Czym pachnie Kanada?

Płyniemy z Gośką statkiem wycieczkowym po jeziorze Ontario, nad którym leży Toronto. Za sobą mamy sielankowe popołudnie na Toronto Islands – turystycznie zagospodarowanych wyspach, na których można opalać się i relaksować do woli. Podziwiamy nowoczesną panoramę miasta z charakterystyczną CN Tower wystrzeliwującą w czyste niebo. Smukła, betonowa wieża transmisyjna o wysokości 553 metrów jest chyba główną atrakcją miasta.

Wjeżdżamy na nią jeszcze tego samego dnia i pstrykamy dziesiątki zdjęć. Toronto wydaje się z góry całkiem niebrzydkie. Nie jest typową metropolią, brudną i zatłoczoną, pokrytą grubą warstwą smogu. Poza ścisłym centrum dominują schludne osiedla domków jednorodzinnych, połączone zadbanymi drogami i poprzecinane licznymi parkami i skwerami. Nie bez powodu władze Toronto uważają je za najbardziej zieloną metropolię świata. Tereny zielone stanowią tu bowiem prawie 1⁄5 powierzchni, a zajmujący 5 tysięcy hektarów Rouge Valley Park to największy na świecie park znajdujący się w granicach miasta.

Samo centrum również nie odrzuca. Jesteśmy co prawda z Gośką lekko przytłoczone futurystyczną architekturą, gdy wędrujemy po Downtown i zadzieramy głowy, by dostrzec czubki szklanych biurowców. Takich drapaczy chmur nie widziałyśmy w Warszawie, nie mówiąc nawet o rodzimym Gdańsku. Trzeba jednak przyznać, że centrum zostało zaprojektowane z głową, jest ładne i eleganckie.

Mimo to, miasto mi się nie podoba. Nie zachwyciło mnie wtedy, choć byłam młodziutka i głodna wrażeń i nie zachwyca dziś, gdy przeglądam zdjęcia. Zabrakło mi w nim tego, co odnajdujemy w metropoliach europejskich – odrobiny historii, sztuki w rozumieniu klasycznym, a nie nowoczesnym, jakiejkolwiek starówki czy choćby pojedynczych zabytków. Cóż, wielkie miasta Ameryki Północnej mają krótką historię, co skutkuje właśnie taką specyfiką.

Zapada już zmierzch, kiedy przyjeżdża po nas ciocia Gośki i zabiera do domu. Rodzina mojej przyjaciółki mieszka na obrzeżach Toronto, w rejonie, gdzie Polonia jest wyjątkowo liczna. Nieoficjalnie ocenia się, że z 2,5 miliona mieszkańców miasta około 300 tysięcy stanowią Polacy. Mają oni swoje osiedla, kościoły i szkoły weekendowe, obracają się często we własnym, wąskim kręgu. W praktyce można mieszkać za oceanem przez 10 lat, kontaktować się jednak głównie z Polakami i ledwie kojarzyć podstawowe słowa po angielsku!

Wielka woda i Kaszuby

– Jedziemy na wycieczkę – oznajmiła ciocia mojej przyjaciółki pewnego ranka, gdy przeciągałyśmy się sennie po imprezowej nocy spędzonej z Gośki kuzynami. By wejść do klubu w Kanadzie wymagana jest pełnoletniość, ale wszystkie domowe imprezy stoją przed nami otworem.

Wyruszyłyśmy więc, by zobaczyć wodospad, który nie jest co prawda najwyższy na świecie, ale można śmiało przypuszczać, że jest najpopularniejszym i gwarantuje wyjątkowo efektowne widoki. Podróż nie była długa, bo 125 kilometrów kanadyjską autostradą to trochę ponad godzinka drogi.

Wodospad Niagara rozdziela się na dwie części, z których jedna znajduje się na terytorium USA, druga zaś w Kanadzie. Kanadyjska część uchodzi za bardziej atrakcyjną – ja nie mam porównania, ale przyznaję, że to, co widziałam, zaparło mi dech w piersi. Szerokie, wysokie na 50 metrów kaskady wody spadają do rzeki Niagara z potężnym hukiem, a chodząc wokół wodospadu przy barierce, jest się przy nim tak blisko, że krople wody ochlapują ubranie.

Godzinę później jesteśmy już zresztą z Gośką przemoczone do suchej nitki, bo zdecydowałyśmy się na rejs turystycznym stateczkiem Maid of the Mist, który podpływa tuż do wodospadu i nie pomagają nawet rozdane nam peleryny przeciwdeszczowe. Jest to atrakcja, z której warto skorzystać. Generalnie nie mogę oprzeć się wrażeniu, że Niagara to jedno z najpiękniejszych miejsc na świecie, choć może po prostu mało jeszcze widziałam.

