Dziś jest 28.03.2024

Imieniny obchodzą Aniela, Renata, Kastor, Antoni

Portal podróżniczy etraveler.pl

gwarancja udanych wakacji
Accredited Agent

Choroba wysokościowa – postrach wspinaczy

Autor: Aneta Mościcka

Data publikacji: 01.07.2011 15:52

Liczba odwiedzin: 40794

Tagi: góry, artykuły

Na wysokości 2500 m n.p.m. do dyspozycji mamy 73 proc. tlenu z poziomu morza, na wysokości 5000 m n.p.m. – 52 proc., a już na wysokości 8500 m n.p.m. zaledwie 33 proc. Nie pozostaje to bez wpływu na nasz organizm. Większość osób, rzucających wyzwanie wysokogórskim szczytom, zmaga się ze skutkami tak niskiego poziomu tlenu na jakimś etapie swojej wyprawy. Za zetknięcie z surowym pięknem wysokogórskich krajobrazów i otaczającą je cywilizacyjną pustką muszą płacić cenę, jaką jest choroba wysokościowa.

Choroba wysokościowa może wystąpić już na wysokości 2000 m n.p.m.
Choroba wysokościowa może wystąpić już na wysokości 2500 m n.p.m. Fot. Maira Kouvara/sxc.hu

Czym jest choroba wysokościowa?

Choroba wysokościowa (ang. Acute Mountain Sickness – AMS), znana od tysięcy lat, od zawsze wzbudzała grozę. Indianie, zamieszkujący górskie rejony Ameryki Południowej, wierzyli, że to bogowie sprowadzają na ludzi wysokościowe szaleństwo, zwane przez nich soroche bądź puną, aby przestrzec przed wchodzeniem na szczyty prowadzące do nieba. Współcześnie, mimo że dobrze zbadana, nadal stanowi rodzaj przestrogi.

Jest zespołem objawów ze strony organizmu spowodowanych brakiem jego adaptacji do warunków panujących na dużych wysokościach. Im wyższa wysokość, tym niższe ciśnienie atmosferyczne, a co się z tym wiąże – procentowa objętość tlenu w jednostce objętości powietrza. W efekcie, im wyżej wchodzimy, tym bardziej maleje jego zawartość we naszej krwi, narządach oraz tkankach obwodowych. W następstwie niedotlenienia, czyli hipoksji, organizm zaczyna chorować.

Granice ludzkiego organizmu

Pierwsze objawy zazwyczaj pojawiają się na wysokości około 3000 m n.p.m. W dużej mierze jest to jednak kwestia indywidualna. Niektórzy odczuwają wysokość już na wysokości 1500 m n.p.m. Inni – jak legenda polskiego alpinizmu Jerzy Kukuczka – posiadają wyjątkowo wysoką zdolność adaptacji do dużych wysokości. Według statystyk choroba występuje u około 25 proc. osób wchodzących na wysokość powyżej 2500 m. n.p.m. i u 75 proc. osób przekraczających wysokość 4500 m n.p.m. Na wysokości 5000-7800 m n.p.m. adaptacja organizmu przebiega już bardzo wolno, a sprawność fizyczna obniża się w sposób znaczący. Powyżej zaś wysokości 7800 m n.p.m., gdzie występuje tzw. strefa śmierci – następuje gwałtowny spadek formy fizycznej, a organizm nie jest w stanie już się regenerować. Człowiek męczy się nawet, gdy nic nie robi. Drastycznie spada masa ciała, organizm zaczyna wręcz „zjadać sam siebie”. Na tej wysokości przebywać można maks. 2-3 dni.

Objawy choroby

Choroba wysokościowa w każdych wysokich górach objawia się podobnie. Do typowych jej dolegliwości należą: ból i zawroty głowy, bezsenność, drażliwość, bóle mięśni, zmęczenie, utrata apetytu, nudności lub wymioty, problemy z oddawaniem moczu, a w cięższych przypadkach – obrzęki twarzy, rąk i nóg. Pierwsze objawy pojawiają się po 12-24 godzinach przebywania na dużej wysokości. Potęgują się nocą. Istotne jest, aby podczas wyprawy umieć obserwować siebie i partnera.

U osób wyjątkowo wrażliwych mogą wystąpić jej ciężkie objawy: obrzęk płuc i obrzęk mózgu.

