Sekrety Tanzanii

Niecodzienny wyścig

Byłą stolicą i jednocześnie największym miastem w kraju jest Dar es Salaam. Ponad 3 milionowe miasto (dane 2010r.) założone w 1862 r. przez sułtana Zanzibaru Seyyida Majida w miejscu wioski Mzizima, roztacza się na wschodnim wybrzeżu Tanzanii, nad wodami osnutego mgiełką tajemniczej egzotyki Oceanu Indyjskiego. To właśnie tu znajduje się największy w Tanzanii targ rybny i chociaż panuje opinia, że rzadko jest odwiedzany przez turystów (myślę, że to przez co najmniej dziwny zapach, który musi się tam unosić w powietrzu ), powinien być punktem obowiązkowym.

To nic, że trzeba być na miejscu już o 5 rano ponieważ wtedy zaczyna się codzienny rytuał, rybacy wracają z połowu i rozładowują swoje łodzie, nie odstrasza mnie nawet groźba utraty zmysłu powonienia na resztę dnia. Myślę o tych wszystkich, nareszcie świeżych, owocach morza, które miałbym okazję spróbować : kalmary, kraby, ośmiornice, krewetki, homary, ..., ach... Mniam!!

Co ciekawe, łodzie rybackie w Tanzanii, są robione tylko i wyłącznie z drewna. Rybacy wierzą, że dno Oceanu Indyjskiego działa jak magnes i gdyby użyli do budowy łodzi metalu, chociażby gwoździ to ta chcąc nie chcąc na pewno zatonie.

To właśnie Dar es Salaam jest metą niecodziennego wyścigu, który startuje u podnóża góry Kilimandżaro w mieście Moshi. Codziennie wyrusza stąd 30 prywatnych autokarów; nie ma państwowych przewoźników, i wszystkie wyruszają około 7 rano, nie ma już żadnych kursów po południu a to dlatego, że jakiś czas temu kierowcy wymyślili sobie grę, wygrywa ten który dotrze pierwszy na wschodnie wybrzeże do Dar es Salaam. Kierowcy odpalając silniki swoich autokarów, zapominają o całym świecie, że nie jadą sami, przewożą często kilkadziesiąt osób, że drogi są w tragicznym stanie i może lepiej trochę zwolnić ale po co, skoro nikt nie protestuje to znaczy, że wszystko jest w porządku. Liczy się tylko zwycięstwo. Niestety smutną częścią tego tragi - komicznego wydarzenia jest fakt, że w częstych wypadkach nie ginie 1 czy 2 osoby ale kilkanaście. Ciekawa forma rozrywki, szkoda tylko, że ponownie aż kipi z niej przesadna męska ambicja. Mogli by już pomyśleć o odpuszczenia sobie ... giną ludzie.

Wielka Migracja

 

Kilimandżaro. Zdjęcie zostało zrobione w Arushy, 4 kwietnia, 2005.

fot. Tambako the Jaguar, CC BY, http://www.flickr.com/photos/tambako/1205321832/

W lipcu i sierpniu w Parku Narodowym Serengeti (większość parku znajduje się na terenie Tanzanii ) ma miejsce niezwykły spektakl natury - wielka migracja stad antylop gnu i zebr, które co roku przemierzają równiny Serengeti do Masai Mara w poszukiwaniu pożywienia. Mieszkają tu wszystkie zwierzęta zaliczane do tzw. Wielkiej Piątki, określenie to obejmuje pięć gatunków dużych ssaków, zamieszkujących Afrykę: afrykańskiego słonia sawannowego, nosorożca czarnego, lwa, bawoła, lamparta. Zwierzęta te tradycyjnie uważane są za najgroźniejsze na kontynencie, co jednak nie odpowiada w pełni prawdzie, jako że najwięcej osób w Afryce zabijają niezaliczone do wielkiej piątki hipopotamy. Wyobrażam sobie tylko, jaki to musi być zapierający dech w piersiach widok, ciągnące się po horyzont kilometry powoli podążających przez sawannę stad roślinożerców, a za nimi, jak cienie drapieżniki, wypatrujące najsłabszych osobników. Pośród tej dziczy żyje lud koczowniczy, nieustraszeni wojownicy - Masajowie.

