Tybet to wyzwanie!

Lhasa

Podróżując ze zorganizowaną (legalną) wycieczką, unikając wielu niedogodności (przygód) z pewnością trafimy do Lhasy, która od 1964 roku jest polityczną, a od wieków duchową stolicą Tybetu. Położone na wysokości 3684 m n.p.m. miasto liczy ponad 150 000 mieszkańców i niestety jest zdominowane przez ludność narodowości chińskiej. Dzielnica tybetańska to zaledwie ok. 4 proc. mieszkańców stolicy. Chińczycy skutecznie prowadzą politykę wynaradawiania Tybetańczyków, sprowadzając tu ludność z innych rejonów. Niestety po chińskich modernizacjach także samo miasto zmieniło oblicze, tracąc częściowo swój unikatowy charakter.

Na szczęście Lhasa pozostaje miejscem jednego z najbardziej spektakularnych cudów architektonicznych. Jest nim niewątpliwie wzniesiony w 1416 roku kompleks klasztorny usytuowany na zboczu wzgórza i składający się z pomniejszych białych budynków i klasztoru Drepung. Kiedyś w kompleksie żyło i pracowało ponad 8 tysięcy mnichów, to z tego klasztoru pierwsi dalajlamowie władali Tybetem.

Działo się tak dopóki, dopóty V Dalajlama nie wzniósł Pałacu Potala. Zbudowany na zboczu Czerwonej Góry mieści około 1000 pokojów oraz niezliczone kaplice. Do niedawna była to największa budowla mieszkalna na świecie. W Pałacu znajdują się także grobowce ośmiu dalajlamów, które robią niezapomniane wrażenie na wszystkich zwiedzających. Poza tym w Lhasie warto zajrzeć także do świątyni Jokhang, mieszczącej złoty posąg Buddy Sakyiamuniego, który podobno wzniósł sam Budda. Warto uzbroić się w cierpliwość i odstać swoje w długiej kolejce oraz uiścić opłatę za wstęp, która wynosi 70 yuanów (1 yuan = ok. 0,45 zł).

Święta góra Kailash

Jeśli natomiast nie macie ochoty grzecznie dać się prowadzić za rękę Chińczykom, oraz sponsorować ich przemysłu turystycznego, możecie udać się w podróż do najbardziej niedostępnych, zachodnich rubieży Tybetu. Ten teren dla większości turystów pozostaje nieosiągalny ze względu na brak zorganizowanego transportu, infrastruktury i ogólną niedostępność. To tutaj jednak kryje się owiana tajemnicą góra Kailash, u stóp której biją źródła czterech wielkich rzek, i która przyciąga pielgrzymów z całej Azji, w szczególności Hindusów i buddystów. Podobno okrążając ją 108 razy można osiągnąć nirwanę.

Dotrzeć można autobusem (choć to, czy i kiedy przyjedzie stoi pod znakiem zapytania) lub autostopem, który jednakże wymaga stalowych nerwów; kolejna możliwość to wyruszyć do położonej na wysokości 4560 m n.p.m. miejscowości Darchen położonej w dolinie Bargha w górach Gangdise, w których znajduje się Kailash (6714 m n.p.m.). Niestety i tutaj kłuje w oczy widok chińskich żołnierzy i także tutaj należy zarejestrować swój pobyt w lokalnym PSB. W przeciwnym razie możemy nie znaleźć noclegu w żadnym z lokalnych hotelików (25 yuanów/os/noc). Można też oczywiście rozbić namiot i wraz z innymi koczownikami z Indii, Tybetu, Nepalu i Buthanu wypić lokalne jęczmienne piwo lub bardzo popularną tu herbatę z masłem wyrabianym z mleka jaka. Wrażenia z pewnością okażą się bezcenne.

Wstępując na ścieżkę oświecenia

Kora – mistyczna wędrówka wokół świętej góry rozpoczyna się od wstąpienia na ścieżkę biegnącą przez środek Darchen. W drodze towarzyszą pielgrzymom modlitewne młynki, które ci obracają pracowicie, a które są chyba najpopularniejszą pamiątką kupowaną przez turystów. Podczas pielgrzymki wokół Kailash napotkać można całe rodziny i grupy pielgrzymów, którzy w skupieniu obchodzą najpierw jej południową tzw. szafirową ścianę, trafiając do pierwszego z trzech położonych tu klasztorów – Chuku (4820 m n.p.m.), bo tak nazywa się ten najmniejszy i najbardziej gościnny z nich. Zanim do niego dotrzemy, napotkamy czorten (tybetański odpowiednik stupy, buddyskiej budowli sakralnej – przyp.red.), pod którym zgodnie z tradycją należy się przeczołgać.

