Gruzińskie marzenie - relacja i TOP 5

Opis podróży:

Z pozoru mały kraj jak Gruzja nie może mieć aż tyle do zaoferowanie potencjalnemu podróżnikowi. Jednak nawet samo przemieszczanie się po gruzińskich krainach i patrzenie przez szybę marszrutki, pociągu czy przygodnego samochodu przyprawia o zawrót głowy. Kilka godzin od światowego Tbilisi znajdziemy się w miejscach niedostępnych przez większość roku, z płaskiej doliny wciśniętej między góry Kaukazu i Małego Kaukazu, porośniętej palmami i drzewami owocowymi „rzutem beretu” znajdziemy się na lodowych polach. Od pustynno-stepowych terenów wschodniej Gruzji, już blisko do kipiącej zielonością subtropikalnej Adżarii i słynnego Batumi.
Pierwszy kontakt z Zakarpaciem przeżyliśmy w Tbilisi, spędzając kilka dni na poznawaniu gruzińskiej kultury, obyczajów ulicy i wycieczkach po przydrożnych piekarniach i tanich knajpkach oferujących chinkali i domoszne wino. W międzyczasie zaliczyliśmy twierdzę Narikala, most Pokoju i gruzińskie cerkwie. Przed opuszczeniem stolicy pojechaliśmy do pobliskiego miasta-kolebki gruzińskiej tożsamości-Mtskhety.
Następnie obraliśmy kurs na Tuszetię-wciąż zapomnianą górską krainę pełna obronnych wież, po drodze czerpiąc z uroków winnej Kachetii podbijającej nasze ciała i umysły.
Z Omalo wyruszyliśmy na 5 dniową wędrówkę do Shatili, w połowie drogi zdobywając groźnie brzmiącą przełęcz-Atsuntę 3487m. Z Shatili zdezelowaną Ładą dostaliśmy się z przygodami na szybkie pranie do Tbilisi, po drodze zaliczając w środku niczego awarię, która skończyła się błyskawiczną naprawą przy pomocy gumy do żucia a następnie zakończoną mandatem policyjną kontrolę (bynajmniej nie powodu 5 pasażerów i braku pasów).
Potem uderzyliśmy na północ pod świętą górę-Kazbek, dojeżdżając pod rosyjską granicę Gruzińską Drogą Wojenną. W trzy dni udało się zobaczyć klasztor Cminda Sameba (ten z okładek przewodników), dojść do stacji meteo będącej bazą wypadową do ataków szczytowych i przekroczyć magiczną granicę 4000m n.p.m.
W związku z pogarszającą się pogodą zapadła decyzja- jedziemy nad morze! W 10h godzin pokonaliśmy ponad 500km autostopem, meldując się wieczorem na gorącym wybrzeżu Morza Czarnego. Krótki relaks w Ureki i kolejne dni spędziliśmy w Batumi, zachwycając się dziwną architekturą miasta, kamienistymi plażami i ciepłą morską wodą. Nie można dziwić się tamtejszemu specyficznemu klimatowi-burzom i kilku ulewom w ciągu dnia, przeplatanymi gorącym słońcem.
Następnie skierowaliśmy się do tajemniczej Swanetii i jej stolicy-Mestii. Piękne, trudno dostępne góry zachwycają, jednak sztuczna metamorfoza miasta i inni ludzie nie porywają.
Wracając na samolot ostatnie dni na gruzińskiej ziemi spędziliśmy w uzdrowisku Bordżomi, smakując tamtejszych wód i poznając Mały Kaukaz. Jeden dzień poświęciliśmy na betonowy zamek w Akhaltsikhe i dawne skalne miasto Vardzia. Przed Tbilisi zatrzymaliśmy się w muzeum Stalina w Gori, chcąc sprawdzić nasze postrzeganie zbrodniarza z opinią jego rodaków. W stolicy pożegnalne chinkali, lobio i dzbanki wina na pomyślną drogę!

 

Tuszetia

fot. Michał Brezdeń

 

Pasterska uczta

fot. Michał Brezdeń

 

Kazbek

fot. Michał Brezdeń

 

Batumi

fot. Michał Brezdeń

 

Przepyszne chinkali

fot. Michał Brezdeń

TOP5

1) Szlak Omalo-Shatili
Już sam dojazd do Omalo to przygoda sama w sobie. Niestety droga-50 lari. Długość szlaku do Shatili wynosi 60-70km. Po drodze nie ma sklepów. Jedynym jedzeniem jest to co mamy na plecach i to co można kupić od mieszkańców zakupić:chleb, ser, wino i czaczę. Koszt alkoholowych wyrobów znikomy-pół litra za 2 lari. Pierwszą cześć szlaku pokonujemy idąc głównie doliną, cały czas powolutku wspinając się w górę. Na wysokości około 2500 m już w nie zamieszkałej zupełnie okolicy (nie licząc pasterzy) opuszczamy rzekę, której towarzyszyliśmy przez ponad 2 dni i rozpoczynamy wejście na przełęcz o tajemniczej nazwie-Atsunta. Ze względu na pierwsze oznaki znajdowania się na wysokości ponad 3000m, plecaki z zapasami na kolejne dni, trudne podłoże, wejście na przełęcz położoną na 3487m jest nie lada wyzwaniem. Na całej trasie nie spotykaliśmy prawie nikogo. Jedynie w okolicach Omalo kręcili się Izraelczycy, po drodze minęliśmy oczywiście Polaków. A tak to kilka wypraw bogatych turystów z przewodnikiem, przewożonych na koniach. Samo Shatili nie zachwyca, jednak powyższy szlak jest obowiązkowy.