Nieustraszeni pasterze

Silne poczucie wspólnoty oraz doskonale rozwinięte umiejętności przystosowawcze pozwoliły Masajom na przezycie w każdych warunkach, od buszu po pustynię. Zamieszkują północną Tanzanię oraz Kenię.Zajmują się wypasaniem swoich stad krów i kóz oraz uprawą roślin. Ich populacja sięga 300 tys. Na pewno nieraz widzieliście masajskich wojowników ubranych w barwne stroje i koraliki chociażby na okładce National Geographic czy w telewizji.

Ciekawa jest ich tradycja związana z przebyciem drogii, która kończy się małżeństwem :
– gdy chłopak osiągnie dojrzałość, musi udać się do buszu, zabić lwa, przynieść jego ogon i skórę ( to pierwsza czynność, którą musi zrobić żeby zacząć w ogóle myśleć o ślubie )
– żonę, zawsze wybiera synowi matka
– przyszły mąż, nie może zobaczyć narzeczonej aż do dnia ślubu ( w naszej kulturze uproszczono sobie ten zwyczaj do niemożności zobaczenia przyszłej małżonki w sukni ślubnej )
– jednak już po ślubie świeżo upieczony mąż może sypiać ze wszystkimi innymi kobietami w wiosce, gdyż Masajowie są poligamistami
– gdy matka wybierze już przyszłą żonę dla swojego syna, ten musi zgromadzić dla niej posag ( 20 krów, 10 kóz i 10 koców - przynajmniej jasno ustalona cena, można się jednak targować )
– Masajowie poprzez swój tradycyjny taniec negocjują ów posag – im wyżej skoczą, tym mniej krów, kóz i koców muszą zapłacić za żonę.

Mimo prób rządów Tanzanii i Kenii ten półkoczowniczy lud nie zamierza porzucić od wieków wyuczonego trybu życia. Przejawia się to w braku zainteresowania wieloma dziedzinami, bez których nowoczesne społeczeństwo nie może się obejść – formalną edukacją, technologią, transportem czy mediami. Niestety rozwój wdziera się z impetem w ich harmonie i zmienia życie. Niektórzy Masajowie podejmują pracę w restauracjach lub pełnią rolę przewodników. Szkoda, cały czas mam nadzieję na odnalezienie miejsca w świecie, gdzie nie dotarła jeszcze Coca-Cola.

Święte drzewo

Nieodłącznym elementem krajobrazu Tanzanii są stojące samotnie pośród sawanny Baobaby. Osiągają od 5-25 m wysokości a najwyższe okazy nawet do 30 m, pień osiaga 7 do 11 m średnicy. Owoce, liście oraz nasiona drzewa są jadalne i od wieków wykorzystywane przez rdzennych mieszkańców na wiele sposobów.

W Tanzanii wielokrotnie wykorzystywano Baobaby, do budowania przy nich i co ciekawsze również w nich: schronień, straganów i najlepsze, nieździwcie się gdy znajdziecie się w szpitalu bądź więzieniu ... (to już w zależności od przyczyny), które znajdują się wewnątrz Baobabu. Właśnie tak..! Dobrze przeczytaliści.

Dach Afryki

W kulturach europejskich jesteśmy przyzwyczajeni do dawania drobnych upominków, ok zdaża się, że jakaś specjalna okazja jest powodem do wykosztowania się na prezent i tu wszystko już zależy od grubości portfela i chojności darczyńcy. Natomiast w Afryce jak się okazuje można podarować komuś górę.

Cofnijmy się na chwilę do czasów kolonialnych. Kilimandżaro leżało w całości na terytorium Kenii, która należała do Wielkiej Brytanii panowała tu królowa Wiktoria. Tanganika była wtedy kolonią niemiecką rządzoną przez cesarza Wilhelma, który był siostrzeńcem Wiktorii. I parafrazując, historia mówi tak. Na jednej z imprez Wilhelm podszedł do Wiktorii i zauważył, że jest to niesprawiedliwe iż ma na swym terytorium dwa ośnieżone szczyty Afryki: Kilimandżaro i Górę Kenię. Poprosił ją aby mu jeden podarowała. Ciocia podobno się zastanawiala, ale gdy przyszły urodziny siostrzeńca podarowała mu Kilimandżaro. Miejscowa lusność do dziś nazywa górę prezentem.

