Kenia – Nairobi

W hostelu dołączył do mnie Joseph – przyjaciel, który już od pierwszego dnia stał się częścią mojego projektu. Opowiadając mu o wrażeniach ze szkoły, zrozumiałam, że zbyt łatwo się poddałam. Nie wiem, czy była to kwestia lenistwa, strachu czy niezdecydowania. Na szczęście Joseph zgodził się podwieźć mnie do miasta i pomóc w załatwieniu formalności w urzędzie miasta. Zadowolona ze swojej decyzji, naładowana pozytywną energią, ruszyłam z przyjacielem u boku.

Poruszanie się po centrum Nairobi przypomina syzyfową pracę. Wszystko jest utrudnione, to jak chodzenie pod wiatr, pływanie pod prąd – wkładasz mnóstwo wysiłku, a okazuje się, że stoisz w miejscu. Zamiast jechać windą w górę, ciągle jechaliśmy w dół, błądziliśmy niekończącymi się korytarzami, odsyłano nas od biura do biura, od budynku do budynku, jak również od ulicy do ulicy. Panował upał, niewiarygodny smród, brud i ciasnota. W końcu weszliśmy do kolejnego biura, które w moim mniemaniu wyglądało, jak to z „Procesu” Kafki. Wszędzie papiery – sterty papierów, ludzie, którzy nie mają pojęcia co robią, petenci czekający na nie wiadomo co, i ja.

Po długim oczekiwaniu wpuszczono mnie do pokoju pani dyrektorki, która wyglądała na wyjątkowo znudzoną i zdenerwowaną faktem, że mam czelność jej przeszkadzać. Zaczęłam opowiadać, skąd jestem, co robię, że interesuje mnie system szkolnictwa w Afryce, że to dla mnie ciekawe doświadczenie. W odpowiedzi usłyszałam zarzuty, że przyjechałam do Nairobi z zamiarem zebrania materiału i pokazania światu, jak biedna jest Afryka i jakie straszne rzeczy się tu dzieją. Próbowałam pani grzecznie wytłumaczyć, co jest prawdziwym celem mojej wyprawy i dlaczego proszę o pozwolenie na odwiedzenie szkoły. Po 15 minutach wypełniania przez panią dyrektor papierów – nie w mojej sprawie – kobieta wykonała telefon. Rozmawiała z dyrektorem Kilimani Primary School o moim pomyśle. Odłożywszy słuchawkę powiedziała, że otrzymam zgodę na wizytę w szkole, pod warunkiem, że nie będę robić zdjęć oraz filmów i zagroziła, że po odwiedzinach, zadzwoni do szkoły, by upewnić się, czy dobrze się sprawowałam. Zabawny w tym wszystkim jest fakt, że nie zapytała mnie nawet o nazwisko, imię, nie poprosiła o dowód osobisty, paszport, czy miejsce tymczasowego zamieszkania. Zmęczona trudnym popołudniem wróciłam do hostelu. Zjadłam wegetariańskie curry, które muskając moje podniebienie, dodało mi pozytywnej energii i zapewniło dobry sen.

Rano, mając na sobie najlepsze z najgorszych ubrań, zwarta i gotowa poszłam do szkoły. Po kolejnej rozmowie z dyrektorem, który wiele razy mówił o zakazie filmowania i robienia zdjęć, zostałam wysłana do klasy zintegrowanej. Dzieciaki przywitały mnie, krzycząc równo „Jaaaambo!” – „cześć”. Nauczyciela Feith również powitała mnie serdecznie i od razu zaprosiła do swojego domu. W pierwszej ławce siedział chłopczyk, który miał problem z widzeniem – nosem dotykał książki, by przeczytać cokolwiek. Zagaiłam nauczycielkę o jego problem. Chłopiec ma poważny ubytek wzroku i słuchu. Nie nosi okularów, ponieważ okulista stwierdził, że nie jest to odpowiedni moment dla dziecka, gdyż pozostałe mogą się z niego śmiać i że dostanie je dopiero w gimnazjum. Zamarłam. Nie powiedziałam ani słowa.

