Krwawa zemsta

 

Swaneckie wieże

fot. Piotr Picheta

Honor i dobre imię rodziny były zawsze wartościami najwyższymi, a bitność, nieustępliwość i zawziętość Swanów przyczyną wielu krwawych sporów. Wystarczył obraźliwy gest lub słowo, a w ruch szły noże i broń palna. Akty wendety napędzały spiralę nienawiści, a pamięć o krzywdzie dziedziczona była z pokolenia na pokolenie. Póki nie dopełniono zemsty, ziemia leżała odłogiem, kobiety odsuwały mężczyzn od łoża, a starzy ludzie, cieszący się wielkim szacunkiem, chodzili gniewni.

Krwawa zemsta (z gruzińskiego licwri) wyniszczała malutką Gruzję bardziej niż wojny. Tylko w latach 1917-1925 z powodu krwawych konfliktów zginęło przeszło „600 mężów Swanecji, 600 pastuchów, rolników, ojców, braci”. A ci, którym udało się uciec przed ostrzem noża, wspinali się na wieże, zabierali ze sobą rodzinę, cały żywy inwentarz, broń, „połacie wędzonego mięsa (…) i napełniali wodą drewniane kadzie”. Wieże były fortecami niemożliwymi do sforsowania. Ich ściany, z małymi otworami strzelniczymi, przypominały pionowo postawiony chodnik, a szczyty zwieńczały okazałe gzymsy forteczne. Wszystko to wysokie na kilka pięter, wykonane było w całości z kamienia, którego w żaden sposób nie dało się podpalić. Bez maszyn oblężniczych i z karabinami skałkowymi szturm na taką fortece był jak rzucenie się z motyką na słońce.

 

Zabłocone uliczki Uszguli

fot. Piotr Picheta

Od „licwri” można było się wykupić. Ceną była ziemia, bydło i broń, a wysokość okupu ustalana przez specjalny sąd (12 członków rodziny zabójcy i 13 krewnych zabitego). Jednakże, dumni Swanowie rzadko kiedy byli skorzy oddać to, co dla nich miało największą wartość. Trudno się dziwić, skoro bez ziemi, bydła i broni palnej przetrwanie w tak skrajnie trudnych warunkach górskich było praktycznie niemożliwe. Ci, którzy sprzeciwili się woli sądu, latami przesiadywali w wieżach, bowiem krwawa zemsta nigdy nie ulegała przedawnieniu. Do dnia dzisiejszego wciąż żywa jest opowieść o krwawej zemście pomiędzy rodem książąt Dadeszkelianich, a rodem Swana Bimuzy, która dopełniła się przeszło sto lat później. „Zaczęła się w 1813 roku, a zakończyła dopiero wtedy, kiedy jeden z przedstawicieli rodu Bimuzy pojmał i zabił bezecnika i ciemiężyciela Tengiza Dadeszkelianiego, czym wyrównał rachunek – 14:14". Zabójca postawiony przed sądem mówił zdziwiony: zabiłem bo miałem do tego prawo, a ten sąd nade mną jest bezprawny. Nie macie prawa sądzić mnie za honor!”.

 

Policyjny kałasznikow – sesja plenerowa

fot. Tomek Mucha

Dziś „licwri” to w zasadzie relikt przeszłości, o którym starzy Swanowie wstydzą się mówić, a nam, którzy tam byliśmy, nie wypadało zbyt długo pytać. I tak sobie myślę, że zamiast szukać odpowiedzi na te niezadane pytania, warto zacytować słowa, które podkreślą wielkość i piękno tej małej republiki. Bo jest to kraj, w którym wszechobecność gór zmienia całkowicie optykę postrzegania, a ta, raz zmieniona, nie daje się łatwo zmanipulować i ograniczyć.

 

Uszguli, wioska w Górnej Swanecji

fot. Piotr Picheta

 

Górny bieg rzeki Ingurii

fot. Piotr Picheta

„Gruzja powinna być zakończeniem, a nie początkiem. Wszystko tu stwarza wrażenie przybicia do przystani, dotarcia pod dach. Wszystko – klimat, krajobraz i obyczaje – namawia, żeby przysiąść w cieniu, łyknąć wina, odetchnąć i pomyśleć: fajnie tu”.

Sakartvelos gaumardżos. Niech żyje Gruzja!
----------------------------------------------
O autorze:

 

Kokshaal Too Expedition 2010

fot. Jakub Gałka

Piotr Picheta – bibliotekarz, wspinacz, podróżnik. Członek Klubu Wysokogórskiego Kraków. Uczestnik wypraw wysokogórskich. Wspinał się w Pakistanie, w ramach wyprawy Batura Muztagh Pakistan 2011, w Kokszał Tau w Kirgizji (Kokshal To Expedition 2010), w Gruzji (Kaukaz), Albanii (Góry Prokletije), w masywie Olimpu (zimowe wejście na Mitikasa), Alpach, Tatrach i na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.

Współzałożyciel marki odzieżowej Climbe.

– Climbe.pl, Sklep Climbe
– Fan page na FB