Wysokościowy obrzęk płuc (ang. high altitude pulmonary edema – HAPE) pojawia się w następstwie zwiększenia ilości płynów w płucach, co powoduje utrudnioną wymianę tlenu z płuc do krwiobiegu. Grozi śmiercią, jeśli chory nie zejdzie szybko w dół. Objawia się uczuciem duszności oraz płytkim oddechem. Ponadto chory czuje się skrajnie osłabiony, kaszle, a jego skóra przybiera sine zabarwienie. Na HAPE zapada 2,5 proc. osób przebywających powyżej 4500 m n.p.m.

Wysokościowy obrzęk mózgu (ang. highe altitude cerebral edema – HACE) występuje, gdy wyciek płynów z mózgu powoduje opuchnięcie wpływające na pracę centralnego systemu nerwowego. Pojawia się w następstwie przewlekłego i głębokiego niedotlenienia. Jest najniebezpieczniejszą odmianą choroby wysokościowej. Nieleczony prowadzi do śpiączki bądź śmierci. Oprócz objawów typowych dla AMS objawia się dezorientacją, zaburzeniem koordynacji ruchów, dziwnym zachowaniem.

„Czułem się tak, jakbym był bardzo pijany. Nie mogłem iść, nie zataczając się i kompletnie straciłem zdolność mówienia i myślenia. Było to naprawdę przedziwne wrażenie. Miałem w głowie jakieś słowo, ale nie byłem w stanie wymyślić, jak je wypowiedzieć” – wspominał himalaista Dale Kruse po wyprawie na Mt. Everest. Najniebezpieczniejsze przy obrzęku jest obezwładniające zmęczenie i przemożna potrzeba snu, która sprawia, że wielu alpinistów nie ma siły i chęci, by schodzić. W skutek czego zasypiają i umierają we śnie. Podobnie jak przy HAPE lekarstwem jest szybkie zejście na dół. Zapada na tą chorobę 2 proc. osób przebywających powyżej 4500 m n.p.m.

W konsekwencji niedotlenienia organizmu może pojawić się również tzw. efekt drugiego człowieka bądź tzw. gorączka szczytowa.

Efekt drugiego człowieka (występuje najczęściej powyżej 7000 m n.p.m.) polega na posiadaniu wrażenia, że ktoś nam towarzyszy podczas wspinaczki. Reinhold Messner, zdobywca korony Himalajów, wspominał po jednej z wypraw, że widział partnera, którego nie było.

Gorączka szczytowa (ang. summit fever) pojawia się zaś na wysokości 8000 m n.p.m. Otępiały mózg nie odbiera wówczas wszystkich bodźców z otoczenia. Widoczny w oddali szczyt wydaje się być niemalże w zasięgu ręki.

Zapobieganie

Nasz organizm może zaadaptować się do zmian wysokości – zaaklimatyzować. Wymaga to jednak czasu. Aklimatyzacja polega m.in. na zwiększeniu we krwi liczby czerwonych krwinek, w celu przyśpieszenia transportu tlenu wewnątrz organizmu. Większa ilość czerwonych krwinek zwiększa jednak lepkość krwi, co z kolei utrudnia pracę serca. Z tego powodu, np. Szerpowie, mają większe serca, które efektywniej pompują krew, a ich płuca i tkanki mają znacznie więcej naczyń włosowatych, co w konsekwencji ułatwia pobieranie i transport krwi.

Przyjmuje się, że poziom aklimatyzacji odpowiada wysokości, poniżej której nie odczuwa się objawów choroby wysokościowej. Dla większości ludzi jest to wysokość 2700 m n.p.m. W czasie aklimatyzacji pojawia się zazwyczaj: przyśpieszony oddech, przyśpieszone tętno, płytki oddech podczas wysiłku, zwiększone wydalanie moczu, kłopoty ze snem.

Po pierwsze wysokość musimy zdobywać stopniowo. Aklimatyzację, modelowo, powinno się rozpocząć już na wysokości 2500 m n.p.m. Potem należy pokonywać nie więcej niż 300-600 m różnicy poziomów na dobę. Najlepiej jak najwyżej wchodzić w ciągu dnia, a na noc schodzić jak najniżej, czyli postępować zgodnie z zasadą „wspinaj się wysoko, śpij nisko”.

