Dziś jest 28.03.2024

Imieniny obchodzą Aniela, Renata, Kastor, Antoni

Portal podróżniczy etraveler.pl

gwarancja udanych wakacji
Accredited Agent

Izraelski kocioł kulinarny

Autor: Anna Wiśniewska

Data publikacji: 14.07.2011 16:28

Liczba odwiedzin: 5195

Tagi: azja, izrael, kuchnia, anna wiśniewska, kuchnia artykuły

Do powstałego w 1948 roku Państwa Izrael przybywali Żydzi z całego świata. Przywieźli ze sobą nie tylko dobra materialne, ale przede wszystkim bogate tradycje regionalne z innych krajów. Tym sposobem Izrael wzbogacił się o smaki z całego świata. Dlatego tak trudno określić jednoznacznie, które potrawy są typowo izraelskie. Bardziej dociekliwi zapytaliby, czy takie w ogóle istnieją…

Izrael
Smakowitości na targu w Jerozolimie. Fot. phogel

Koszerny, czyli czysty

Już w Piśmie Świętym, w Pięcioksięgu Mojżesza (Torze), opisano podział na pokarmy koszerne – czyste (dozwolone) i trefne – nieczyste (zakazane). Religijna sfera zawsze miała dla Żydów ogromne znaczenie, dlatego do tej pory zasady te są ściśle przestrzegane. Trzeba jednak pamiętać, że zakazy rytualne mają swoje wytłumaczenie w praktyce.

Koszerne są mięsa niektórych zwierząt (m.in. świń) czy na przykład krew, którą usuwa się z produktów, by mogły nadawać się do spożycia. Według tradycji krew jest siedliskiem życia, dlatego nie może znajdować się w pokarmach. Poza tym zawiera dużo białka, które podlega bardzo szybkiemu rozkładowi. Aby mięso było dłużej zdatne do spożycia, musi być jej pozbawione, co więcej, musi pochodzić z rytualnego uboju. Szechita zapewnia nie tylko przestrzeganie prawa, ale także zasady higieny oraz daje pewność co źródła pochodzenia mięsa.

Innym aspektem koszerności jest niełączenie produktów mięsnych z mlecznymi. Poza zasadami religijnymi ma to także wytłumaczenie w sztuce żywienia. A zatem u podstaw koszerności leży troska o zachowanie higieny posiłków oraz by były one zdrowe. Przepisy religijne są tylko dodatkowym zabezpieczeniem powszechności tego prawa.

Symbolika kuchni

Kuchnia Izraela, za względu na jej silny aspekt religijny, przez stulecia obrosła bogatą symboliką. Wiele dań świątecznych i obrzędowych ma ukryte znaczenie. Popularna także w Polsce maca wypiekana jest bez zakwasu i drożdży. Symbolizuje to pośpiech, z jakim naród wybrany musiał opuścić Egipt. Ten przaśny chleb jest wyrabiany według specjalnego rytuału, pieczony przez 18 minut i tylko przez mężczyzn.

Ostry chrzan ma symbolizować cierpienia Żydów w niewoli egipskiej. Z tym okresem wiąże się także inna potrawa obrazująca ciężką i niewolniczą pracę, a mianowicie charoset. Jest to bardzo gęsty mus jabłkowy z dodatkiem orzechów, migdałów, cynamonu, imbiru i wina. Swoją konsystencją przypomina glinę, z której Żydzi wyrabiali cegły w Egipcie. Spożywa się te potrawy w czasie sederu, czyli uczty podczas święta Pesah.

Coś wspólnego

Mimo różnorodności, która jest niejako wpisana w izraelską kuchnię, w poszczególnych daniach znajdziemy kilka cech wspólnych. Podstawową jest stosowanie obfitej ilości przypraw, wśród których prym wiodą gałka muszkatałowa, goździki, szafran czy kminek. Często dodaje się do potraw także cebulę i czosnek. Żydzi zamiast smalcu, który postrzegają jako trefny (nieczysty), stosują tłuszcz drobiowy.

W kuchni Izraela bardzo ważne są również cukier oraz miód. Poza deserami, stosuje się je także jako dodatki do potraw mięsnych i rybnych. Kolejną charakterystyczną cechą kuchni żydowskiej jest mielenie lub ucieranie składników potraw. Dlatego też tak wiele posiłków przybiera postać past (np. hummus, tahina) lub mieszanek.

