosję, jako głównego terrorystę, potomka ziomka z Pandemonium i najbardziej butnego pirata w tawernie. Zabajone w pełni i pijane manipulowanie sprzyja obustronnej niechęci, która jak powiadają nasze dziady, dotychczas – podobno jeszcze nigdy nie była tak zauważalna. Nie lubimy Rosjan za ich zidiociałe filmiki, które niczym ferment do dżemu wdzierają się podstępnie w internet i zmuszają nas do rozkoszowania się pomysłowością i zawodnością Rosjan. Rzeczywiście, filmowanie metody transportu całego taboru pełnego pozgniatanych puszek -jednym rowerem, może być podstawą do hahaszków. Dalej, zabawy w akademikach, które trącą o kryminał, szaleńcza szarańcza na drogach i same antyczne samochody, co mają śmiejące się silniki o brzmieniu hieny. Auta te są omotane intensywnym użytkowaniem wprost nieproporcjonalnie do wkładu pracy i poczynanych inwestycji celem wskrzeszenia gada. Wielu Rosjan, w zamian za estetykę i długowieczność samochodu, wybiera upłynnienie swojego wieczoru, a może i całego weekendu. Bo to przecież ciało ludzkie koi i dodaje chwilowej otuchy i braku rozeznania w życiu, które przecież dobrym nie jest. Przestajemy się rozumieć, jako ludzie, dziwne. No właśnie, internet staje dęba, na produkcjach nacechowanych „ chwilowymi półludzmi”, zawijasami, popaprańcami, których ciała zawieszone są na chwile w nieważkości i hibernują po ciężkim żywocie. Ich uwiecznione na filmie, wypite niedołęstwo staje się elementem uzupełniającym niejedną nieudaną imprezę. A ta jest czasowo w trybie kołowania, bo znajomi są wypaleni, lub znajomi się nie znają, a może też znajomi zazdroszczą „aktorowi z youtube`a” i chwilowo dogadać się nie mogą, tylko chwilowo. Jak widać istnieje pewna zależność, mówi ona, że wódka łączy wszystkich ludzi, wszystkich innych. Niezależnie, czy szlachetnych czy wybrednych- -zgubionych-odnajduje, chłopak dziewczynę pocałuje, a Rusek Polakowi na trzeźwo dalej nie pasuje. Internet jest obiektem dyskusji jako niezgłębiona kopania wiedzy. Rodzi potomstwo zdrowe i kolorowe, ale ma też złe strony, płodzi materiały jałowe i matowe. Wierni oddajemy się tej bestii bez skrupułów.

Ja, jako urodzony na kresach wschodnich kraju, nieopodal spotykam granice, za którą rządzi cyrylica i inne grażdanki. Tam też podobno dławią wolność tyrani, co zrobią wszystko by być na fali. Wpływy historii, bacznie emanują i dają o sobie znać w moich Podlaskich stronach. Nie rzadko przypadkowy jegomość, na pytanie „Panie którędy droga?” odpowie dziwnym, świeżym wschodnim akcentem „Tam idź, gdzie słyszysz śpiew. Tam ludzie serca mają. Źli ludzie wierzaj mi – nigdy nie śpiewają”(Norwid). Normalnym jest zabawne zaciąganie ( któremu nieopacznie sprostać i ja nie mogę ) oraz krzywdzenie przykładowo litery Ł ( jak Łomża moja przecież ), której wschodnią kwintesencją jest L, jak laboratorium lalek lubianych lekko lubieżnie. I właśnie z bliskości granic, które dotyczą mnie i resztę północno-wschodniej Polski wynikł kolejny konstruktywny plan. Białoruś zdobyta w roku minionym, tam zostały najwspanialsze wspomnienia, których doświadczyć mogłem dzięki obecności w Dniu Zwycięstwa 9 Maja. Zatankowały mnie aż po zaszczytny pióropusz na głowie, że zdolny byłem dzielić te wibracje z najbliższymi przez dalszą część roku panieńskiego. A rocznica się zbliża, minął rok, a głód emocjonalny wykrada skupiska pochowanej energii jak tyrańska farelka! Cóż począć, trza by jechać, ale dokąd – pytanie. Mój ojciec znał odpowiedz na nie. 70 Rocznica Zakończenia II Wojny Światowej, to hasło jeszcze podbiło tępo konsumpcji mego wyjałowionego zagajnika z szałem zwanym – muszę podróżować! Zegar łomocze jak stara winda, serce jeszcze głośniej – jedziemy do Moskwy! To tam najwspanialej, najdotkliwiej uświęcimy i podkreślimy tę wywalczoną Wolność, której koszt płynie do dziś krwistą rzeką goryczy...