Co równie ważne – na dużej wysokości powinno się dużo pić, min. 3 – 4 l płynów dziennie. Ponadto należy spożywać posiłki bogate w węglowodany, a wystrzegać się tłustych potraw, soli oraz produktów moczopędnych. Zdecydowanie unikać należy zaś alkoholu, tytoniu, czy nawet środków nasennych.

Chorobę należy przeczekać na tej samej wysokości. Jeśli jednak po dwóch dniach jej objawy nie ustąpią, należy zejść na niższą wysokość.

Lekarstwa i farmaceutyki

W Peru, Ekwadorze i Boliwii lekarstwem na chorobę wysokościową jest herbata z roślin koki – mate de coca, które można również żuć, a w obrębie masywu Kilimandżaro – napój z dodatkiem imbiru. W Chinach szczególne właściwości przypisuje się tabletkom z rożeńca górskiego (Rhodiola rosea), w tym właśnie zapobieganie chorobie górskiej. U nas na rynku dostać można środek profilaktyczny o nazwie Diamox lub Diuramid, nie pozbawiony jednak efektów ubocznych. Spróbować można również skorzystać z suplementów na bazie wyciągów z roślin np. z gingko bilboa. Na zwykły ból głowy zamiast ibuprofenu bądź aspiryny poleca się zażywać paracetamol (acetaminofen).

Przede wszystkim jednak nie należy bagatelizować objawów, ale mądrze się aklimatyzować. Szczyt jest w zasięgu każdego z nas, o ile podejdziemy do jego zdobycia z rozwagą i pokorą.

  • « Poprzednia
  • 1
  • 2
  • 3
  • Następna »

Komentarze (4)

  • 29.11.14, 15:18

    Komentarz usunięty

  • 20.10.14, 17:51

    Komentarz usunięty

  • 15.03.14, 02:57

    Komentarz usunięty

  • roman (gość)

    roman (gość)

    05.07.13, 18:55

    Nie chodzi tu o niższą zawartość tlenu , raczej o niższe ciśnienie panujące na tych wysokościach. I to decyduje o chorobie wysokościowej.

    Zgłoś


Zamknij

Twój komentarz

Infolinia(22) 487 55 85

Pn.-Pt. 8-19;So-Nd. 9-19

Wyprawy pod patronatem Etraveler.pl

  • Równoleżnik Zero 2015 – Wrocławski Festiwal Podróżniczy im. Olgierda Budrewicza

    Równoleżnik Zero 2015 – Wrocławski Festiwal Podróżniczy im. Olgierda Budrewicza

    Autor: Źródło: materiały promocyjne

    Data publikacji: 25.03.2015 09:20

    Liczba odwiedzin: 6069

    Festiwal Podróżniczy im. Olgierda Budrewicza Równoleżnik Zero, który odbędzie się w dniach 9-11 kwietnia 2015 r. w Mediatece (Pl. Teatralny 5) i Bibliotece Turystycznej (ul.Szewska 78) to wydarzenie skierowane do osób pragnących poczuć klimat podróżowania oraz wspaniała okazja do spotkania z podróżnikami i autorami książek. Tegoroczna edycja będzie poświęcona krajom Ameryki Północnej i Środkowej. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • Spotkanie z podróżnikiem: „Chcieć to móc” – Paweł Kilen w pięć lat po świecie

    Spotkanie z podróżnikiem: „Chcieć to móc” – Paweł Kilen w pięć lat po świecie

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 02.03.2015 10:11

    Liczba odwiedzin: 5693

    Pięcioletnia podróż Pawła Kilena w poszukiwaniu przygody i spełnienia marzeń. Z lekkim zarysem planu i z bardzo małym budżetem. Udowadnia wszystkim, a przede wszystkim sobie, że powiedzenie „Chcieć, to móc” nie jest fikcją. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • WyCHILEoutowana

    WyCHILEoutowana

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 26.09.2014 12:38

    Liczba odwiedzin: 14408

    „Nigdzie indziej na świecie nie ma tylu Niemców, którzy mówią po hiszpańsku i czczą bohatera narodowego o nazwisku O’Higgins”. Właśnie ta, zasłyszana wieki temu opinia na temat Chile pchnęła moje zainteresowania w kierunku owego chudego jak patyk kraju. Choć od tamtego czasu minęło już wiele lat, ciekawość pozostała, ale decyzja o wyjeździe zapadła dopiero niedawno. »

