Z wizytą u Ticos

Fot. Demián Saborío/sxc.hu

Kraj jest niewielki (w najwęższym miejscu liczy 120 km) i zamieszkuje go zaledwie 3,8 mln obywateli. Dzieli się na kilka regionów, z których każdy stanowi odrębną, urokliwą krainę pełną tajemnic i skarbów kultury. Mnóstwo tu gorących nadbrzeżnych równin porośniętych dziką, zieloną trawą, rozległych plantacji kawy i bananów, gęsto zalesionych dolin i urokliwych plaż, do których przybijali pierwsi żeglarze. To, że Kostaryka różni się od swoich sąsiadów widać już na pierwszy rzut oka: po drogach jeździ wiele europejskich marek samochodów, a w supermarketach można bez trudu wszystko kupić i zapłacić za to kartą kredytową.

Un momentico yo soy Tico

Skład etniczny tej mlekiem i miodem płynącej krainy jest tak różnorodny, jak tutejsza przyroda. Costarricesnse, czyli ogół Kostarykańczyków to nie tylko potomkowie pracowitych hiszpańskich rolników, ale także Chinos, półkrwi Chińczycy, potomkowie pracowników kontraktowych, z których większość prowadzi dzisiaj bary, restauracje i sklepy. Do tej wieloetnicznej mozaiki należy doliczyć jeszcze kostarykańskich Indian, ludność rdzenną, która żyła tutaj na długo przed przybyciem Kolumba, a dzisiaj zamieszkuje południowe, górskie rejony oraz czarnoskórych mieszkańców wybrzeża atlantyckiego.

Wszyscy są dumni ze swojej niepodległości, autonomii, dobrobytu i uchodzą za ludzi wielkiego honoru. Sami siebie pieszczotliwie nazywają Ticos, a to za sprawą uroczej i pełnej zdrobnień odmiany języka hiszpańskiego, którym się posługują. Przy pierwszym poznaniu bywają nieco nieśmiali i małomówni, w rzeczywistości są jednak pomocni, życzliwi i bardzo łagodni. Spora część campesinos (mieszkańców prowincji) pozwala turystom biwakować na swojej ziemi, a niektóre wiejskie hotele zgadzają się nawet na rozbijanie namiotów na swoim terenie za niewielką opłatą. Wszyscy uwielbiają sobrenombres – przezwiska, nawiązujące najczęściej do ich wyglądu, dlatego wśród nich nie brak gorditos – grubasków, negritos – czarnuszków i pequenitos – maluszków. Pieszczotliwymi pseudonimami obdarzają niekiedy także turystów.

Wizyta w spichlerzu

Aż 60 proc. tutejszego społeczeństwa zamieszkuje niezwykle żyzny rejon Mesety Centralnej. Jest to siedziba najstarszych miast i wielu skarbów kultury, obfitująca w piękne i urozmaicone krajobrazy, zdrowy klimat i czyste powietrze. Meseta Centralna, uznawana za kostarykański spichlerz i miejsce dobrego życia, to przede wszystkim zaczarowana dolina Orosí, którą cudownym zbiegiem okoliczności ominęły wszystkie tragiczne w skutkach trzęsienia ziemi nawiedzające co jakiś czas Kostarykę; to cicha osada Santa Ana słynąca z cebulowych warkoczy wieszanych na nadprożach domów; Brava – spalone słońcem miasto, pamiętające złote czasy tego kraju, Sarachí – ośrodek rękodzieła, w którym można zobaczyć rzemieślników malujących tradycyjne wozy oraz spróbować własnych sił w sztuce malowania cieniutkimi pędzelkami, to również tętniące życiem aglomeracje takie jak religijne Cartago, gdzie znajduje się jedno z najbardziej czczonych miejsc w kraju – bazylika Matki Boskiej od Aniołów.

[===]

Coffee Rica

Meseta Centralna, to region rolniczy, wyjątkowo żyzny i idealnie nadający się pod uprawę. Nie dziwi więc fakt, iż to tu znajdują się największe kawowe zagłębia, między innymi Heredia nazywana „Miastem Kwiatów”, w której można obserwować proces powstawania tego aromatycznego napoju. Kostaryka jest największym eksporterem kawy i, choć nie jest to jej rodzima roślina, odmiany uprawiane w okolicy Poás, Tres Ríos i Tarrazú (wszystkie plantacje można zwiedzać) są przez wielu smakoszy oceniane jako najlepsze na świecie.

Gringo w San José

San José, stolica kraju, która w XIX wieku dzięki kawie stanowiła raj dla burżuazji i centrum zainteresowania całej Ameryki Środkowej, dla dzisiejszych Ticos jest nie mniej ważne i najliczniej odwiedzane przez turystów. Choć określenie „gringo”, czyli „biały”, dotyczące głównie obywateli USA na terenie Ameryki Łacińskiej jest raczej obelgą, tutaj uchodzi co najwyżej za delikatną złośliwość wysyłaną często także pod adresem przybyszów z Europy. Miasto obfituje w sklepy z pamiątkami, teatry, muzea (w tym światowej klasy Muzeum Jadeitu i Muzeum Złota), ciekawe galerie i parki (m.in. największy w stolicy Parque Nacional). Znajduje się tu również mnóstwo kabaretów, nocnych klubów i godnych polecenia restauracji. Zwiedzanie San José bywa jednak męczące i dla gringos stanowi potężne wyzwanie. Trudności nastręcza specyficzny układ numerowanych ulic przecinających się pod kątem prostym oraz fakt, iż żaden budynek nie posiada adresu. Calles (ulice) biegną z północy na południe, avenidas (aleje) ze wschodu na zachód, a jakby tego było mało, północne avenidas i wschodnie calles mają numery nieparzyste, a południowe parzyste.

Odległości najczęściej podawane są w metrach od dobrze znanych punktów orientacyjnych, więc turyści często bywają zdezorientowani. Przejażdżka autobusem, zwłaszcza w godzinach szczytu także nie jest zbyt wygodna, stanowi jednak doskonałą okazję, by zaobserwować tutejsze życie i zrozumieć charakter mieszkańców miasta. Zaledwie 37 kilometrów dalej znajduje się najlepiej zagospodarowany park narodowy – Parque Nacional Volcán Poás, na terenie którego wznosi się jeden z największych kraterów wulkanicznych świata. Poás rzadko wybucha gwałtownie i należy do najłatwiej dostępnych wulkanów na kontynencie. Obecnie jednak pozostaje w fazie aktywnej, toteż nie można spędzać zbyt wiele czasu w pobliżu jego wierzchołka. San José i jego okolice mają jeszcze jeden ogromny plus: blisko stamtąd do wybrzeża i atlantyckiego i pacyficznego, dlatego gdy jego chaos zaczyna męczyć, warto się tam wybrać.

O ile plaże Morza Karaibskiego urzekają pocztówkowymi krajobrazami i białym piaskiem, o tyle Wybrzeże Środkowopacyficzne na pierwszy rzut oka rozczarowuje. Piasek ma barwę szaroburą, a plaże bywają kamieniste, jednak niewielka odległość od stolicy i doskonałe fale do surfowania (wielokrotnie odbywały się tu mistrzostwa świata w tej dyscyplinie) przyciągają także w to miejsce.