Etiopia – Afryka nie taka dzika

Rastafarianie

Choć ten ruch religijny zrodził się na Jamajce w latach 30., ma jednak wiele wspólnego z Etiopią. Rastafarianie bowiem wierzą, że Jah – bóg – objawił się w osobie Ras Tafari Makonnena, który wraz z koronacją na cesarza Etiopii przybrał przydomek Haile Selassie I.

W ruchu rasta splatają się wątki wierzeń animistycznych, chrześcijaństwa, hinduizmu oraz pokojowych, antyrasistowskich przekonań Ras Tafariego. Rastafarianie wierzą w równość wszystkich ludzi, stworzonych na podobieństwo Boga; wierzą, że Haile Selassie – prawdziwy mesjasz – wyzwoli wszystkich czarnych ludzi z systemu podległości, w którym żyją (Babilonu) i umożliwi im powrót do domu – Afryki. Zagorzałym zwolennikiem tego poglądu był Marcus Garvey, inicjator ruchu, zafascynowany postacią Ras Tafariego. Za jego sprawą rastafarianizm na dobre zagościł na Jamajce. Dziś około 60 proc. Jamajczyków to rastafarianie, zaś w Etiopii, gdzie wszystko się zaczęło, ruch nie jest zbyt popularny. Nieliczni, ale najbardziej zagorzali wyznawcy żyją na ziemi darowanej im przez Haile Selassie – wokół wioski Shashemene, której centrum stanowi Muzeum Boba Marleya, rzecz jasna.

Turystycznie

Na początek Addis Abeba, stolica i największe miasto Etiopii, gdzie pierwsze kroki warto skierować do… Lucy. Tym pieszczotliwym przydomkiem określa się Australopithecus afarensi – szkielet kobiety sprzed 3 i pół miliona lat, znaleziony w etiopskiej Dolinie Awash w Hadar w 1974 roku. Jego replikę można oglądać w Muzeum Narodowym w Addis Abebie.

Etiopia, zwłaszcza północna, ma chrześcijańskie oblicze. Wystarczy pojechać do Aksum – Etiopczycy wierzą, że to właśnie w tamtejszym kościele Marii Panny z Syjonu znajduje się Arka Przymierza. Nikt poza wyznaczonym dożywotnio strażnikiem, nie ma do niej bezpośredniego dostępu. Śmiałkowi, który jednak chciałby naocznie przekonać się o istnieniu Arki, grozi śmierć, a w najlepszym wypadku ślepota. To nie jedyna legenda związana z Aksum. Podobna urodziła się tutaj królowa Saba, podobno w pobliskim akwenie zażywała kąpieli, podobno stąd wyruszyła do Jerozolimy.

Natomiast w Lalibeli bije serce ortodoksyjnego kościoła katolickiego – dlatego zmierzają tam tysiące wiernych, nie tylko z Afryki. To tutaj wykuto w skale 12 monumentalnych kościołów. Skąd taka decyzja? Budowniczowie chcieli ochronić obiekt przed atakami muzułmanów. Kościoły, wtapiając się w otoczenie, mogły zostać niezauważone przez najeźdźców. Inni powołują się na moce nadprzyrodzone – położenie i kunszt budowli ma być zasługą aniołów, którzy pomagali przy jego budowie. Jak jest w istocie, nie wiadomo. Wiadomo natomiast, że właśnie w tym miejscu bije serce ortodoksyjnego kościoła etiopskiego.

Z kolei na południu kraju tętni plemienne życie, w formie, która pozostaje prawie niezmienna od tysięcy lat. Tak jest w Dolinie Omo, gdzie żyje prawdopodobnie jedyny na świecie lud nieznający… pocałunków. Mursi – pasterze zamieszkujący dorzecze Omo – nie znają wyrafinowanych pieszczot z prozaicznych powodów. Kiedy kobiety z tego plemienia wkraczają w dorosłość, przecina im się wargę i umieszcza w niej krążek. Mijają lata, średnica krążka rośnie, a wraz nią wartość kobiety na rynku matrymonialnym. Im dłuższa szyja, tym większa atrakcyjność dziewczyny, co przekłada się na ilość krów, które ubiegający się o jej rękę musi oddać. Zresztą, wystarczy rzut oka na zdjęcie przedstawicielki ludu Mursi, by zrozumieć nieobecność pocałunków w tej kulturze.

To tylko namiastka zwyczajów tego fascynującego regionu. Cywilizacja zachodnia zatrzymała się nad brzegami rzeki Omo. Kiedy już przeprawimy się łodzią na jej drugi brzeg, trafiamy do świata, gdzie nie istnieją jeszcze dobrze nam znane udogodnienia, do świata, w którym poruszamy się pieszo, bo asfalt nie istnieje, podobnie jak elektryczność. Choć można zauważyć pewien znak czasu – karabiny. Mężczyźni nie noszą już dzid i włóczni, zastępując je często bronią maszynową. Tzw. normalne życie tamtejszych ludów można podglądać na jednym z miejscowych tragów. Miejscowe plemiona: Tsemay, Erbore i Derase przybywają co czwartek do Key Afar, gdzie ma miejsce jeden z najbarwniejszych etiopskich targów.

A na koniec…

Ciekawostką rodem z Etiopii, której nieznajomość może bardzo skomplikować życie, jest inny niż w Europie, sposób liczenia czasu. W Etiopii nadal obowiązuje kalendarz równy juliańskiemu, co oznacza, że tak naprawdę jest tam… „siedem lat wcześniej”. Ponadto miesięcy jest trzynaście, dwanaście z nich ma równo po trzydzieści dni, trzynasty – pięć lub sześć. Rok zaczyna się pod koniec pory deszczowej, czyli 11 września. Godziny też liczone są inaczej – „start” to nie północ, a nasza 6. rano.