    Tagi: patronat medialny, ameryka południowa, chile, patagonia

  • Czas na debiut – Strefa Darien

    Czas na debiut – Strefa Darien

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 25.09.2014 10:24

    Liczba odwiedzin: 7146

    Książka Michała Zielińskiego to osobisty zapis wrażeń z wyprawy do jednego z najmniej uczęszczanych rejonów świata – południowoamerykańskiej selvy, czyli dżungli. »

    Tagi: patronat medialny

  • Kurs na Indonezję

    Kurs na Indonezję

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 19.09.2014 09:47

    Liczba odwiedzin: 8717

    Karolina i Bartek, para młodych inżynierów z Krakowa i autorów bloga Kurs na Wschód, wkrótce rusza w kolejną podróż. Tym razem zamierzają odwiedzić Indonezję, przyjmując za cel nie tylko relaks pod palmami, ale także zebranie sporej ilości materiału reporterskiego, który ma czytelnikom ich bloga pokazać azjatycki kraj od podszewki. Karolina i Bartek obierają kurs na Indonezję! »

    Tagi: patronat medialny, azja, indonezja

  • 8000 km Across Canada

    8000 km Across Canada

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 01.08.2014 16:09

    Liczba odwiedzin: 7720

    Czy można pokonać pieszo dystans 8000 km w ciągu 8 miesięcy, samotnie, bez większego wsparcia z zewnątrz, mierząc się z różnorodnymi warunkami klimatycznymi oraz terenowymi? Można, trzeba mieć tylko jasno określony cel. A taki z pewnością przyświeca Jakubowi Mudzie, który wraz z początkiem stycznia 2015 roku wybiera się w pieszą wyprawę 8000 km Across Canada, od wybrzeża Pacyfiku aż po Atlantyk. »

    Tagi: patronat medialny, ameryka północna, kanada

  • 850 km, by znaleźć dom

    850 km, by znaleźć dom

    Autor: Anna Kaca

    Data publikacji: 16.07.2014 11:07

    Liczba odwiedzin: 7887

    W tegoroczne wakacje razem z moim czworonogiem pokonam pieszo 800 km, promując adopcje psów aktywnych. Od Karkonoszy po Bieszczady będę prezentować ludziom dwa bardzo aktywne psy, które od wielu lat nie potrafią znaleźć domu. Pokaże również, że wakacje można spędzać ze swoim czworonogiem w fajny dla obu stron sposób. »

    Tagi: patronat medialny

  • Archeolodzy (znowu) w podróży – czyli autostop w Skandynawii tropami wikingów

    Archeolodzy (znowu) w podróży – czyli autostop w Skandynawii tropami wikingów

    Autor: Archeolodzy w podróży

    Data publikacji: 11.07.2014 12:45

    Liczba odwiedzin: 6425

    Minął ponad rok, odkąd grupa archeologów i jeden grafik zdecydowali się na podróż swojego życia, odwiesiła na jakiś czas pracę i studia i wyruszyła do Rosji. Teraz, projekt „Archeolodzy w Podróży” odżywa – w nieco zmienionym składzie (więcej info tutaj: http://archeolodzywpodrozy.blogspot.com/p/o-nas.html) ruszamy tym razem na północ! »

    Tagi: europa, norwegia, skandynawia, patronat medialny

  • Z uśmiechem na (Bliski) Wschód

    Z uśmiechem na (Bliski) Wschód

    Autor: Tomasz Korgol

    Data publikacji: 01.07.2014 11:07

    Liczba odwiedzin: 6900

    Celem mojej najbliższej wyprawy jest Nepal. Trasa wiedzie z Wrocławia przez Węgry, Bułgarię, Rumunię, Turcję, Gruzję, Armenię, Irak (Kurdystan), Iran, Pakistan, Indie, Nepal. Łącznie 15 tysięcy kilometrów, samotnie, autostopem. Wyprawa jest częścią projektu pod nazwą ,,Z uśmiechem na (Bliski) Wschód”. »

    Tagi: patronat medialny, azja, indie, nepal

  • Podróżować to żyć – podsumowanie I Festiwalu Podróżniczego Klubu Szalonego Podróżnika

    Podróżować to żyć – podsumowanie I Festiwalu Podróżniczego Klubu Szalonego Podróżnika