Zgodnie z tradycją

Gdyby przejrzeć książkę kucharską Izraela, okazałoby się, że niewiele potraw pochodzi oryginalnie z tego państwa. Większość pojawiła się wraz z izraelskimi osadnikami. Już z ich nazw można odczytać region pochodzenia. Zasadniczo można wymienić trzy odmiany kuchni żydowskiej. Pierwsza z nich to kuchnia Żydów z Bliskiego Wschodu, zbliżona do kuchni arabskiej. Druga – kuchnia Żydów sefardyjskich, w której wyraźnie zaznaczają się wpływy z Półwyspu Iberyjskiego. Trzecia odmiana to kuchnia Żydów aszkenazyjskich, czyli pochodzących z Europy Środkowo-Wschodniej, stąd wpływy kuchni polskiej, niemieckiej i rosyjskiej.

Wśród potraw związanych z regionem Bliskiego Wschodu są tzw. cygara marokańskie. Jest to siekane mięso zawinięte w rurki, zapieczone i mocno przyprawione pieprzem. Podaje się je jako przystawkę. Arabskie wpływy przejawiają się też w wielu innych potrawach. Przede wszystkim często podaje się potrawy w chlebie pita. Przykładem jest mussachan, czyli przyprawione mięso kurczaka z dodatkiem cebuli i migdałów, czy falafel, smażone w głębokim tłuszczu kulki ciecierzycy, zawinięte z liśćmi sałaty.

Jerozolima szczyci się maklubi – daniem typowym dla tego miasta. Jest to mieszanka ryżu, jagnięciny, bakłażanów oraz innych warzyw. Podobny jest palestyński mansaf, który także składa się z ryżu i małych kawałków jagnięciny. Zamiast warzyw dodaje się jednak orzechy, sok z cytryny i zioła.

Wśród dań podawanych w szabas jest między innymi czulent, czyli rodzaj gulaszu wywodzącego się z kuchni węgierskiej. Główne składniki to wołowina, ziemniaki, marchew, kasza jęczmienna, cebula i fasola. Tradycje wschodnioeuropejskie przejawiają się w specjalnych odmianach blinów czy racuszków drożdżowych, które są przyrządzane po żydowsku bez mięsa. Podaje się je za to z serem bądź grzybami.

Ze słodyczy króluje w kuchni żydowskiej bakława o bałkańskim rodowodzie. Jest to deser składający się z warstw ciasta, przekładanych masą orzechowo-migdałową, nasączony syropem bądź miodem. Wśród arabskich specjałów wyróżnić można słodkie kanafe, które robione jest z pszenicy, sera, cukru i miodu.

Tradycje żydowskie w kuchniach świata

Wpływy kulinarne nie tylko przechodziły do kuchni żydowskiej, także lokalne społeczności czerpały z kuchni izraelskiej. Ta symbioza zaowocowała wieloma potrawami, które weszły na stałe nawet do naszej polskiej tradycji. Przykładem jest karp po żydowsku, bez którego trudno się obejść w czasie Wigilii Bożego Narodzenia. Kuchni Izraela zawdzięczamy także chałkę, czyli słodką bułkę, macę, sałatkę galicyjską, gefilte fisz – pulpety rybne bądź „kawior żydowski”, czyli pastę z wątróbek. Dla smakoszy alkoholi jest zaś koszerna śliwowica.

Co ciekawe, strudel kojarzony głównie z Austrią, ma swoje korzenie właśnie w kuchni żydowskiej.

Śniadanie izraelskie

Równie interesujący co smak, jest sposób przygotowywania potraw. Chociażby śniadanie. Składa się ono z dużej ilości posiekanych i krojonych świeżych warzyw, między innymi pomidorów, papryki, cebuli, ogórków oraz owoców, na przykład jabłek, pomarańczy, melonów. Do tego podawany jest chleb i jajka, zarówno gotowane, jak i sadzone. Poza tym przygotowane są sery białe i żółte, jogurty i inne produkty nabiałowe oraz zimne sałatki. Do picia podaje się soki, herbatę oraz kawę. Zazwyczaj śniadanie nie zawiera mięsa. Całość podana jest w formie bufetu, z którego można wybierać rarytasy. Tradycja tego typu śniadań wywodzi się z kibuców. Wcześnie rano – a starano się wstać najwcześniej, by uniknąć upałów – jeszcze przed pracą zjadano skromny posiłek. Na „właściwe”, obfitsze śniadanie przychodził czas później.