Okazja do ponownego obcowania z naturą nadeszła całkiem prędko – tym razem ciocia stwierdziła, że jedziemy na 3 dni na Kaszuby.
– Ale jak to na Kaszuby? – nie dowierzałam.
– Normalnie, Kaszuby. Jeziora, lasy, polscy urlopowicze – ciocia Gośki wyjaśniła nam, że rejon zwany w ten sposób przypomina mieszkającym w Ameryce Północnej Polakom ich rodzime tereny, jest więc wśród tutejszej Polonii bardzo popularny.

Znów jedziemy autostradą, a ja rozmyślam. Mijamy lasy, tereny bardzo słabo zaludnione, które chyba trochę bardziej korespondują z wyobrażeniem, jakie miałam wcześniej o tym kraju, gdy słysząc Kanada, myślałam o tajdze i o lodowcach. Lodowców niestety nie widziałam, ale gęste lasy ciągnące się kilometrami robią wrażenie.

Kanada ma co prawda gęstość zaludnienia wynoszącą około 3 osób na kilometr kwadratowy (podczas gdy w Polsce liczba ta wynosi 120), jednak owi mieszkańcy żyją głównie w zwartych skupiskach – dużych miastach i w ich obrębie funkcjonują. Przeciętny Kanadyjczyk nie obcuje prawie wcale z tą dziką, piękną przyrodą, którą może znaleźć w swojej ojczyźnie. Może dlatego po 3 tygodniach spędzonych w Toronto nie poznałam tej „Kanady żywicą pachnącej”, o której pisał Arkady Fiedler.

W miejscu, które na oficjalnych mapach Kanady widnieje jako Kaszuby, można trochę tę przyrodę poczuć. Rzeczywiście, region jest bardzo malowniczy, a swojskie domki kempingowe położone nad jeziorami zamieszkują prawie sami Polacy, albo osoby o polskich korzeniach. Infrastruktura turystyczna ograniczona jest do minimum, ale przy odrobinie szczęścia można załapać się na pływanie kajakiem czy rowerem wodnym. Przede wszystkim jednak warto po prostu przejrzeć się w krystalicznie czystej wodzie i poleżeć na piasku, wdychając zapach drzew iglastych. Relaks gwarantowany.

Po francusku

Po odwiedzeniu kanadyjskiej mini Polski przyszedł czas na kanadyjską Francję, czyli prowincję Quebec, do której również zawiozła nas niezastąpiona ciocia Gośki. O Quebecu nie można już powiedzieć, że jest mini, bo jego powierzchnia wynosząca ponad półtora miliona kilometrów kwadratowych (to prawie trzy Francje!) czyni go największą prowincją w Kanadzie. Jednocześnie jest to prowincja niemal całkowicie frankofońska. To Francuzi zasiedlili te tereny w XVI i XVII wieku i dziś większość mieszkańców Quebecu nie mówi wcale po angielsku, albo zna go bardzo słabo.

Spacerujemy ulicami Montrealu – największego miasta prowincji, portu morskiego położonego nad Rzeką Świętego Wawrzyńca. Czujemy się tam dużo lepiej niż w zamerykanizowanym Toronto. Montreal różni się od stolicy Kanady kolonialną architekturą i klimatem, przypominającym dużo bardziej europejskie metropolie. Budowle, jak dziewiętnastowieczny Pałac Sprawiedliwości mogłyby równie dobrze znajdować się gdzieś w Paryżu albo Londynie.

Przede wszystkim jednak jest to la ville aux cent clochers – miasto stu dzwonnic. Jak napisał Mark Twain, w Montrealu „nie ma jak rzucić cegłą, żeby nie trafić w kościelne okno”. Faktycznie, kościołów tutaj bez liku, na czele z neogotycką Bazyliką Notre-Dame i Oratorium św. Józefa – największym kościołem w Kanadzie, którego kopuła ustępuje tylko kopule Bazyliki św. Piotra w Rzymie. Jeśli więc ktoś lubi architekturę sakralną, w Montrealu na pewno znajdzie coś dla siebie.

W samym śródmieściu nie brak co prawda wieżowców, ale to dzięki tej starej, portowej części miasta z brukowanymi uliczkami, wąskimi kamienicami, kawiarenkami i wspomnianymi świątyniami, Montreal robi bardzo przyjazne wrażenie. Słyszany na ulicy co rusz język francuski doskonale uzupełnia malowniczy obraz miasta.

Powrót do Toronto uświadamia mi jeszcze dobitniej, że amerykańskie miasta nie są dla mnie. Zbyt silne są tam wpływy Mc Donald’sa i innych „pereł zachodniej cywilizacji”. Zbyt wielu ludzi tłoczy się w tamtejszym metrze i za wysokie są jak dla mnie szklane drapacze chmur. Kiedyś polecę do USA, z czystej ciekawości, ale już teraz wiem, że nie chciałabym tam mieszkać. Kiedyś na pewno wrócę też do Kanady, by zwiedzać inne jej rejony i szukać zapachu żywicy.