Niezwłocznie rozpowszechniłem nowinę, która pęczniała we mnie, rozwijała we mnie niecierpliwość a z nią doskonałość zamkniętą w sympatycznym uśmiechu. Dawałem go wszystkim, dzieliłem się nieopasanym szczęściem, które wzrosło dzięki tylu czynnikom. To przecież nie był zwykły, realny wypad z opłaconą przed czasem noclegownią do której wiedzie, krótki poniekąd dystans - stąd do autokaru i z autokaru do Placu Czerwonego. O nie! Uznaliśmy, że nie będzie to w pełni ekstremalna ekskursja, ale zadbaliśmy też o szczyptę fantazji i niepowtarzalności. Wybierzemy się tam własnym autem. To był szlak nasączony historią naszych narodów, historią walki i poświęcenia. Szlak, który zawierał w sobie pewne cele, nie tylko w ramach rekreacji, ale również cele polityczne. Jako samozwańczy ambasadorzy chcieliśmy zabiegać na Wschodzie o udaremnienie motywu Polaka - rusofoba. Mieliśmy ku temu stosowne przesłanki, których nauczyli nas dziadowie i rok poprzedni... Białoruski Dzień Zwycięstwa. To tam, po raz pierwszy zdeżylismy się z kulturą, która podobno dzieli nasze narody. Ten szczyt nosi nazwę, ze skandynawskiego, ABSURD. Dowiedliśmy w Białorusi, że są oni ludźmi wspaniałymi, czysto-krwistymi Słowianami, których dusze rozrywa sympatia do innych, zwłaszcza do obcokrajowców – Nawet Polaków. Oczekiwaliśmy tego samego od Rosjan, stąd ta przybrana funkcja.

A, że dodatkowo zwiedzimy nieznane nam miejsca, odwiedzimy krainy, które lśnią przejrzyście jak kryształ, bo niezmacane, niezmącone, nieludzkie a zwierzęce... Odpoczniemy nad brzegiem innego Bałtyku, wypijemy szklankę, może wiadro, litewskiego kwasu chlebowego, zaśniemy przy śpiewie Łotewskich piw, a dla nastrojenia żołądka zbłądzimy popijając słynny likier z piekła, tzn. z Tallina. Rasowo, sportowo i z klasą! Nie oczekiwałem, że obkupiona tyloma nieprzyjemnościami Wolność, da nam tyle przyjemności.

Najogólniej rzecz ujmując, spoglądając sucho na mapę, nasza trasa miała przebiegać w miare możliwości – najweselej i najowocniej. Jednak plansza, już po opuszczeniu granic Polski, musiała uleć nieznacznej modyfikacji, bo istnieją przeszkody, których nie-sposób ominąć. Na ten przykład- zupełnie niezapowiedziany brak łacińskich znaków, albo nowo-powstała twierdza z XVI wieku, której internety i reszta mądrych powielaży jeszcze nie umiała. Często napotykaliśmy też na wymuszoną przerwę w stylu „ups rozlała mi się Yerba”. A ta, pachnie oryginalnie, wygląda naturalnie, ale ślady na tapicerce zostawia karalne...Śmiało można podłączyć pod to, popasy na pożarcie. Zdarzają się często, jak łatwo sobie wyobrazić. Mój ojciec w sile wieku, ja jeszcze niedorozwinięty, więc kształtuję się co nieco( chyba że jakiś mądry doktor podkopie ten m(h)it ) to i apetyt doskwiera. A to jak wiadomo doskonale rujnuje plan i nasze zobowiązanie wobec czasu. Ale ostatecznie, kulminacyjne punkty zostały osiągnięte, może delikatnie naciągane - ale kto był ten wie, że kto chce ten ma.

Trasa ( Nie obejmuje miejsc dzikich, w których nocleg nie kosztował nic ponad poparzone opuszki palców. Nie wspominam również o mniejszych miejscowościach i krainach, które urodziły mnóstwo wspaniałych wspomnień ale nie sposób załączać pojedyncze brzozy czy sosny gdy dopiero las daje schronienie zwierzętom ) :

Łomża
Wilno
Ryga
Tallin
Leningrad ( Sankt Petersburg )
Jezioro Ładoga
Moskwa
Katyń
Smoleńsk
Borodino
Mińsk
Jezioro Świteź
Jezioro Hańcza
Łomża
Razem dwa tygodnie dojrzałej tułaczki z rowerami na dachu.