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 30.05.2014 11:39

    Liczba odwiedzin: 5683

    W trakcie minionego I Festiwalu Podróżniczego Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej, któremu patronował między innymi portal Etraveler.pl, słuchacze mieli okazję nie tylko przenieść się w odległe i niezwykle różnorodne części świata, ale i dostali spory zastrzyk inspiracji, po którym na pewno niełatwo będzie wysiedzieć w domu. »

    Tagi: europa, polska, patronat medialny

  • Gobi Expedition 2014

    Gobi Expedition 2014

    Autor: Łukasz Kraka-Ćwikliński

    Data publikacji: 26.05.2014 16:34

    Liczba odwiedzin: 6212

    Wyprawa przez drugą co do wielkości pustynię na świecie zbliża się wielkimi krokami. Do jej rozpoczęcia zostały niespełna dwa miesiące, co sprawia, że jest to dobry moment, by przypomnieć zainteresowanym, na czym polega jej wyjątkowość. »

    Tagi: azja, mongolia, gobi, patronat medialny

  • Festiwal Podróżniczy u Przyrodników

    Festiwal Podróżniczy u Przyrodników

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 26.05.2014 15:10

    Liczba odwiedzin: 4999

    Już w najbliższy piątek (30.05.) rusza w Lublinie Festiwal Podróżniczy u Przyrodników. W programie znalazły się slajdowiska z całego świata: Kolumbia, Antarktyda, Portugalia, Niemcy, Słowenia, Chorwacja) oraz z Polski (Opolszczyzna i Białowieski Park Narodowy). Ideą Festiwalu jest ukazanie piękna i bogactwa przyrody w skrajnie różnych rejonach świata. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • Bałkany Trip 2014

    Bałkany Trip 2014

    Autor: BusTrip into the Wild

    Data publikacji: 12.05.2014 09:20

    Liczba odwiedzin: 34267

    Jak opisać w kilku słowach projekt BusTrip Into The Wild? 26-letni volkswagen T3, siedmioro podróżników i 12 krajów, które chcemy odwiedzić w trzy tygodnie, jak najmniejszym kosztem. »

    Tagi: patronat medialny, europa

  • I Festiwal Podróżniczy Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej

    I Festiwal Podróżniczy Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 28.04.2014 10:02

    Liczba odwiedzin: 76466

    Już 23 i 24 maja rusza w Środzie Wielkopolskiej pierwszy Festiwal Podróżniczy organizowany przez Klub Szalonego Podróżnika. Dwa dni festiwalowe będą składać się z prezentacji prelegentów o „Statuetkę Klubu Szalonego Podróżnika” za najlepszą prezentację podróżniczą, prezentacji filmów oraz relacji podróżniczych zaproszonych gości specjalnych. Poza tym na każdego z uczestników czekają liczne konkursy i atrakcje festiwalowe. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • 4 Żywioły – podróż autostopem dookoła Islandii

    4 Żywioły – podróż autostopem dookoła Islandii

    Autor: Joanna Maślankowska i Adam Wnuk

    Data publikacji: 15.04.2014 11:35

    Liczba odwiedzin: 6381

    1 miesiąc, 2 autostopowiczów i 4 żywioły do pokonania. Podczas miesięcznej wyprawy zasmakujemy dań gotowanych w rozgrzanej ziemi, wykąpiemy się w najwspanialszych wodospadach Europy, staniemy na skraju dwóch ogromnych płyt tektonicznych jednocześnie i (mam nadzieję) nie zostaniemy porwani razem z namiotem przez niezwykle silne wiatry. Wszystko to z dobytkiem na plecach i wyciągniętym w górę kciukiem. »

    Tagi: patronat medialny, europa, islandia

  • I Festiwal Podróżniczy w Środzie Wielkopolskiej

    I Festiwal Podróżniczy w Środzie Wielkopolskiej

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 21.03.2014 14:44

    Liczba odwiedzin: 114997

    24 maja 2014 r. w Ośrodku Kultury w Środzie Wielkopolskiej w ramach Średzkich Sejmików Kultury 2014 odbędzie się I Festiwal Podróżniczy zorganizowany przez poznański Klub Szalonego Podróżnika. W ramach Festiwalu przewidziane są przede wszystkim prelekcje podróżnicze, slajdowiska, dyskusje i spotkania z podróżnikami. Prelegenci przedstawią swoje dotychczasowe podróże po różnych regionach świata i opowiedzą związane z nimi historie, przygody i wrażenia. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • « Poprzednia
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • Następna »

Spotkania i imprezy podróżnicze