Argentyna − podróż w rytmie tanga

Przez miasto przebiega największa, bo licząca 200 metrów szerokości arteria świata Avenido 9 de Julio. W latach 30. wzniesiono przy niej przypominający wielki ołówek El Obelisco. Nowoczesny monument, upamiętniający osiedlenie się pierwszych Europejczyków w Río de la Plata jest główna wizytówką argentyńskiej stolicy oraz miejscem, w którym odbywają się happeningi, spotykają się artyści i kibice świętujący zwycięstwo narodowej drużyny.

W Buenos Aires znajduje się najsłynniejsza nekropolia Argentyny Cementerio de la Recoleta. Na cmentarzu, którego grobowce stanowią arcydzieła rzeźby i architektury, miejsce wiecznego spoczynku znaleźli przedstawiciele elit politycznych, w tym Evita Perón, którą w kraju wciąż otacza się prawdziwie boskim kultem, jako pierwszą osobę, która wyciągnęła rękę do „descamisados” pochodzących z dzielnic nędzy „ludzi bez koszul”. Na wykupienie miejsca na cmentarzu mogą pozwolić sobie tylko najbogatsi, bowiem kosztuje ono fortunę i jest uznawane za doskonałą lokatę. Recoleta, jedna z najbardziej ekskluzywnych dzielnic (jak na ironię stała się nią dzięki epidemii żółtej febry) jest więc miejscem słynącym z najdroższych lokali − zarówno za życia, jak i po śmierci.

W miastach mieszka 85 proc. argentyńskiego społeczeństwa. To właśnie w nich najlepiej można poznać jeden z najbardziej charakterystycznych symboli tego kraju − dla Argentyńczyków „smutek, który można wytańczyć”, dla reszty świata po prostu − tango. Najbardziej zmysłowy z tańców, uznawany niegdyś za wulgarny i frywolny, bo wywodzący się z niechlubnych dzielnic portowych, w których poeci-alkoholicy szukali pocieszenia w ramionach prostytutek, przez długi czas był postrzegany jako szczyt złego smaku. Przebył daleką drogę (najpierw zadomowił się w Europie), zanim zaakceptowały go argentyńskie elity. Dzisiaj milongi i tangeríe, czyli miejsca w których odbywają się potańcówki w rytmie tanga, należą do ulubionych rozrywek porteños (mieszkańców Buenos Aires) i są idealna okazją do kipiącej emocjami zabawy.

Melancholijna muzyka, która podbiła świat rodziła się w przesiąkniętych dymem kawiarenkach La Boca − jednej z 47 dzielnic Buenos Aires, której nazwa jak na kolebkę tanga przystało, oznacza „usta”. Charakterystyczne knajpki, w których pobrzmiewają wygrywane na patefonach i winylowych płytach dźwięki tango argentino, domki sklecone z falistej blachy, pomalowane najróżniejszymi kolorami, które ciągną się wzdłuż najsłynniejszej ulicy Caminito, wciąż stanowią nieodłączny element tej portowej dzielnicy. Dzielnicy mającej poza tangiem jeszcze jeden powód do dumy. Jest nim Boca Juniors − najlepsza drużyna piłkarska w kraju, w której pierwsze kroki stawiał „boski” Diego Maradona.

W Ameryce Południowej mawia się, że gdy wieje wiatr od morza, Mama Cocha (inkaska bogini morza) całuje stopy noworodków, dzięki czemu to właśnie oni zostają najlepszymi piłkarzami świata. Dla Argentyny bogini była wyjątkowo łaskawa. Reprezentacja tego kraju 14 razy startowała w mistrzostwach świata − dwukrotnie je wygrała, dwukrotnie też zajęła drugie miejsce, 14 razy zwyciężyła w Copa América, najważniejszym turnieju piłkarskim na kontynencie, a oprócz Maradony wypuściła na międzynarodowe boiska gwiazdy takie jak Alfredo di Stefano, Gabriel Batistuta i Leo Messi, którego Argentyńczycy nazywają żartobliwie „la pulga atómica” (atomowa pchła).

Che Boludo! „Che Guevara!"

„Melodyjny jak włoski, ostry jak niemiecki” − w ten sposób określa się często argentyńską odmianę języka hiszpańskiego (lunfardo), która jako język zrodzony w dzielnicach biedoty obfituje nie tylko w staroiberyjskie, literackie określenia, ale i w soczyste, wyszukane epitety przywiezione z różnych krajów europejskich. Wykrzyknik „che”, który większości z nas kojarzy się jednoznacznie z bohaterem rewolucji kubańskiej, Ernesto Guevarą de la Serna (jego kult w krajach latynoskich trwa do dzisiaj), w praktyce używany jest na określenie każdego Argentyńczyka. Jako słówko opatrzone nutą drwiny (nie wiedzieć czemu Argentyńczycy są na południowoamerykańskim kontynencie bohaterami niezliczonych dowcipów) nie należy do najbardziej lubianych przez mieszkańców tego kraju, zwłaszcza że w połączeniu z często używanym i typowym dla Buenos Aires „boludo” oznacza dosłownie „ty idioto”.