Przystawki

W krajach bliskowschodnich ważną częścią pożywienia są także przystawki (hebr. salatin, gr. i arab. Meze). Serwuje się je zazwyczaj w izraelskich restauracjach przed posiłkiem. Są to zarówno dania warzywne, jak i z dodatkiem mięs: babaganusz, czyli purée z pieczonego bakłażana czy kibbe, krokiety z pszenicy bulgur i siekanego mięsa z dodatkiem cebuli i orzeszków piniowych. Popularny jest także tabuleh składający się z kuskusu i drobno posiekanych liści mięty, natki pietruszki, cebuli, pomidorów, ogórka, cytryny i oliwy. Jako przystawki mogą być podane także same oliwki, sałatka izraelska, miska marynowanych warzyw, chleb pita czy pasty hummus lub tahina.

Kuchnia Izraela jest swoistym tyglem, w którym tradycje z całego świata mieszają się ze sobą, tworząc dość zaskakującą, nową jakość. Koszerność, bogata symbolika potraw, egzotyczne składniki, kuszące smaki i zapachy. Tak, to tygiel dość pokręcony, ale z pewnością smaczny. Ale o tym trzeba się przekonać osobiście.

  • « Poprzednia
  • 1
  • 2
  • 3
  • Następna »

Komentarze (1)

  • 03.10.13, 08:59

    Komentarz usunięty


Zamknij

Twój komentarz

Infolinia(22) 487 55 85

Pn.-Pt. 8-19;So-Nd. 9-19

Wyprawy pod patronatem Etraveler.pl

  • Równoleżnik Zero 2015 – Wrocławski Festiwal Podróżniczy im. Olgierda Budrewicza

    Równoleżnik Zero 2015 – Wrocławski Festiwal Podróżniczy im. Olgierda Budrewicza

    Autor: Źródło: materiały promocyjne

    Data publikacji: 25.03.2015 09:20

    Liczba odwiedzin: 6069

    Festiwal Podróżniczy im. Olgierda Budrewicza Równoleżnik Zero, który odbędzie się w dniach 9-11 kwietnia 2015 r. w Mediatece (Pl. Teatralny 5) i Bibliotece Turystycznej (ul.Szewska 78) to wydarzenie skierowane do osób pragnących poczuć klimat podróżowania oraz wspaniała okazja do spotkania z podróżnikami i autorami książek. Tegoroczna edycja będzie poświęcona krajom Ameryki Północnej i Środkowej. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • Spotkanie z podróżnikiem: „Chcieć to móc” – Paweł Kilen w pięć lat po świecie

    Spotkanie z podróżnikiem: „Chcieć to móc” – Paweł Kilen w pięć lat po świecie

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 02.03.2015 10:11

    Liczba odwiedzin: 5695

    Pięcioletnia podróż Pawła Kilena w poszukiwaniu przygody i spełnienia marzeń. Z lekkim zarysem planu i z bardzo małym budżetem. Udowadnia wszystkim, a przede wszystkim sobie, że powiedzenie „Chcieć, to móc” nie jest fikcją. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • WyCHILEoutowana

    WyCHILEoutowana

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 26.09.2014 12:38

    Liczba odwiedzin: 14409

    „Nigdzie indziej na świecie nie ma tylu Niemców, którzy mówią po hiszpańsku i czczą bohatera narodowego o nazwisku O’Higgins”. Właśnie ta, zasłyszana wieki temu opinia na temat Chile pchnęła moje zainteresowania w kierunku owego chudego jak patyk kraju. Choć od tamtego czasu minęło już wiele lat, ciekawość pozostała, ale decyzja o wyjeździe zapadła dopiero niedawno. »

    Tagi: patronat medialny, ameryka południowa, chile, patagonia

  • Czas na debiut – Strefa Darien

    Czas na debiut – Strefa Darien

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 25.09.2014 10:24

    Liczba odwiedzin: 7148

    Książka Michała Zielińskiego to osobisty zapis wrażeń z wyprawy do jednego z najmniej uczęszczanych rejonów świata – południowoamerykańskiej selvy, czyli dżungli. »

    Tagi: patronat medialny

  • Kurs na Indonezję

    Kurs na Indonezję

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 19.09.2014 09:47

    Liczba odwiedzin: 8717

    Karolina i Bartek, para młodych inżynierów z Krakowa i autorów bloga Kurs na Wschód, wkrótce rusza w kolejną podróż. Tym razem zamierzają odwiedzić Indonezję, przyjmując za cel nie tylko relaks pod palmami, ale także zebranie sporej ilości materiału reporterskiego, który ma czytelnikom ich bloga pokazać azjatycki kraj od podszewki. Karolina i Bartek obierają kurs na Indonezję! »

