Mały Wietnam na Victoria Street

 

Victoria Street w Melbourne. Wietnamskie, ale też i chińskie sklepy oraz restauracje. Zapachy ze straganów przypomniały chwile, gdy przechadzałem się po targowiskach Hanoi i Sajgonu.

fot. Tomasz Pakuła

Wysiadłem z pociągu na Richmond i skierowałem swe kroki na północ wzdłuż Hoddle Street. Gęba mi się uśmiechnęła widząc znajome napisy tuż za rogiem Victoria Street: Pho-Bun Bo Hue Special price 8 $, Thuc Pham A Chau – Asian Grocery, Little Sai Gon – Vietnamese Restaurant. Nawet jeśli sobie nie pogadam, to na pewno sobie podjem – pomyślałem.

Mijam kolejne szyldy i witryny szukając kafejki lub restauracji i starym wietnamskim zwyczajem wchodzą tam, gdzie jest najwięcej klientów. Tak trafiłem do Thanh Ha 2.

– Anh chao em – dzień dobry – zwracam się do wyraźnie młodszego ode mnie chłopaka za barem – em co ca phe trung nguyen khong?
Wyraźnie zdziwił się. Chyba niewielu Europejczyków mówi do niego po wietnamsku.
– Niestety nie mamy kawy trung nguyen, ale mamy inną, też wietnamską – pada odpowiedź

Wahałem się krótką chwilę i poprosiłem o kawę z mlekiem.

– Ca phe sua? O, jest tak gorąco – lepiej zamówić ca phe sua da – kawę z lodem – uśmiecha się do mnie człowiek zza lady.
– Niech będzie ca phe sua da – odpowiadam uśmiechem i siadam przy stoliku.

Chłopak po chwili przynosi zamówioną kawę.

– Nazywam się Tomek, podróżuję po Australii i piszę artykuły dla polskich stron internetowych. Pisałem też artykuły dla Que Viet – wietnamskiej gazety w Polsce i dla magazynu Dep. Jak usłyszałem o Victoria Street pomyślałem, że napiszę coś o tym miejscu. Jeśli miałbyś chwilę, żeby pogadać, myślę, że mógłbym coś potem napisać. Wietnamscy czytelnicy w Polsce na pewno chcieliby wiedzieć, jak sobie radzą ich ziomkowie w Australii – zaczynam konwersację, przechodząc na angielski.
– Ruch był godzinę temu, poczekaj chwilę, zaraz przyjdę. Może chcesz coś zamówić? Nasza restauracja jest znana z banh xeo.

Ponownie chwilę się zastanawiam – wezmę pho bo – oświadczam, mając na uwadze możliwość porównania jednego z najbardziej tradycyjnych dań wietnamskich, które już po wielokroć jadłem.

Zjawił się po 3 minutach. Dowiedziałem się, że ma na imię Phu i ma 27 lat. Przyjechał do Australii rok temu i pracuje w Thanh Ha 2, bo to restauracja jego cioci. Jego rodzina jest w Ben Tre – stosunkowo niedaleko od Saigonu.

– Tu chyba jest wielu Wietnamczyków z południa – napomknąłem, wspominając sajgoński akcent, który słyszałem po drodze na ulicy.
– Tak, większość.

W międzyczasie podano pho. Duża micha. Bardzo duża. Do tego osobny talerz z tajską bazylią i kiełkami fasoli mung. Zapach rosołu i świeżej dymki przyjemnie kręci w nosie. Dodaję świeżej ostrej papryki, wciskam cytrynę.

– Smakuje ci kawa – pyta Phu?
– Nie jest to Trung Nguyen – odpowiadam – przypominając znany sobie smak.
– Poczekaj, zrobię lepszą – powiedział i pobiegł znowu za bar, trochę zażenowany.

Wraca po kilku minutach, tym razem z większą szklanką.