Docelowo odpowiem na pytanie „i jak te ruskie?”. Pierogów nie lubię, natomiast za Solianką przepadam. Rosjanie robią rozmaite słodycze bazując na pestkach słonecznikowych, które powalają chłopa moich gabarytów jak szkwał – z korzeniami w powietrzu. Bliskość kuchni Rosyjskiej i Polskiej nie wpłynęła wielce na moje doznania kulinarne, choć nie można ukrywać, że liczne potrawy i umiejętność obróbki tej samej materii stanowią zasadniczą różnice w jadłospisach naszych krajów. Napitek...czuję się zobowiązany by zwrócić uwagę, na najwyższej klasy kvas chlebowy jaki muskał kiedykolwiek moje podniebienie. Można by powiedzieć, że kąpaliśmy się w jego cudotwórstwie codziennie. Towarzyszył nam, gdziekolwiek byliśmy. Mimo ograniczonego miejsca w plecaku, gdzieś na deptaku, zawsze był naszym pobratymcą i radził nam co czynić gdy nic nie czynimy. Dawał znak o sobie, że już warto na nowo się nim upoić. Butelka 2L nie starcza na wiele...autopsja podpowiada, że zanim artyści wejdą na scenę, zanim zabrzmi pierwy gong, pierwsza butelka nada się tylko do recyklingu. Pozostałe uśmiechały się do ekologów, w analogicznie błyskawicznym tempie. Niebiańska rozkosz za Diabelskie Riuble. Dla nienasyconych dodam, że zawartość alkoholu w Kwasie wahała się między 0,5% a... a my się nie wahaliśmy jej użyć. Każdy naturalny, więc prawdziwy kwas chlebowy ustawowo zobowiązany jest do posiadania w swoim składzie tej szczypty alkoholu. Kwas fermentuje! A fermentacja to dobry twór przecież.

Rosjanie... długo by pisać. Przecież jest ich multum, absolutnie niekończąca się mozaika kultur, pozlepiana masa ras. Tak, owszem, ale kultura rosyjska jest tylko jedna prawda? Każdy, nawet Kazach może świadomie zaadaptować się do rosyjskiego taktu. Stąd też śmiało mogę uogólnić tych, których spotkałem, tych z którymi rozmawiałem w nieznanym języku – nieznanym mi i rozmówcom - słowiańskie esperanto tak podle zmieszane, jak tłumy w Nowojorskim metrze. Ale mimo to wiem jakich ludzi mijałem na ulicy Moskwy, wiem kim są spacerowicze w St.Petersburgu. Patrzyłem przez szybę na rozmaite twarze, wyprzedzałem rowerem tłumy, które na pewno władały językiem rosyjskim. Komunikacja między tubylcami przebiegała gładko, z nieregularnymi zawikłaniami językowymi, które kiełkowały w momentach gdy jakieś rosyjskie słowo nijak nie komponowało się z polskim akompaniamentem. Najlepszym przykładem asymetryczności językowej jest środek transportu, z którego korzystaliśmy w większych miastach – rower. Rosjanie całkiem zabawnie nazywają go ”welocyped”... Niewiele to tłumaczy i dalekie jest polskiemu odpowiednikowi,o tyle o ile słowo ROVER zapożyczone zostało całkiem sprawnie przez naszych krajan od Anglików, no i tak już zostało. Inaczej pedałowalibyśmy welocypedami, chociaż ja wole mój Rower.

Nie spotkaliśmy się z odtrącającym podejściem ze strony zagadywanych Rosjan. Na rzucone pytanie, zawsze starali się odpowiedzieć jak najogólniej i najostrzej,żebyśmy mogli choć zbudować wizerunek wdzięcznego za poręczną radę turysty. Rosjanie są rozmowni, ciekawi innych i niezmiernie pomocni. Mieliśmy tę okazję zostać skontrolowani przez patrol Milicji. We mnie wstąpiło delikatne podekscytowanie przeplatane przerażeniem, bo nieczęsto zdarza mi się dostać „pałów na łeb” od mundurowego. Efekt kontroli okazał się wyjątkowo zadowalający i budujący. Wzmocnili nas na duchu, spotkaliśmy LUDZI w mundurach. Nie oblegali nas niespodziewanymi pytaniami, nie dociekali, nie drążyli powodu wizyty w Rosji, nie zabiegali o lepsze uprzęże dla welocypedów na dachu, nawet niezapięty pas kierowcy nie zmusił ich do agresywnych poczynań. Pięknie! Szczęście nawarstwiało się w nas mimowolnie. Kolejna styczność z władzą spotkała nas w St.Petersburgu. W ścisłym centrum, nad rzeką Newą pozwoliliśmy sobie, jak się później okazuje, dać w prawo na burtę... Jest! Wolne miejsce parkingowe, to ono tak wyczekane, wybłagane, jest! Dziwiło nas tylko jedno. Dlaczego wszystkie zaparkowane auta spoglądają na nas drapieżnie przez frontowe szyby. Rozkojarzenie rozprysło się momentalnie, gdy pojawił się Pan Milicjant. Uprzejmie, choć niezmiernie formalnie, poinformował nas o złamaniu przepisu o zakazie skrętu w prawo, a w konsekwencji też i jazdę pod prąd. Skolka?-myślę sobie. Po serii uśmiechów, po oględzinach naszego auta/domu, dotknięty współczuciem Pan Milicjant zrezygnował z drążenia sprawy. Pozostawił nas w nienaruszonym stanie majątkowym i życzył miłego dnia turysty. Nasza ekscytacja i zachwyt nie miały końca, ściągnęliśmy więc z dachu te słynne welocypedy i popedałowaliśmy w nieznane.