Po opuszczeniu pierwszego z klasztorów pielgrzymi kierują się na północny-wschód, skąd mogą podziwiać już rubinową ścianę góry Kailash. Zazwyczaj pierwszy dzień pielgrzymki, która trwa najczęściej dwa dni, kończy się noclegiem w drugim klasztorze o nazwie Dira-puk (4900 m n.p.m.). Mnisi w całym Tybecie chętnie goszczą wędrowców z całego świata, nie oczekując w zamian żadnej zapłaty. W klasztorze Dira-puk można zobaczyć m.in. jak powstają posągi Buddy. Z tego punktu widać już północną, złotą ścianę świętej góry. Ogromne wysokości dają się poważnie we znaki, a niezaprawionym we wspinaczce podróżnikom tchu równie często brakuje z zachwytu co ze zmęczenia. Na szczęście łatwo jest o tym zapomnieć, podziwiając majaczące w oddali skaliste turnie i doliny prowadzące do źródeł Indusu, Sutlej i Bramaputhry, które rozpoczynają swój bieg właśnie w tym miejscu.

Następnie przełęczą Drolma (5630 m n.p.m.) usianą tysiącami modlitewnych chorągiewek, wsłuchując się w donośny śpiew pielgrzymów, docieramy do trzeciego, ostatniego klasztoru – Zutul-puk, wokół którego leżą kamienie z wyrytymi na nich mantrami. Można tu posłuchać historii o Milarepie, XI-wiecznym magu i poecie, któremu podobno buddyści zawdzięczają zwierzchnictwo nad świętą górą i który wyznawcom religii bon pozwolił na pielgrzymki wokół jej podnóży, jednak w drugą stronę. Dopiero teraz możemy zrozumieć, dlaczego pielgrzymi krążą u stóp Kailesh w dwóch przeciwnych kierunkach. W dodatku ma się wrażenie, że niektórzy z nich robią to po raz setny. Prawdopodobnie są jedynymi mieszkańcami globu, którym uda się osiągnąć nirwanę, nim porzucą swą ziemską powłokę.

Podróż do tej tajemniczej krainy zawsze kończy się zbyt szybko. Nie pozostaje zatem nic innego jak po powrocie do domu zacząć planować kolejną wyprawę, wspominając herbatę z masłem, pierożki momo i jęczmienne piwo Chang. Okazuje się także, że trzeba się spieszyć kochać nie tylko ludzi, ale i takie miejsca jak mistyczna góra Kailash. Wkrótce bowiem może się okazać, że pielgrzymkę wokół niej będzie można odbyć jedynie autokarem, bo wspaniałomyślny rząd chiński, chcąc ułatwić pielgrzymom wędrówkę, zamierza wokół stóp góry zbudować autostradę...

Komu w drogę, temu poradnik!

• Na granicy

  Lot z Polski do Chin trwa zazwyczaj, w zależności od portu przesiadkowego, od 8 do 11 godzin. Do wjazdu na teren Chin niezbędna jest jednorazowa wiza. Jej brak może się wiązać z karą 1000 USD. Do Tybetu najlepiej wjechać od strony Nepalu lub Chin a także przez przełęcz Torugart z Kirgistanu. Pozwolenie na wjazd (Alien Travel Permit) to koszt około 170 zł. Można je uzyskać w chińskich PSB.

• Waluta

  Walutą jest chiński yuan (yuan = 0,40 zł)

• Kiedy jechać

  Najlepszym okresem na podróż do Tybetu jest sezon od kwietnia do października. Średnie temperatury w kwietniu wahają się od 16 do 1 stopnia Celsjusza, w lipcu od 22 do 10 stopni. Zdecydowanie najzimniejszym miesiącem jest styczeń (+7 do -11 stopni).

• Dobre rady

  Tybetańczycy są niezwykle uprzejmi i życzliwi, ale rzadko mówią po angielsku. Jeśli już, to komunikacja odbywa się na bardzo podstawowym poziomie. Oczywiście najłatwiej jest porozumiewać się z właścicielami hoteli lub innymi przedstawicielami branży turystycznej np. przewodnikami. Transport w Tybecie w dużej mierze bazuje na płatnym autostopie. Żywność jest bardzo tania, a skromny posiłek składający się zazwyczaj z ryżu lub makaronu z warzywami to koszt ok 5 zł. Za butelkę wody mineralnej zapłacimy ok. 1zł.