– Mój szef zmieszał ziarna z kilku gatunków, jakie zostały. Ta jest świeża, z nowej torby – dodał i uśmiechnął się jak wcześniej.

Pho było bardzo dobre. Jadłem je niespiesznie, a Phu tymczasem opowiadał mi o sobie. O tym, że studiuje i że chce tu zostać.

– Tutaj są większe szanse, na lepsze wykształcenie, na biznes, na lepsze życie – podsumował.

 

Phư i Cầu w Thanh Hà 2. Podają tam znakomite phỏ i bánh xeo.

fot. Tomasz Pakuła

W międzyczasie podeszło kilka nowych osób, słysząc naszą rozmowę urozmaicaną wietnamskimi słowami, jakie starałem się używać, by ćwiczyć język. Poznałem Nga – szefową kuchni i Quanga – partnera Phu na porannej zmianie. Spytałem go, o to jak sobie radzą i jak spędzają czas.

– Oh man! Tu jest inaczej. Nie tak jak w Wietnamie, gdzie rodziny są razem. Tu Wietnamczycy są „rozbici”, każdy ciężko pracuje i dba o swój biznes.
– Trochę szkoda – na w pół stwierdziłem, na w pół spytałem.

Quang pokiwał głową. Ma 26 lat. Musiał zrezygnować ze studiów, bo 10 miesięcy temu urodziła mu się córka i musi utrzymać rodzinę. Jego 20-letnia żona jest Wietnamką, ale ma australijski paszport. Wypytał mnie o Polskę i o polskich Wietnamczyków. Opowiadałem mu o Wólce Kosowskiej, o wietnamskich restauracjach i o swoich wietnamskich znajomych. Jego zmiana się kończyła.

– Muszę szybko wracać do córki – Quang żegna się krótko i wychodzi.

W Thanh Ha 2 spędzam jeszcze kwadrans, siedząc przy barze i rozmawiając z Phu oraz z Cau – dwudziestojednolatkiem, który przyszedł zastąpić Quanga. Wymieniamy się kontaktami, po czym ruszam dalej wzdłuż Victoria Street.

Mijam wietnamskie sklepy z jedzeniem, z których dochodzą mnie zapachy imbiru, kolendry i gałki muszkatołowej. Na małych straganach leżą owoce: dragon fruit, limonki, chom-chom i liczi. Przechodzę obok kolejnych restauracji i sklepów z płytami, z których dobiegają rzewne piosenki o miłości.

Wchodzę do Fina’s Cafe, kuszony informacją o bubble tea, zawartą w szyldzie lokalu. Za ladą stoi mężczyzna w moim wieku o malezyjskiej urodzie.

– Em chao anh – witam się.
– Anh chao em.

Mężczyzna z pewnością nie jest Malezyjczykiem.

– Nie wyglądasz na Wietnamczyka.
– Mam na imię Hien Nguyen i jestem stuprocentowym Wietnamczykiem. Moi oboje rodzice pochodzą z Saigonu.
– Bao nhieu tuoi? – pytam standardowo.
– Ba muoi sau – trzydzieści sześć.
– A z którego miesiąca jesteś?
– Z sierpnia.
– O, to widzę, że źle się przywitałem. Ja urodziłem się w kwietniu. Anh chao em – poprawiam się korzystając ze starszeństwa i mrugnąłem do niego okiem. Uśmiechnął się szeroko.

– Co tu robisz? I skąd znasz wietnamski?

Opowiedziałem pokrótce o sobie i zacząłem wypytywać o jego historię. Hien przyjechał do Australii, gdy miał 14 lat. Trafił tu przez obóz uchodźców w Malezji, gdzie wysłali go rodzice, chcąc uchronić swoje dziecko przed represjami komunistycznego rządu. Kiedy tu przyjechał, jedną z jego pierwszych prac było mycie samochodu jego sąsiadów – polskich imigrantów.

– To byli bardzo mili ludzie – wspomina.