Najsławniejszy właściciel przydomka „che”, nawołujący za życia do stworzenia w Ameryce Łacińskiej „dziesięciu Wietnamów”, któremu dzisiaj w krajach latynoskich stawia się pomniki, urodził się we wschodniej części Argentyny, w prowincji Santa Fe − w jednej z najważniejszych w kraju, w której znajduje się większość ziem uprawnych. Choć Guevara (posługujący się na co dzień pseudonimem Fernando Sacamueles) z uporem maniaka zwalczał kapitalizm, pośmiertnie stał się produktem na sprzedaż. Turyści z całego świata, ubrani w koszulki z jego wizerunkiem mogą podążać dzisiaj „rewolucyjnym szlakiem Che” prowadzącym przez miejsca, w których „bojownik latynoskiej wolności” urodził się (Argentyna), walczył (Kuba) i umarł (Boliwia). Argentyński odcinek „Caminos del Che” wiedzie przez położone na prawym brzegu rzeki Parany Rosario, w którym „bohater” przyszedł na świat, plantacje yerba mate w Missiones, gdzie przez kilka lat mieszkał z zajmującymi się uprawą ostrokrzewu rodzicami oraz miejsca, w których pojawiał się jeszcze w czasach studenckich.

Odrębny szlak Che stanowi trasa opisana przez niego w „Dziennikach motocyklowych”, podczas której zrodziła się w nim rewolucyjna myśl. Szlak − coraz bardziej popularny wśród turystów spoza Ameryki Południowej − rozpoczyna się w Buenos Aires i biegnie przez Peru, Chile i Kolumbię, aż po granice Wenezueli.

Argentyńscy kowboje

Wino i steki to dwa najsłynniejsze produkty argentyńskiej kuchni, za które w restauracjach na całym świecie zapłacimy niemałą sumę. Pierwsze powstaje w prowincji Mendoza położonej na granicy z Chile. Uprawia się tu 50 gatunków winogron, jednak najlepszą wizytówką całego przemysłu winiarskiego są dwa z nich − białe Torrontes oraz czerwone Malbec. Najlepsze na świecie steki są natomiast zasługą gaucho − argentyńskich kowbojów. Współczesny gaucho, który zgodnie z literackim archetypem ma uosabiać duszę dawnej Argentyny, na co dzień wiedzie bardziej prozaiczne i wcale niełatwe życie. Wypasanie bydła na bezkresnej, argentyńskiej pampie to ciężka i często kiepsko płatna praca, w dodatku z dala od rodziny, a samotni pasterze utożsamiani niegdyś z romantyczną przygodą, są dziś kojarzeni głównie z pijaństwem i bójkami.

Pod prysznicem

Alvaro Nuñez Cabeza de Vaca był pierwszym Europejczykiem, który ujrzał największy prysznic świata − Wodospady Iguaçu. W języku Indian Guaraní ich nazwa oznacza „wielką wodę”. Choć odkrywca pochodził z suchej jak wiór Estramadury, widok nie zrobił na nim wielkiego wrażenia, bowiem nie zdawał sobie sprawy, że ujrzał jeden z najdoskonalszych cudów świata. Wodospad określił jako „poważną przeszkodę dla łodzi”. Spektakularne zjawisko, z którym konkurować mogą tylko afrykańskie Wodospady Wiktorii (są wyższe, ale dużo węższe) doceniło natomiast UNESCO. W 1984 roku, wraz z otaczającymi je lasami na terenie Argentyny i Brazylii, organizacja uznała je za element światowego dziedzictwa.

Argentyna nie należy do najłatwiejszych sąsiadów. 480 km od jej wybrzeży rozciągają się Falklandy. Choć od wielu lat znajdują się pod dominacją brytyjską, Argentyńczycy wciąż roszczą sobie do nich prawa, nazywając je Malwinami. Leżąca na południowym krańcu Ameryki Południowej Ziemia Ognista stanowi natomiast punkt zapalny z Chile. Oba kraje wciąż toczą zażarte dyskusje, czy najbardziej wysuniętym na południe miastem kuli ziemskiej jest chilijska wioska rybacka Puerto Williams, czy argentyńska Ushuaia, z której organizowane są rejsy na Antarktydę.

Potężne lodowce, lasy tropikalne, gigantyczne łańcuchy górskie, szemrzące wodospady, bezkresne plaże, bezludna pampa, zabytkowe miasteczka i rozpędzone metropolie Argentyna − ma wiele twarzy i na każdym kroku zachwyca, zarówno cudami natury, jak i tymi, które są dziełem ludzkich rąk. To odległy, inny świat. Kto raz przestąpi jego progi, podobnie jak Hiszpanie przed wiekami, będzie chciał w nim pozostać. Temu, kto go opuści pozostaną już tylko słowa „anioła narodu” − Evity Perón: „Nie płacz po mnie Argentyno, zawsze pozostanę blisko ciebie…”.