2) Marszrutki
Teoretycznie punktualna, odjeżdża wtedy, kiedy jest odpowiednio zapełniona i kierowcy opłaca się jechać. Czasami musimy uzbroić się w cierpliwość oczekując w pojeździe ponad godzinę. Dodatkowo pod naszymi nogami mogą wylądować worki ziemniaków, czyjeś torby, bądź dużo dziwnych rzeczy, których u nas w autobusach nie zaznamy. Zapakowane na maksa, rosyjskie disco z głośników, 100km/h na dziurawych szutrowych drogach. I charakterystyczne uderzenia kół o nadkola przy głębszych dziurach. Całe wnętrze obszyte jest materiałem pochłaniającym uderzenia naszego ciała w co twardsze elementy. Do tego fantastyczne widoki za oknem, możliwość rozmów ze współpasażerami pytającymi skąd jesteśmy i co nas tu przywiało, a wszystko okraszone wspólnym 2l piwem z plastiku czy pokładową wódką. Są i minusy:ścisk, gorąc, brak miejsca na nogi, zapachy z silnika i współtowarzysza podróży, ciągłe podskakiwanie na wybojach. Kilkugodzinne trasy do Shatili, Kazbegi są bardzo męczące. W razie potrzeby możemy przez innych pasażerów przekazać wodzicielowi prośbę o przystanek w celu załatwienia wyższych potrzeb. Cała otoczka towarzysząca przemieszczaniu się po kraju marszrutkami jest pełna podróżniczych bodźców, które nas atakują z każdej strony. Po pierwszej jeździe ból głowy prawdopodobny. Gruzińskie must know dla każdego podróżnika.

3) Jedzenie
Niektórzy (oczywiście wszyscy Gruzini) uważają gruzińska kuchnię za najlepszą na świecie. Jest w tym sporo prawdy, jednak dla nas dotyczy to produktów mącznych (fenomenalne chinkali, chleb czyli puri zawijane w gazetę oraz wszystkie pozostałe chaczapuri, kartoszki itd.) sprzedawanych w przydrożnych piekarniach. Do tego fasolowe lobio i gruzińska wisienka na torcie-wino. Do kupienia zawsze i wszędzie. Poza miastami najczęściej domoszne sprzedawane w plastikowych butelkach po wodzie mineralnej. Wycieczki po winnicach Kachetii uradują ciało i umysły. W knajpie od 2 lari za litr! Oczywiście warto spróbować pozostałych potraw, które niestety w większości są już droższe. Przy odrobinie szczęścia zostaniemy zaproszeni przez przypadkowo spotkanych Gruzinów na mityczną ucztę- suprę. Do tego gruzińskie owoce i warzywa do kupienia od rana do nocy, od poniedziałku do niedzieli na ulicy.

4) Kazbek
Wychodząc z marszrutki zostaniemy zaatakowani przez kierowców dzipów i babuszki, proponujących przewózkę pod klasztor bądź komnatę. Nasza klasyczna odpowiedź na takie oferty-Niet, my pieszką i palatka. Temu wszystkiemu towarzyszy uśmiech od ucha do ucha, który często również był kwitowany odwzajemnionym gruzińskim uśmiechem. I pytanie. At kuda wy? Polsza! Wyraz twarzy i kolejny uśmiech rozmówcy był adekwatny do zaprzęgniętej myśli- No tak Polacy. W mieście nic nie ma, więc szybko wyruszamy w góry. Pierwszy przystanek-klasztor Cminda Sameba, nocleg na pobliskich łąkach (poranne przymrozki). Plan minimum-stacja metro na wysokości 3650m i potem ile się da. Na początek pierwszy kontakt w życiu z lodowcem i aby nie zgubić szlaku podążamy za końskimi odchodami. Okolice stacji to kamienista pustynia. Warto szybko zaopatrzyć się w wodę. Bardzo starą wodę bo lodowcową. Trzeba się spieszyć przed zachodem słońca. Po nim temperatura gwałtownie spada, u poranku osiągając dużo poniżej zera. Ze stacji odwiedzamy najwyżej położoną na świecie cerkiew i podziwiamy wysokogórskie krajobrazy. Powyżej stacji szlak jest pełen kamieni pomieszanych z lodem, więc trzeba uważać jak i na kamienne lawiny. Zejście do miasta zajmie kilka godzin.

5) Książki
Warto zainteresować się tematem Kaukazu jako miejscem styku interesów wielkich mocarstw, bogatej kultury i tradycji, skomplikowanych relacji sąsiedzkich i zagmatwanej polityki. Górskie szlaki i czarnomorskie plaże warto odwiedzać z książkami pod pachą, ewentualnie w plecaku: Wojciecha Góreckiego Planeta Kaukaz, Toast za przodków, Abchazja; Wojciecha Jagielskiego Dobre miejsce do umierania, Wieże z kamienia.