Jedyny taki dzień na Bali – Nyepi

Indonezja jest największym krajem muzułmańskim na całym świecie. Enklawę hinduizmu stanowi wyspa Bali, która przez większość odwiedzających ją turystów została okrzyknięta rajem na ziemi (po 7 miesiącach spędzonych tutaj nie pozostaje mi nic innego jak się pod tym podpisać). Postaram się pokazać, że nie tylko piękno jej plaż czyni ją wyjątkową.

Powyżej przedstawiłam Wam obwieszczenie na temat zasad i ogólnych wytycznych, jakimi powinni się kierować Balijczycy oraz turyści, którzy znajdują się na wyspie w tym dniu. Podkreślić jednak pragnę, iż tak ścisłe zasady obowiązują tylko na południu Bali. Dlatego też spora część osób opuszcza ten region wyspy na dzień przed obchodami święta i udaje się do bardziej muzułmańskich partii.

Przygotowania do święta rozpoczynają się parę dni wcześniej. Na ulicach tłok zdecydowanie większy niż zazwyczaj. Robienie dużych zakupów, przygotowywanie specjalnych darów dla bogów, których małe świątynie znajdują się na terenie posesji to tylko część długiej listy obowiązków, jakie należy wykonać. Dzień przed Nyepi odwiedziłam jeden z okolicznych supermarketów. Półki wyczyszczone do ostatniej nitki makaronu. Tłok w sklepach taki jak przed Wigilią lub Nowym Rokiem w Polsce. Istne szaleństwo zakupowe.

Odświętnie ubrane kobiety wylegają na ulicę i z koszami pełnymi darów udają się do okolicznych świątyń. Z niewyobrażalną gracją przenoszą stosy owoców umieszczone na głowach. Co bardziej odważne i sprawniejsze panie wsiadają z koszami na motory (bez żadnego problemu pokonują nawet najodleglejsze dystanse). Zarówno strój kobiet, jak i mężczyzn jest ściśle określony. Zasady obowiązują również dzieci. Późnym popołudniem na dobę przed dniem ciszy, ludzie wychodzą na ulice. Samochody, świątynie, ulice – wszystko się świeci.

Do późnych godzin nocnych z okolicznych świątyń dobiegają głosy gamelanów (zespół wykonujący tradycyjną, indonezyjską muzykę), rozchodzi się woń kadzideł, które rozpala się w niewyobrażalnych wręcz ilościach. Szczególną atrakcję stanowi Ogoh-ogoh, czyli tworzone przez społeczności lokalne stwory. Na dzień przed Nyepi parada mieszkańców obnosi je ulicami miasta. Ogoh-ogoh ma „zabierać” wszystkie złe moce i oczyszczać świat przed nadejściem Nowego Roku. Po Nyepi wszystkie stwory są palone. Całe nocne szaleństwo kończy się rytualnym obżarstwem, gdyż kolejnego dnia należy już pościć. W moim koście (określenie na coś w rodzaju homestay'a) po zakończeniu obchodów na ulicy, rozpoczęły się przygotowania jedzenia dla dzieci i wnuków na dzień kolejny. Jedyne co mogę powiedzieć na temat samego Nyepi, to ciemność, cisza, pokój... Próbowałam opuścić teren swojego kosta, jednak specjalne służby kontrolujące miasto uniemożliwiły mi to skutecznie.

Skąd się to wzięło, czyli trochę o filozofii religii

Świat zgodnie z wierzeniami Balijczyków pełen jest duchów, bogów i demonów. Taki stan rzeczy nie pozwala jednostce czuć się w nim samotnie. Świat ten oparty jest na dualizmie dobra i złą, dwóch sił, które walczą ze sobą nieustannie. Żadna ze stron nie może zwyciężyć, gdyż stałoby się to przyczyną zachwiania harmonii, która jest podstawowym fundamentem kosmologii balijskiej.

W osiągnięciu harmonii pomagają rozliczne rytuały i obrzędy, których nieodłącznym elementem jest sztuka, w tym taniec i muzyka, wspomagająca dialog z duchami i nadprzyrodzonymi siłami. Rytualizacja życia jest dominującym aspektem codzienności balijskiej. Składanie symbolicznych ofiar i gorliwe celebrowanie niezliczonych świąt, którym zawsze towarzyszy taneczno-muzyczna oprawa są na porządku dziennym.

Poradnik zdobywców

Mimo trudności jakie towarzyszyć nam mogą podczas tych paru dni, zdecydowanie uważam, że warto wtedy być na wyspie. To coś, czego nie doświadczymy nigdzie indziej, takie unikalne zjawisko, w którym jako turyści możemy uczestniczyć. Balijczycy bardzo się cieszą, kiedy widzą że ktoś wyraża zainteresowanie ich religią, sposobem celebracji świąt i wszystkim, co towarzyszy ich bujnemu życiu religijnemu. Sama brałam czynny udział w przygotowaniach do Nyepi. Gospodyni, widząc, że jestem dosłownie wszystkim zaciekawiona, zaprosiła mnie nie tylko do wspólnego gotowania, ale i przygotowywania ofiary, które potem wspólnie złożyłyśmy.

• To prawda, przez 24 godziny będziecie uziemieni w hotelu, a wtedy basen przy hotelu lub też rozkoszowanie się ciszą na tarasie swojego pokoju może się okazać nie lada atrakcją i odskocznią od codzienności, którą przepełniają okrzyki Indonezyjczyków w stylu: „Transport? Darling! Motorbike, sarung...?”. Nikt jednak nie zabroni Wam rozmawiać, jest to dozwolone, ale pamiętajmy, że skoro już zdecydowaliśmy się na taki termin pobytu tutaj, spróbujmy uszanować ten święty czas w 100 procentach.

• Święto jest ruchome, więc jeśli nie chcecie w nim brać udziału, upewnijcie się wcześniej w biurze podróży lub jeśli organizujecie wyjazd na własną rękę, sprawdźcie na stronie internetowej ambasady.