Kolejnym miejscem w szkole, do którego zostałam wysłana, było blind/deaf unit i to właśnie tam spędziłam resztę dnia. Na początku oprowadzono mnie po sali, gdzie poznałam wszystkich podopiecznych i z trudem powstrzymywałam łzy. Wszystkie dzieci były w jakimś stopniu upośledzone – niewidome, głuchonieme, autystyczne, z porażeniem mózgowym, a czasem ze wszystkim na raz. Trzęsły mi się ręce, broda drgała, a umysł nie ogarniał tego co się działo wokół. Opiekunka przyprowadziła niewidomą dziewczynkę i włożyła jej małą dłoń do mojej. Od tej pory to ja miałam się nią zajmować, ale tak naprawdę to ona zajmowała się mną. Zaprowadziła mnie do łazienki, podała szczoteczkę i poprosiła, bym umyła jej zęby. Następnie podlałyśmy kwiaty, poszłyśmy na krótki spacer i uczyłyśmy się Braille’a. Ogarnęło mnie dziwne uczucie – smutek i szok przerodził się w swojego rodzaju miłość, którą chciało się rozdać dookoła, więc rozdałam jej tyle, ile mogłam. Przebierałam ubrania, myłam im ręce, zęby, stopy, karmiłam, rysowałam, spacerowałam, wykonywałam ćwiczenia, przytulałam i uspokajałam.

Po pewnym czasie dostałam pod opiekę Kevo – niewidomego chłopca z głębokim porażeniem mózgowym. Ten, codziennie musi wykonywać ćwiczenia, które pomagają mu w utrzymaniu równowagi – nosi kanistry po oleju wypełnione wodą. Nauczycielki poprosiły mnie, bym wykonała z nim serię ćwiczeń, jednak ostrzegły mnie, że chłopiec zdecydowanie ich nie lubi i z pewnością będzie protestował. Nie kryłam radości i pewnego rodzaju satysfakcji, kiedy ten, całkiem chętnie zgodził się na ćwiczenia i wykonywał je prawie 10 minut, przytulając mnie mocno od czasu do czasu. Po raz kolejny połykałam łzy.

Ostatnim dzieckiem, z którym miałam przyjemność pracować była autystyczna i agresywna Caroline. Dziewczynka ta, kiedy zaczyna się nudzić lub denerwować rzuca przedmiotami, bije wszystkich dookoła, a co najgorsze wyrządza sobie krzywdę. Na rękach dziewczynki widnieją ogromne brunatne blizny po jej własnych ugryzieniach. Uderzyła mnie dość silnie kilka razy, ale również kilka razy dała się przytulić, przez co moje serce stanęło po raz kolejny.

Kilimani Primary School to szkoła publiczna, rodzice nie muszą za nią płacić. Mimo to, dzieciaki mają tam najwspanialszą opiekę ze strony nauczycieli – dają z siebie więcej niż mają, więcej niż pozwalają im na to siły fizyczne i psychiczne. To mądrzy, uczynni i przesympatyczni ludzie. Opowiadałam im wiele o dogoterapii i choć nie kryli zdziwienia, ich umysły pozostały otwarte na nowości. Oczywiście wszyscy zaprosili mnie do siebie i ponownie do szkoły – tym razem bez zgody z urzędu.

Po zajęciach dyrektor zapytał mnie, jakie wrażenia wynoszę ze szkoły, co czuję, co myślę. Powiedziałam, że skumulowałam tyle emocji, że nie jestem w stanie tego opisać i nawet nie będę próbować – potrzebuję czasu, przemyśleń, dystansu…

Dziś, z perspektywy czasu żałuję, że podczas pobytu dopadł mnie strach, przez co nie mogłam otworzyć się na tyle, na ile bym chciała. Po raz pierwszy, bezpośrednio zetknęłam się z tego typu chorobami, zupełnie na to nieprzygotowana, poczułam zawstydzenie spowodowane brakiem wiedzy i umiejętności w kwestii zajmowania się niepełnosprawnymi dziećmi. Tak oceniłam samą siebie, choć nauczyciele nigdy nie próbowali mnie osądzać lub wytykać braków. Cieszyli się razem ze mną każdą sekundą spędzoną w szkole. Przyjęli mnie życzliwie do grona nauczycielskiego, okazując wsparcie i zrozumienie. Widzieli w moich oczach łzy, stan zwątpienia czy wstyd. Nie zwracali na nie uwagi, wiedząc, że jeśli chcę pomóc, muszę sama przezwyciężyć wszystkie emocje.