    Tagi: patronat medialny, azja, indonezja

  • 8000 km Across Canada

    8000 km Across Canada

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 01.08.2014 16:09

    Liczba odwiedzin: 7723

    Czy można pokonać pieszo dystans 8000 km w ciągu 8 miesięcy, samotnie, bez większego wsparcia z zewnątrz, mierząc się z różnorodnymi warunkami klimatycznymi oraz terenowymi? Można, trzeba mieć tylko jasno określony cel. A taki z pewnością przyświeca Jakubowi Mudzie, który wraz z początkiem stycznia 2015 roku wybiera się w pieszą wyprawę 8000 km Across Canada, od wybrzeża Pacyfiku aż po Atlantyk. »

    Tagi: patronat medialny, ameryka północna, kanada

  • 850 km, by znaleźć dom

    850 km, by znaleźć dom

    Autor: Anna Kaca

    Data publikacji: 16.07.2014 11:07

    Liczba odwiedzin: 7888

    W tegoroczne wakacje razem z moim czworonogiem pokonam pieszo 800 km, promując adopcje psów aktywnych. Od Karkonoszy po Bieszczady będę prezentować ludziom dwa bardzo aktywne psy, które od wielu lat nie potrafią znaleźć domu. Pokaże również, że wakacje można spędzać ze swoim czworonogiem w fajny dla obu stron sposób. »

    Tagi: patronat medialny

  • Archeolodzy (znowu) w podróży – czyli autostop w Skandynawii tropami wikingów

    Archeolodzy (znowu) w podróży – czyli autostop w Skandynawii tropami wikingów

    Autor: Archeolodzy w podróży

    Data publikacji: 11.07.2014 12:45

    Liczba odwiedzin: 6425

    Minął ponad rok, odkąd grupa archeologów i jeden grafik zdecydowali się na podróż swojego życia, odwiesiła na jakiś czas pracę i studia i wyruszyła do Rosji. Teraz, projekt „Archeolodzy w Podróży” odżywa – w nieco zmienionym składzie (więcej info tutaj: http://archeolodzywpodrozy.blogspot.com/p/o-nas.html) ruszamy tym razem na północ! »

    Tagi: europa, norwegia, skandynawia, patronat medialny

  • Z uśmiechem na (Bliski) Wschód

    Z uśmiechem na (Bliski) Wschód

    Autor: Tomasz Korgol

    Data publikacji: 01.07.2014 11:07

    Liczba odwiedzin: 6903

    Celem mojej najbliższej wyprawy jest Nepal. Trasa wiedzie z Wrocławia przez Węgry, Bułgarię, Rumunię, Turcję, Gruzję, Armenię, Irak (Kurdystan), Iran, Pakistan, Indie, Nepal. Łącznie 15 tysięcy kilometrów, samotnie, autostopem. Wyprawa jest częścią projektu pod nazwą ,,Z uśmiechem na (Bliski) Wschód”. »

    Tagi: patronat medialny, azja, indie, nepal

  • Podróżować to żyć – podsumowanie I Festiwalu Podróżniczego Klubu Szalonego Podróżnika

    Podróżować to żyć – podsumowanie I Festiwalu Podróżniczego Klubu Szalonego Podróżnika

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 30.05.2014 11:39

    Liczba odwiedzin: 5683

    W trakcie minionego I Festiwalu Podróżniczego Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej, któremu patronował między innymi portal Etraveler.pl, słuchacze mieli okazję nie tylko przenieść się w odległe i niezwykle różnorodne części świata, ale i dostali spory zastrzyk inspiracji, po którym na pewno niełatwo będzie wysiedzieć w domu. »

    Tagi: europa, polska, patronat medialny

  • Gobi Expedition 2014

    Gobi Expedition 2014

    Autor: Łukasz Kraka-Ćwikliński

    Data publikacji: 26.05.2014 16:34

    Liczba odwiedzin: 6214

    Wyprawa przez drugą co do wielkości pustynię na świecie zbliża się wielkimi krokami. Do jej rozpoczęcia zostały niespełna dwa miesiące, co sprawia, że jest to dobry moment, by przypomnieć zainteresowanym, na czym polega jej wyjątkowość. »

    Tagi: azja, mongolia, gobi, patronat medialny

  • Festiwal Podróżniczy u Przyrodników

    Festiwal Podróżniczy u Przyrodników

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 26.05.2014 15:10

    Liczba odwiedzin: 4999

    Już w najbliższy piątek (30.05.) rusza w Lublinie Festiwal Podróżniczy u Przyrodników. W programie znalazły się slajdowiska z całego świata: Kolumbia, Antarktyda, Portugalia, Niemcy, Słowenia, Chorwacja) oraz z Polski (Opolszczyzna i Białowieski Park Narodowy). Ideą Festiwalu jest ukazanie piękna i bogactwa przyrody w skrajnie różnych rejonach świata. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • Bałkany Trip 2014

