Na kościelnym szlaku

 

Kościół Santa Coloma.

fot. Patrimoni. Generalitat de Catalunya. / flickr.com

Wracamy na drogę CG 1 i kierujemy się do kolejnej parafii – Andorra la Vella. Przy wjeździe do miasteczka Santa Coloma odwiedzamy kościół, który jest najstarszą preromańską świątynią na terenie Andory, zachowaną w bardzo dobrym stanie. Kościół został wzniesiony prawdopodobnie w VIII lub IX wieku, a następnie kilka razy rozbudowywany. Charakterystyczna jest okrągła lombardzka dzwonnica z XII wieku o wysokości 18 metrów. Wewnątrz oglądamy XII-wieczne freski oraz drewnianą rzeźbę Matki Boskiej Nieustającej Pomocy (XII-XIII wiek).

Jadąc dalej główną drogą CG 1, dojeżdżamy do stolicy Księstwa Andorra la Vella, gdzie w najstarszej części miasta oglądamy pochodzący z XII wieku kościół Sant Esteve. Z powodu różnych wydarzeń oraz klęsk żywiołowych kościół był kilkakrotnie przebudowywany. Z romańskiego okresu pozostała tylko część nawy i półokrągła absyda. W środku podziwiamy barokowe płyty ołtarzowe z XVIII wieku, główne retabulum oraz XIII-wieczne malowidło zwane „Obrazem dusz”.

Kościół Sant Miquel d'Engolasters. Fot. Patrimoni. Generalitat de Catalunya. / flickr.com

Wyjeżdżamy z Andorra la Vella, aby już po chwili znaleźć się w kolejnej andorskiej parafii – Escaldes-Engordany. Przejeżdżamy przez miasteczko Les Escaldes i kierujemy się w stronę Encamp, a następnie zjeżdżamy na drogę CS 200. Tuż za miasteczkiem Engolasters widzimy sylwetkę kościoła Sant Miquel d'Engolasters. Pochodząca z wieku XII świątynia ma prostokątną nawę, półkolistą absydę oraz portyk dobudowany w XVII wieku. Zbudowana na planie kwadratu wieża zakończona dachem w kształcie piramidy, przy którego krawędzi widać wyrzeźbioną ludzką głowę, ma 18 metrów wysokości. Wnętrze kościoła pozbawione jest wyposażenia, na ścianach podziwiamy za to zarówno oryginalne, jak i odtworzone w XX wieku freski.

Kościół Sant Cristòfol d'Anyós. Fot. Patrimoni. Generalitat de Catalunya. / flickr.com

Jedziemy z powrotem do Les Escaldes, kierujemy się na drogę CG 3 w stronę stolicy kolejnej parafii – La Massana. Kawałek wcześniej zjeżdżamy w prawo w drogę CS 310, aby po przebyciu około dwóch kilometrów serpentyn znaleźć się w miasteczku Anyós położonym na wysokości ponad 1300 m n.p.m. Tutaj położony jest XII-wieczny kościół Sant Cristòfol d’Anyós. Z romańskiej konstrukcji pozostała jedynie półokrągła absyda. Do lat 30. XX wieku we wnętrzu kościoła znajdowały się romańskie freski, które trafiły w prywatne ręce. Oglądamy więc „tylko” gotycką „Ostatnią Wieczerzę”, malowidła z XIII wieku oraz ołtarz z XVI wieku.

Wracamy na drogę CG 3, przejeżdżamy przez La Massana i dalej już drogą CG 4 kierujemy się na miejscowość Pal. W tym małym miasteczku będącym skansenem romańskiej architektury podziwiamy pochodzący z przełomu XI i XII wieku kościół Sant Climent de Pal. W prostokątnej nawie tej świątyni zachowały się fragmenty romańskich murów. Kwadratowa absyda pochodzi z XVII-XVIII wieku, lombardzka dzwonnica ma trzy kondygnacje bliźniaczych okien. W środku oglądamy między innymi wykutą w skale kaplicę, XII-wieczną granitową chrzcielnicę, resztki gotyckich malowideł, XIII-wieczną romańską rzeźbę Matki Boskiej Nieustającej Pomocy.

