Na pace przez Laos

Kiedy zabierałam się za ten artykuł na początku chciałam go zrobić krótko w stylu „off road Laos”, później pomyślałam o prostym opisaniu naszej drogi ze zwróceniem uwagi na ciekawe przypadki autostopowe, a teraz myślę, że wyjdzie z tego po prostu „Przewodnik autostopowicza w Laotańskiej Republice Ludowej”.

Jeśli wybieracie się do Laosu i nie macie zamiaru jechać tam z żadną wycieczką, ani być wożeni minivanem z jednego hotelu do drugiego, powinniście spróbować pojeździć tam stopem. W lutym 2013 roku, czyli całkiem niedawno, miałam przyjemność, żeby właśnie w ten sposób zwiedzić północ tego nadal dzikiego i mało rozwiniętego kraju.

Początkowo nie zeszliśmy z utartego przewodnikowego szlaku, ogólnie w Laosie jest to trudne, gdyż główna droga, z kilka rozwidleniami, jest jedna. Jednak ponad dwa tygodnie spędziliśmy stojąc przy drodze, czekając na okazję i ucząc się zasad poruszania się tym sposobem.

Moje porady są całkiem subiektywnymi spostrzeżeniami zebranymi podczas mojej własnej wyprawy, nie poparte są żadnymi badaniami naukowymi... więc proszę nie traktować ich jako wyroczni.

1. „No taxi! No money”

W trakcie naszej 800-kilometrowej drogi przez Laos doszliśmy do wniosku, że idea autostopu w tym kraju nie jest w żaden sposób rozpowszechniona, ani niestety rozumiana. Jedno jest pewne, jeśli jeździcie stopem, to przed wsiadaniem do samochodu warto spróbować wytłumaczyć kierowcy, że mu nie zapłacicie. Wiele samochodów zatrzymuje się i w sposób magiczny w tym samym momencie zamienia się w taksówki, które za odpowiednią opłatą, czasem większa niż autokar (!) chętnie zawiozą was do celu.

Niestety czasem nawet po ustaleniu tego „szczegółu”, kierowca żąda opłaty po tym, jak was wysadzi. Zazwyczaj nic złego się nie dzieje, kiedy uiszczenia owej zapłaty się odmówi. Choć raz, wysadzeni gdzieś w maleńkiej wiosce w górach, mieliśmy problem. Kierowca, który nas przywiózł, poczuł się bardzo urażony brakiem zapłaty, zwymyślał nas, a dodatkowo podchodził do każdego samochodu, który udało nam się zatrzymać i odstraszał kierowcę. W efekcie okazało się, że nie mamy możliwości ruszenia stamtąd dalej, więc przenieśliśmy się na drugi koniec wioski, gdzie udało nam się pstryknąć kilka uroczych fotek i złapać kolejnego stopa.

2. „Może nam pan to napisać”

Laotański alfabet nie jest alfabetem łacińskim, nie ma nic wspólnego z literami, które znamy. Niestety duża część ludności nie potrafi czytać liter łacińskich, o ile w ogóle potrafią czytać, więc stojąc przy drodze warto mieć duży napis z nazwą miejscowości zapisaną w sposób dla nich zrozumiały. Jeśli robicie to sami, przerysowując „robaczki” z internetu lub przewodnika, szybko dowiecie się, czy udało wam się to zrobić poprawnie. Na pewno, kiedy tylko pojawicie się z kartonem przy drodze, wszyscy będą się za wami oglądać i czytać na głos to, co napisaliście. W tym momencie muszę zwrócić uwagę na to, iż europejscy turyści przy drodze są nie lada zagrożeniem dla życia i zdrowia Laotańczyków, którzy są tak zainteresowani tymi dziwnymi istotami, że zamiast na drogę patrzą na was i zdarza im się wjechać motocyklem w rów lub latarnię.

Poza docelową nazwą miejscowości warto mieć też zapisane (obydwoma alfabetami – po laotańsku dla tych, co sobie przeczytają, po łacińsku dla was, żeby powiedzieć tym, którzy widać, że tylko udają, iż czytają) nazwy możliwie dużej ilości miejscowości po drodze. Bo to, że jedziemy do miejscowości oddalonej o 200 km nie znaczy, że ktoś się domyśli, że jeśli jedzie 80 km, to przecież może nas podwieźć.

3. „Zupełnie nie rozumiem, czemu przy drodze nie sprzedają burek...”

Jak już wspominałam, Laos nie spełnia do końca naszych europejskim kryteriów rozwinięcia i nowoczesności. Na północy droga krajowa numer jeden, zwana i opisywana na mapach jako highway zaskoczy na pewno nie jedną osobę. W górach kręta, przecinana wyrwami i dziurami, a w części północno-zachodniej na zmianę asfalt i żwir. Pomarańczowy piach i pył wdziera się w każdą najmniejszą szparkę, dziurkę, osadza na wszystkim i na wszystkich. Dla mnie obowiązkowe było podróżowanie z chustą na głowie i ramionach, miałam do tego maseczkę na twarz i okulary przeciwsłoneczne na oczy.

Jeśli ktoś cię zabierze, to zazwyczaj podróżujesz na pace, nie zawsze na siedząco i wygodnie. W pewnym momencie, kiedy nasze plecaki rzuciliśmy nieprzykrytą stroną i stwierdziliśmy, że czeka nas porządne pranie, zaczęliśmy zastanawiać nad tym, że chyba najlepszym sposobem na mniejszą ilość pracy byłoby przyodziane się od sto do głów w burkę.

4. „Na tego nawet nie machamy”

W Laosie, nawet jeśli już tracisz nadzieję, miejsce jest mało wygodne, bo przecież wszędzie góry i zakręty, to nie musisz się o nic martwić. Kolejna zasada to machać na wszystkie samochody, bo zapewne w najmniej niespodziewanym momencie zatrzyma się albo ogromna, rozpędzona ciężarówka, albo samochód z mrożonkami, albo chińska rodzina czy też ciężarówka wioząca ryby, szafę, ryż albo piwo. Nie czekaliśmy nigdy dłużej niż dwie godziny, najdłużej w walentynki, gdyż droga była mało uczęszczana.

Laos ze względu na swoją dopiero rozpoczynającą się popularność jest przyjazny turystom. Ludzie, choć oczywiście widząc białego człowieka myślą o zarobku, to jednak mają dobre serca. Jeśli się tam wybierzecie, nie bójcie się małych wiosek, zawsze znajdzie się dla was miejsce na nocleg. Zapytajcie: „Gdzie możemy tu spać?” a usłyszycie „Tu wszędzie” i rzeczywiście na pewno znajdzie się ktoś, kto was przyjmie pod swój dach. Jeśli będziecie mieć trochę szczęścia to może tak, jak my traficie na wesela i domowej roboty bimber Lao Lao, dziwne ryżowe nalewki pite przez bambusowe słomki, domowe obiady z wnętrznościami nawet nie wiadomo jakich zwierząt, zupy z kwiatów zebranych przy domu, lokalny tytoń zawijany w kartki papieru, zabawy z dziećmi, pranie w rzece i uśmiechy spotykające was na każdym kroku.