Na szczyt wiedzie mnóstwo szlaków, ale najbardziej popularny (najprawdopodobniej dlatego, że jest najłatwiejszy) nazwany przez Amerykanów Coca –Cola ( ehh ) zaczyna się w Marangu. O dziwo pomimo tak dużej ilości turystów wychodzących co roku na Kilimandżaro, miasto wcale nie jest duże. Dużym problemem za to, jest znalezienie tu hotelu, podobno jest jeden, o wątpliwych standardach. Powodem takiego stanu rzeczy jest fakt, że turyści dowożeni są do bram Parku Narodowego Kilimandżaro autokarami.

Niby nie ma czego żałować, jednak pojawia się pewne „ale”, Marangu w języku suahili oznacza Miejsce Wody. Śnieg na Kilimandżaro topi się i z góry spływa mnóstwo strumieni tworząc miejsca pozwalające się zapomnieć i wystrzelać do końca ostatnią kliszę aparatu.

Ludy mieszkające u podnóża masywu Kilimandżaro nie znały śniegu, nigdy go nie widziały. Dlatego mieniący się w świetle słońca wierzcholek góry uważali za pokryty srebrem. Organizowali wyprawy i znosili na dół w ich mniemaniu srebro i nie potrafili zrozumieć dlaczego ono się topi.Tak właśnie śnieg na wiele lat stał się w Tanzanii, zaklętym srebrem.

Poszukując materiałów do tego artykulu natrafiłem na informacje, które mnie zmartwiły. Moje marzenie czyli wyjście na Kilimandżaro stanęło pod znakiem zapytania. Już wyjaśniam. Na góre nie mozna wyjść samemu. Wyjście kosztuje średnio od 1000–2000 $ rekordowa cena nawet do 5000 $ od osoby za 6 dni. Płacimy za przewodnika, kucharza i 3 tragarzy na osobę!!! I nie jest to powód moich wątpliwości, narastającej złości i żalu do świata współczesnego.

Pytania pojawiły się, gdy dowiedziałem się, że cała świta, która miałaby mi towarzyszyć zarobi tylko 5 $ na osobę za dzień. To ja się pytam gdzie podziały się moje pieniądze, chciałbym żeby zapłacono tym ludziom uczciwie.

Powinienem spełnić za wszelką cenę marzenie..., dać kolejny raz zachodnim firmom oszukać tych biednych ludzi i przylożyć rękę do tego jawnego wykorzystywania. Czy spojrzeć na górę i pozostawić ją w mojej wyobraźni niezkazitelną, dziką, romantyczną.

Czara goryczy przelała się, gdy przeczytałem, że moja świta nie mogłaby iść ze mną tym samym szlakiem. Ja dostaje do ręki butelkę z wodą, oni całe moje bagaże: śpiwór, namiot, jedzenie. I do widzenia, spotykamy się w obozie. Broń Boże, podarte jeansy, dziurawe buty czy nawet japonki w których tragaże zdobywają szczyt, razem ze mną a jednak osobno, nie mogą przeszkadzać mi w podziwianiu widoków najwyższej góry Afryki. Jednym słowem bieda nie może mnie kłuć w oczy. Żenada!!!

Zwiedzając Tanzanie, pamietajcie, że obok niezapomnianych widoków, fascynującej przyrody, pełnego zapachów przypraw Zanzibaru. Gdzie przygoda uderzając nieznośnie i dobitnie, dobija się do nas. Za rogiem czaji się coś co jest niewidzialne dla zwykłego turysty, może dlatego że takie miało być. To sterty śmieci, zniszczone, rozsypujące się budynki. To wyzysk i wszechobecna bieda. Nigdy nie bądźmy na to ślepi.