Kolejny ciekawy incydent, którym niewątpliwie cieszą się Rosjanie miał miejsce na drodze „Przełamany Pierścień” do jeziora Ładoga. Wzdłuż drogi usytuowane są pomniki pamięci, wracające pamięć do tamtych dni gdy Leningrad otoczony był z trzech stron przez nazistowską machinę, a jedyną, nie w pełni bezpieczną drogą do zaopatrzenia miasta, była ryzykowna dystrybucja dóbr przez zamarznięte wówczas jezioro. Najwyższe władze jak wymyśliły tak zrobiły. Pomysł okazał się fenomenalny i znacznie przybliżył wolność dla Leningradu.
Obok mrożącej krew i iskrzącej włosy historii, interesujące wydały nam się budki, kameralne kramy rozsiane po wsiach oferujące wędzoną rybę z jeziora Ładoga. Uznaliśmy wspólnie, że to już na pewno pora zaopatrzyć się w kalorie, a dodatkowo podsyceni świadomością pochodzenia ryby oraz naszego położenia, niezwłocznie udaliśmy się do pierwszej rzuconej nam przed nos – wędzarni. Za szybą wyłoniła się ospale niewyraźna postać. Podeszła bliżej nieprzejżystej szyby i wiadome już było, że to Pani ekspedientka. Wspólnymi siłami odnaleźliśmy wspólny język, a może zwyczajnie każde z nas wiedziało po co tam jest. Razem z ojcem wypróbowaliśmy na Pani zza mglistej kurtyny słowo OKOŃ. Świetny strzał, o ile przystoi używać tego sformowania w tych okolicznościach i okolicach. Ekspedientka zapakowała ryby, wyważyła cenę 300 Riubli po czym podziękowała mile za wizytę i życzyła udanej drogi. Wszystko się zgadza, ale kolejność gdzieś po drodze złapała gumę... Jesteśmy już „podziękowani, pożyczeni” ale dalej pieniądze nie zmieniły właściciela. Wywnioskowaliśmy nie najbystrzej, że te 6 sztuk sczerniałego Okonia wędruje do nas jako dar od tej ubogiej Pani, którą ledwo widać zza szyby, w budce, którą nawet sprawne oko jest w stanie przeczyć! Zbyt piękne, żeby było prawdziwe, a jednak! Mimo spotkanej magii i nieskrępowanego ludzkiego serca stwierdziłem rychle, że muszę zapłacić za rybę. Dobroduszna dobitnie odmawiała, a jej szczery uśmiech paraliżował najlepszą część człowieka, jaką jest serce. Zduszeni zauroczeniem i niespotykanym odruchem, ujechaliśmy w stronę Wielkiego Jeziora. Tam, nad brzegiem Ładogi ulokowana jest restauracja z przejrzystym widokiem na wodę. Sąsiadujący z nią parking wydał nam się najlepszym z możliwych miejsc parkingowych w okolicy. Uwiedzeni tłem restauracji wraz z jej idealnym parkingiem postanowiliśmy upewnić się, że aby nie łamiemy prawa powstałego i obowiązującego na tej posesji. Zamieniliśmy kilka słów z właścicielką i zatrudnionym tam barmanem. Przede wszystkim zaoferowano nam ciepły napitek, z uwagi na ochładzający się raptownie wieczór. Podziękowaliśmy za ich gościnność i zamiast herbaty- staraliśmy się zainteresować właścicielkę kwestią naszego postoju. Tu nie było niespodzianek – śpijcie, aż się wyśpicie. I tym rozkosznym akcentem niemalże uwieńczyliśmy dzień pełen dobrej energii, to przecież Rosja a nie Somalia! Półmrok straszył nadchodzącą ciemnością,a ta zabrałaby nam tę rzadką przyjemność kąpieli w jeziorze, które uratowało Leningrad. Udaliśmy się niezwłocznie na plaże.Woda – nieoczekiwanie zimna, ale szczęście które kipiało nas jak wrzący płyn zadziałało jak termostat.Nie baliśmy się niczego, ani choroby, ani zmutowanych płotek, ani „dzikich Rusków ze śmieszną fryzurą na mnicha”. Częstotliwość rozmaitych zdarzeń przyniosła nam wiadra ciepła. Umyci, zasiedliśmy do wędzonej kolacji i już nic nie mogło zmienić naszych nastrojów. Udaliśmy się na zasłużony odpoczynek zasypiając z dzikim uśmiechem na ustach, który towarzyszył nam przez dalszą część podróży.