Kościół Sant Serni de Llorts. Fot. Jordi Roqué / commons.wikimedia.org

Jedziemy ponownie na drogę CG 3, ale tym razem kierujemy się na północ, wjeżdżając do parafii Ordino i prawie od razu również do jej stolicy. Tutaj odwiedzamy pochodzący z XV-XVI wieku kościół Sant Corneli i Sant Cebrià. Między XVII a XIX stuleciem został on znacznie przebudowany. Z zewnątrz podziwiamy górującą nad okolicą wieżę z zegarem, zwieńczoną krzyżem z kutego żelaza, wewnątrz natomiast oglądamy pięć barokowych ołtarzy z XVII-XVIII wieku, poświęconych patronom świątyni.

Następnie kierujemy się dalej na północ do miejscowości Llorts. Tutaj odwiedzamy niewielki kościół Sant Serni de Llorts. Ta pochodząca z XVIII wieku świątynia zbudowana jest na planie prostokąta, posiada dwie dzwonnice, a w środku barokowy ołtarz.

Freski z kościoła Santa Coloma. Fot. *clairity* / flickr.com

Drogą CG 3 wracamy do Escaldes-Engordany, a następnie drogą CG 2 kierujemy się do kolejnej części Księstwa – Encamp. W zabytkowej dzielnicy stolicy tej parafii widzimy kościół Santa Eulàlia de Encamp. Jest to z pochodzenia romańska świątynia (XI-XII wiek), która była wielokrotnie rozbudowywana i przerabiana w XVII i XX wieku. Powstała w drugiej połowie XI wieku lombardzka dzwonnica ma 23 metrów wysokości i jest najwyższą romańską wieżą w Andorze. Tuż przy portyku widzimy niewielką wieżyczkę (comunidor), gdzie dawniej odprawiano egzorcyzmy, aby odpędzić burze. Podziwiamy również XII-wieczną romańską chrzcielnicę zdobioną łukami i kwiatami, trzy barokowe ołtarze z XVII i XVIII wieku oraz nowe witraże autorstwa Agustí Riosa.

Tuż za Encamp znajduje się Les Bons, w którym odwiedzamy pochodzący z XII wieku kościół Sant Romà. Świątynia usytuowana jest malowniczo na wysokiej skale, posiada pojedynczą prostokątną nawę, półokrągłą absydę w stylu lombardzkim, portyk dobudowany w XVII-XVIII wieku. Wewnątrz oglądamy kamienny ołtarz (z resztkami malowideł przedstawiającymi motywy roślinne i zwierzęce) oraz będące reprodukcją freski.

Kościół Sant Joan de Caselles. Fot. Patrimoni. Generalitat de Catalunya. / flickr.com

Wracamy do auta i drogą CG 2 jedziemy do ostatniej andorskiej parafii – Canillo. W stolicy odwiedzamy kościół Sant Serni pochodzący wprawdzie z XVII wieku, ale stojący na romańskich fundamentach, które oglądamy pod szklaną posadzką. Kościół posiada smukłą dzwonnicę z zegarem, jedną z najwyższych w Andorze. Przy wejściu do świątyni oglądamy romańską chrzcielnicę z XII wieku, a w środku gotycką polichromowaną rzeźbę Chrystusa z XIV wieku oraz barokowe retabulum.

Jadąc dalej CG 2, kawałek za Canillo, na niewysokim wzgórzu stoi XII-wieczny kościół Sant Joan de Caselles. Do prostokątnej nawy przylega od wschodu półokrągła absyda, obok portyku stoi kwadratowa lombardzka dzwonnica z trzema kondygnacjami okiem. Wewnątrz świątyni oglądamy gotyckie retabulum z 1525 roku, które jest uważane za jedno z najpiękniejszych w całej Andorze.

Wsiadamy do auta i pełni wrażeń drogą CG 2 ruszamy niechętnie w stronę granicy andorsko-francuskiej…

ZDJĘCIA:
http://www.flickr.com/photos/patrimonigencat/6395240899/
http://www.flickr.com/photos/patrimonigencat/6395241995/
www.flickr.com/photos/patrimonigencat/6395234745/
http://www.flickr.com/photos/patrimonigencat/6395235029/
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sant_Serni_de_Llorts.jpg
http://www.flickr.com/photos/clairity/3900182872/
http://www.flickr.com/photos/patrimonigencat/6395220673/