 

Fina's Cafe. Hiên zna wszystkich swoich stałych klientów.

fot. Tomasz Pakuła

Później uczył się i w końcu założył swój biznes. Fina’s Cafe. Kiedy wspomniałem, że to niewietnamska nazwa wyjawił mi, że to na cześć jego córek – czteroletniej Fiony i dziewięcioletniej Natalii.

– Obie mówią po wietnamsku, a Natalie też trochę pisze – mówi z dumą.
– Tradycja i pochodzenie są bardzo ważne, a język przypomina ci, gdzie jest twoja ojczyzna – dodaje bardzo serio.

Rodzice Hiena, są już emerytami, ale ciągle prowadzą w Sajgonie mały sklep ze zdrową wegetariańską żywnością.

– Odwiedzam ich co roku. Teraz też do nich jadę – w styczniu.
– A kto zajmuje się restauracją w tym czasie, gdy wyjeżdżasz? – zapytuję.
– Jest nieczynna. Po co miałbym się denerwować, i myśleć o tym, czy wszystko jest w porządku. Zamykam i mam spokój – Hien uśmiecha się szeroko.

Jest bardzo otwarty i kontaktowy. Pozytywna energia bije od niego na każdym kroku. Rozmawia ze swoimi klientami, z których wielu jest stałymi bywalcami. Fina’s Cafe serwuje wyłącznie dania wegetariańskie i wegańskie. Nie ma tu w okolicy wielu lokali o podobnym profilu. Przychodzą tu nie tylko Wietnamczycy, ale także inni imigranci z Europy, Afryki i Australijczycy. Hien jest bardzo zadowolony ze swojego pomysłu.

– Chciałem zrobić coś innego. Tu nie ma wielu wegetariańskich miejsc. Znam wszystkich swoich stałych klientów. Jeśli ktoś nie może zapłacić dzisiaj, mówię: „no problem, you can pay tomorrow”. Często spotykają się tu ludzie, którzy się poznali w mojej restauracji. Wtedy jest jak w jednej wielkiej rodzinie.
– Odniosłeś sukces.
– Po prostu miałem szczęście – odpowiada.

 

Thu i Ha byli niezwykle mili. Wypytywali mnie o Polskę i o polskich Wietnamczyków. Jeśli ich spotkacie w Fina's Cafe - pozdrówcie ich ode mnie!

fot. Tomasz Pakuła

Hien chciałby podróżować, ale życie nie jest łatwe. Musi spłacać z żoną kredyt za mieszkanie i pamiętać, że ma na wychowaniu córki. Wchodzą kolejni klienci i Hien musi się nimi zająć. Tymczasem przysłuchująca się naszej rozmowie para zaprasza mnie do stolika. Thu i Ha – bo tak mają na imię przyjechali do Australii w 1986 roku. Zamawiają dla mnie zupę z soją i wypytują o Polskę. Zupa jest przepyszna, ale wiem, że kolejnej tak dużej porcji już nie dam rady zjeść. Na domiar tego Hien przynosi mi kawę z mlekiem i lodem.

– Ngon qua – mówię – ale popatrzcie na mój brzuch: bung to – śmieję się, a oni razem ze mną.

– Nasz syn chodzi tu do szkoły niedaleko. Zawsze tu wpadamy, gdy jedziemy po niego. Jeśli kiedyś ponownie przyjedziesz do Melbourne, odwiedź kafejkę Hiena – na pewno znów się spotkamy.

Żegnam się z nimi wszystkimi i ruszam w kierunku St. Kilda, starając się dogonić zachodzące słońce. Było tak miło, że nawet nie wiem, kiedy tak szybko minął czas. Moje myśli zaczęły krążyć od Sa Pa po Phu Quoc, ożywiając wspomnienia moich dawnych podróży. Żal mi opuszczać „mały Wietnam” na Victoria Street, ale zachowam go w pamięci na długo, w jego kolorach, zapachach i smakach.