    Bałkany Trip 2014

    Autor: BusTrip into the Wild

    Data publikacji: 12.05.2014 09:20

    Liczba odwiedzin: 34267

    Jak opisać w kilku słowach projekt BusTrip Into The Wild? 26-letni volkswagen T3, siedmioro podróżników i 12 krajów, które chcemy odwiedzić w trzy tygodnie, jak najmniejszym kosztem. »

    Tagi: patronat medialny, europa

  • I Festiwal Podróżniczy Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej

    I Festiwal Podróżniczy Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 28.04.2014 10:02

    Liczba odwiedzin: 76513

    Już 23 i 24 maja rusza w Środzie Wielkopolskiej pierwszy Festiwal Podróżniczy organizowany przez Klub Szalonego Podróżnika. Dwa dni festiwalowe będą składać się z prezentacji prelegentów o „Statuetkę Klubu Szalonego Podróżnika” za najlepszą prezentację podróżniczą, prezentacji filmów oraz relacji podróżniczych zaproszonych gości specjalnych. Poza tym na każdego z uczestników czekają liczne konkursy i atrakcje festiwalowe. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • 4 Żywioły – podróż autostopem dookoła Islandii

    4 Żywioły – podróż autostopem dookoła Islandii

    Autor: Joanna Maślankowska i Adam Wnuk

    Data publikacji: 15.04.2014 11:35

    Liczba odwiedzin: 6381

    1 miesiąc, 2 autostopowiczów i 4 żywioły do pokonania. Podczas miesięcznej wyprawy zasmakujemy dań gotowanych w rozgrzanej ziemi, wykąpiemy się w najwspanialszych wodospadach Europy, staniemy na skraju dwóch ogromnych płyt tektonicznych jednocześnie i (mam nadzieję) nie zostaniemy porwani razem z namiotem przez niezwykle silne wiatry. Wszystko to z dobytkiem na plecach i wyciągniętym w górę kciukiem. »

    Tagi: patronat medialny, europa, islandia

  • I Festiwal Podróżniczy w Środzie Wielkopolskiej

    I Festiwal Podróżniczy w Środzie Wielkopolskiej

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 21.03.2014 14:44

    Liczba odwiedzin: 115043

    24 maja 2014 r. w Ośrodku Kultury w Środzie Wielkopolskiej w ramach Średzkich Sejmików Kultury 2014 odbędzie się I Festiwal Podróżniczy zorganizowany przez poznański Klub Szalonego Podróżnika. W ramach Festiwalu przewidziane są przede wszystkim prelekcje podróżnicze, slajdowiska, dyskusje i spotkania z podróżnikami. Prelegenci przedstawią swoje dotychczasowe podróże po różnych regionach świata i opowiedzą związane z nimi historie, przygody i wrażenia. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • « Poprzednia
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • Następna »

Spotkania i imprezy podróżnicze

  • Festiwal Podróżniczy u Przyrodników

    Festiwal Podróżniczy u Przyrodników

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 26.05.2014 15:10

    Liczba odwiedzin: 4999

    Już w najbliższy piątek (30.05.) rusza w Lublinie Festiwal Podróżniczy u Przyrodników. W programie znalazły się slajdowiska z całego świata: Kolumbia, Antarktyda, Portugalia, Niemcy, Słowenia, Chorwacja) oraz z Polski (Opolszczyzna i Białowieski Park Narodowy). Ideą Festiwalu jest ukazanie piękna i bogactwa przyrody w skrajnie różnych rejonach świata. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • I Festiwal Podróżniczy Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej

    I Festiwal Podróżniczy Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 28.04.2014 10:02

    Liczba odwiedzin: 76513

    Już 23 i 24 maja rusza w Środzie Wielkopolskiej pierwszy Festiwal Podróżniczy organizowany przez Klub Szalonego Podróżnika. Dwa dni festiwalowe będą składać się z prezentacji prelegentów o „Statuetkę Klubu Szalonego Podróżnika” za najlepszą prezentację podróżniczą, prezentacji filmów oraz relacji podróżniczych zaproszonych gości specjalnych. Poza tym na każdego z uczestników czekają liczne konkursy i atrakcje festiwalowe. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny