Mzungu w masajskiej wiosce

Niekończące się polany, delikatnie oświetlone przez promienie zachodzącego słońca, leniwe, zmęczone upałem lwy, brak jakichkolwiek turystów i ciepły wiatr we włosach sprawił, że czułam się wspaniale, czułam, że żyję w zgodzie z naturą. W drodze powrotnej minęliśmy wioskę masajską, znajdującą się tuż obok campingu. Mieszkańcy machali do nas przyjaźnie, uśmiechali się, wcale niezszokowani widokiem białego mzungu. To również oni dbali o nasze bezpieczeństwo podczas czarnych nocy. Każdego wieczora rozpalali ognisko, siadali dookoła, przygotowywali napar z nieznanych mi roślin, który dodawał energii i nie pozwolił im zasnąć.

Pierwszej nocy, kiedy wszyscy oprócz Masajów poszli już spać, dołączyłam do ich grupy. Usiadłam przy ognisku i starałam się nawiązać kontakt. Niektórzy byli w stanie złożyć kilka zdań po angielsku, co znacznie ułatwiło mi komunikację. Opowiadali, że pracują z dala od domu (nie pochodzili z najbliższej wioski) przez cały sezon turystyczny. Zaciekawiona zapytałam, jak często bywają w rodzinnych stronach. W odpowiedzi usłyszałam, że odwiedzają swoje rodziny zazwyczaj raz na trzy miesiące.

Zapytałam, jaki dystans dzieli ich od domu. Najstarszy z Masajów odparł, że właściwie dom jest całkiem blisko – siedem dni piechotą. Zamarłam! Po długiej rozmowie i wspólnych rytuałach – myliśmy zęby gałązkami akacji – rozpoczęłam pokaz zdjęć z Polski na swoim komputerze. Będąc jeszcze w Poznaniu, przygotowałam cały zestaw fotografii o różnej tematyce: cztery pory roku, morze, góry, miasta, dom oraz znajomi. Śmiechu było co niemiara. Nasze życie w trakcie zimy podsumowali krótko – to życie gorsze od mieszkania w przenośnej lodówce turystycznej.

Cały następny dzień spędziliśmy w parku. Polowaliśmy z aparatami fotograficznymi na stada słoni, gazeli, małp, żyraf, bawołów, hipopotamów, zebr, a nawet lwów. Te, przyzwyczajone do widoku turystów, podchodziły do samochodów naprawdę blisko. Udało nam się nawet zobaczyć polowanie lwów na bezbronne gazele, czy silne bawoły oraz ich zaloty i kopulacje. Ciekawskie żyrafy zaglądały do naszego pojazdu, a wesołe małpy siadały na masce, w celu odpoczynku i ugrzania tzw. czterech liter. Niewyobrażalnie piękny był fakt, że mogłam zobaczyć te wszystkie wspaniałe zwierzęta w ich naturalnym środowisku, bez pośpiechu, hałasu i sztuczności.

Love is in the air! Fot. Joanna Oleradzka

Po powrocie z safari i pysznym, prostym posiłku, zaproponowano nam odwiedzenie masajskiej wioski. Oburzona opłatą, którą trzeba było uiścić i jednocześnie przeklinając w duchu, zgodziłam się. Pomyślałam, że skoro jestem już tak blisko i może nigdy już nie wrócę w to miejsce, grzechem byłoby nie zobaczyć, jak żyją Masajowie, których do tej pory oglądałam tylko w telewizji lub na stronach czasopism. Jak pomyślałam, tak zrobiłam. Zostałam oddana pod opiekę Bernardowi, który zajmował się mną przez cały pobyt. Wspólnie przyglądaliśmy się pracy masajskich kobiet, zaglądaliśmy do domostw, odwiedziliśmy lokalny targ, rozmawialiśmy o zwyczajach i obrzędach.

Ostatnim punktem programu było taneczne, tradycyjne show w wykonaniu wyłącznie mężczyzn. Ucieszyłam się, że zobaczę ten popularny taniec w podskokach – w końcu tyle o nim słyszałam. Jakże się zdziwiłam, gdy zrozumiałam, że mieszkańcy wioski traktują ten rytuał jako zwykły obowiązek, wykonując go w znudzeniu, a nawet ziewając od czasu do czasu. Zirytowana sztucznym występem „pod turystów”, usiadłam pod drzewem i zaczęłam rozmyślać. Po chwili dołączył do mnie najstarszy Masaj w niebieskich szatach – wódz wioski. Dobrze mówił po angielsku, więc komunikacja nie stanowiła większego problemu. Podczas, gdy inni turyści kupowali biżuterię robioną przez masajskie kobiety, ja ucięłam sobie miłą pogawędkę z wodzem. Podczas rozmowy o masajskim małżeństwie dowiedziałam się, że:

– gdy chłopak osiągnie dojrzałość, musi udać się do buszu, zabić lwa, przynieść jego ogon i skórę – to pierwszy krok do przyszłego małżeństwa
– żonę, zawsze wybiera synowi matka
– przyszły mąż, nie może zobaczyć narzeczonej aż do dnia ślubu
– ale już po ślubie może sypiać ze wszystkimi innymi kobietami w wiosce
– po ślubie też, gdyż Masajowie są poligamistami
– gdy matka wybierze już przyszłą żonę dla swojego syna, ten musi zgromadzić dla niej posag – 20 krów, 10 kóz i 10 koców
– Masajowie poprzez swój tradycyjny taniec negocjują ów posag – im wyżej skoczą, tym mniej krów, kóz i koców muszą zapłacić za żonę
– żona musi być obrzezana i im młodsza, tym lepsza
– jeśli małżonkowie nie mają jeszcze swojego gliniano-odchodowego domu, mieszkają z całą rodziną męża – łącznie 8-10 osób
– kiedy pojawia się dziecko, mężczyzna nie może wchodzić do chaty przez 3 dni – musi spać na dworze, doglądać krów, a co najgorsze – samodzielnie przygotowywać posiłki
– jedynym obowiązkiem mężczyzny jest doglądanie zwierząt. To kobiety zajmują się budową domu, gotowaniem, zbieraniem drewna i wszystkimi innymi pracami.

Po długiej rozmowie nadszedł czas na powrót do obozu. Podziękowałam grzecznie za poświęcony mi czas. Wódz, lekko wzruszony, zaproponował mi spędzenie jednej nocy w jego domu, wraz z całą rodziną. Za darmo. Propozycję zbyłam szczerym uśmiechem. Pomyślałam, że to kiepski pomysł i nie powinnam traktować tej oferty poważnie.

Wróciwszy do swojego domku, rozmyślając nad ową propozycją, dotarło do mnie, że taka sytuacja już nigdy więcej się nie powtórzy, że postąpiłam niemądrze, odmawiając noclegu w glinianej chacie. Pięć minut później postawiłam cały obóz na nogi, prosząc masajskich strażników o odprowadzenie mnie do wioski. Ci, niechętnie, ale się zgodzili. Mówili, że to niebezpieczne, że jeśli coś mi się stanie nie mogę obwiniać firmy turystycznej, z którą przyjechałam na safari, ale Masajów. Ja uparcie brnęłam w tę przygodę dalej.

W masajskiej wiosce. Fot. Joanna Oleradzka

Cała rodzina wodza wraz z Bernardem przywitała mnie ciepło w swojej zadymionej chacie bez okien. Sprosili sąsiadów, poczęstowali piwem zrobionym z drzewa kiełbasianego, podarowali biżuterię i śmiali się głośno, głównie ze mnie. Po kilkunastu minutach starszyzna i dzieci zasnęły, a ja z Barnardem dalej rozmawiałam. Przede wszystkim chłopak był ciekaw wieści z Europy: czy białym kobietom wolno sypiać z czarnoskórymi mężczyznami, czy wolno „to” robić przed ślubem, co z aborcją, antykoncepcją, religią. Na każde pytanie odpowiadałam szczerze. Bernard opowiadał również o sobie: ma 20 lat, przygotowuje się do ożenku (zabił już lwa) i chociaż ma trzy dziewczyny, kocha tylko jedną, ale to nie ona zostanie jego przyszłą żoną.

Około godziny jedenastej przyszedł czas na sen. Bernard ułożył na ziemi kawałek krowiej skóry i wspólnie się na niej położyliśmy. Obok, za drewnianym płotkiem znajdowały się małe kózki i owieczki, których odchody co chwilę lądowały na mojej twarzy. Pomyślałam, że jeśli po pobycie nie dopadnie mnie jakaś choroba, zacznę wierzyć w cuda. Leżąc tak w absolutnej ciemności, nagle poczułam oddech mojego masajskiego kolegi oraz jego dłonie błądzące po moim ciele. W ogóle nie krępował go fakt, iż kilka centymetrów obok spała połowa jego rodziny. Poprosiłam, żeby przestał, co poskutkowało, ale tylko na pięć minut. Chłopak wstał, zamknął drzwi na dosłowne cztery spusty, wrócił do wspólnego łoża i zaczął ponownie mnie dotykać. Tym razem, trochę już przestraszona, nie wiedziałam co zrobić. Próbowałam mu wytłumaczyć, że nie chcę, że tak nie wolno, ale na próżno.

Dotarło do mnie, jakie ryzyko podjęłam, decydując się na spędzenie nocy w zupełnej dziczy. Szukając trafnej wymówki, zaczęłam kłamać jak z nut. Wytłumaczyłam, że jeśli mój przyszły mąż zorientuje się, że nie jestem już dziewicą, ma prawo udać się do mojego ojca ze skargą. Ten może wymierzyć mi wiele cielesnych, nieprzyjemnych kar. Tego typu zwyczaje panują wśród Masajów, dlatego Bernard dość łatwo uwierzył w moje kłamstwa. Przeprosił, powiedział, że nie chce przysporzyć mi żadnych kłopotów i że mogę spać spokojnie, a rano jak prawdziwy dżentelmen, opatulił mnie kocem i odprowadził do bram campingu.

Mimo strachu, który dopadł mnie tej nocy, była to niesamowita przygoda i nie żałuję nawet sekundy z pobytu w masajskiej wiosce. Kiedy ma się okazję spędzić chwile w zupełnie odmiennym miejscu, w totalnej prostocie życia, zaczyna się dostrzegać rzeczy, o których wcześniej nie miało się bladego pojęcia. Ale to żadna nowość, wie o tym każdy podróżnik.