Dziś jest 28.03.2024

Imieniny obchodzą Aniela, Renata, Kastor, Antoni

Portal podróżniczy etraveler.pl

gwarancja udanych wakacji
Accredited Agent

Ainu znaczy człowiek

Autor: Joanna Kościańska

Data publikacji: 28.06.2011 11:00

Liczba odwiedzin: 7193

Tagi: azja, japonia, artykuły, joanna kościańska

Hokkaido, druga co do wielkości wyspa Japonii, ma z Krajem Kwitnącej Wiśni mniej wspólnego, niż się powszechnie wydaje. Rdzenną ludność wyspy stanowią Ajnowie. Obecnie, po latach przymusowej asymilacji i spychania na margines życia społecznego, Ajnowie po raz pierwszy stoją przed szansą ocalenia swojej tożsamości i rodzimej kultury – kultury niepodobnej ani do japońskiej, ani do jakiejkolwiek innej.

Ainu, fotografia z 1904 roku
 
Ainu, fotografia z 1904 roku
fot. Autor nieznany (źródło: publiczna domena)

Potomkowie boga niedźwiedzi

Specyfika budowy ciała oraz odmienność języka sprawia, że pochodzenie Ajnów do dziś stanowi nierozwiązaną zagadkę, a ich przodków upatruje się w różnych stronach świata. Pewne jest tylko jedno – Ajnowie nie są ludem spokrewnionym z Japończykami. Podczas gdy badacze zmagają się z nieznaną przeszłością grupy, mitologia Ajnów obfituje w opowieści o stworzeniu. Według jednej wersji, bóg Kamui zesłał na ziemię pliszkę wodną, aby ta stworzyła świat, w którym mógłby zamieszkać człowiek. Malutki ptak leciał ponad oceanem i skrzydłami rozgarniał wodę, aż do momentu, gdy spod jej powierzchni zaczął wystawać ląd. Tak powstały wyspy, na których później osiedlili się Ajnowie. Zgodnie z innym popularnym mitem, stosunkowo duże owłosienie ciała wskazuje, że Ajnowie są potomkami boga niedźwiedzi – zwierząt uważanych przez Ajnów za święte.

Życie na Ainu Moshiri

Ajnowie, przybyli na Hokkaido przed Japończykami, określają wyspę mianem Ainu Moshiri, czyli „wyspy człowieka” (w języku Ajnów ainu znaczy „człowiek”, a moshiri to „świat”, „wyspa”). W przeszłości Ajnowie zamieszkiwali także część Honsiu, jednak Japończycy stopniowo wypierali rdzenną ludność na północ kraju. Największe zmiany rozpoczęły się wraz z drugą połową XIX w. – coraz więcej Japończyków przeprowadzało się na Hokkaido, a Ajnom stopniowo zakazywano tradycyjnego stylu życia. Sto lat później rząd japoński oficjalnie ogłosił, że proces asymilacji Ajnów został zakończony, a Japonia jest państwem monoetnicznym. Współcześnie – gdy po latach walki o prawa rdzennych mieszkańców wysp, Japonia ogłosiła wsparcie dla rozwoju kultury i tradycji ajnoskiej – Ajnowie po raz pierwszy mają szansę na ocalenie i promocję własnej kultury.

Zanikający język

Ajnowie nie wykształcili języka pisanego, a cała tradycja przez wieki przekazywana była ustnie. Lata asymilacji i brak pisma sprawiły, że językowi ajnoskiemu grozi wymarcie. Dziś płynnie posługuje się nim jedynie kilkanaście osób, podczas gdy większość Ajnów mówi po japońsku. Nie ma też obecnie na świecie żadnego innego języka, z którym ajnoski byłby spokrewniony. Ajnowie mają nadzieję, że zajęcia z rodzimego języka, prowadzone od niedawna w szkołach, uchronią go przed całkowitym zapomnieniem.

Z ajnoskiego pochodzi wiele nazw miejsc na Hokkaido. Przykład stanowi Sapporo, największe miasto na wyspie i znany na całym świecie ośrodek sportów zimowych. Nazwa miasta pochodzi od słowa sapporope oznaczającego rozległą, wyschniętą rzekę.

Świat pełen bóstw

Zgodnie z dawnymi wierzeniami Ajnów wszystkie rzeczy, które Ajnu wykorzystują na co dzień – rośliny i zwierzęta, które jedzą, używane naczynia, bambusowe domy – to zamaskowani bogowie odwiedzający świat człowieka. Bóstwa zamieszkują także przepiękny krajobraz Hokkaido –góry, jeziora, drzewa. Większość rzeczy ma w sobie ducha, który może podróżować pomiędzy różnymi rzeczywistościami. W każdym domu mieszka bóg ognia opiekujący się rodziną. Sami Ajnowie, a także znawcy ich kultury uważają, że wiara w świat pełen bóstw wpłynęła na to, iż wielu współczesnych Ajnów wykazuje się niezwykłą dbałością o środowisko i prowadzi ekologiczny styl życia.

Po ziemi chodzą również dusze zmarłych oraz złe duchy utożsamiane np. z chorobami. Aby uchronić się przed nimi, Ajnowie rozwinęli rytuały pogrzebowe, dbając zarówno o pochówki ludzi, jak i zwierząt.

Dziki czosnek odstrasza zło

Niegdyś Ajnowie trudnili się łowiectwem, zbieractwem oraz rybołówstwem, do którego używali potężnych canoe – ich długość osiągała nawet 10 m. Jedną z ważniejszych ryb był łosoś, a współcześnie na Hokkaido można obejrzeć np. ceremoniał powitania łososia prowadzony przez przedstawiciela starszyzny Ajnów. W ajnoskiej kuchni duże znaczenie miały także dzikie rośliny i trawy.

Tradycyjnych potraw skosztować można w ajnoskich restauracjach w Sapporo (np. Ashiri Kotan Nakanoshima) i Akan (np. Poron’no, Marukibune). W menu królują dania mięsne (głównie dziczyzna), zupy oraz łosoś przyrządzany na różne sposoby – grillowany, wędzony czy podawany w zestawie z dodatkami. Spróbować można także potraw z pukusa, dzikiego czosnku. Ajnowie wierzą, że pukusa swoim intensywnym zapachem odstrasza wszelkie zło.

Kult niedźwiedzia

Centralne znaczenie dla tradycyjnej ajnoskiej kultury miały rytuały celebrowane przez szamana. Obrzędy kultywowane współcześnie noszą znamiona japońskich wpływów, jak np. oferowania ryżu, sake czy mieczy. Na przestrzeni wieków, tak jak i dziś, najważniejszy rytuał związany był z kultem niedźwiedzia.

Niedźwiedzie – największe zwierzęta w Japonii żyjące wyłącznie na Hokkaido – mają dla Ajnów znaczenie szczególne, otoczone są kultem i szacunkiem. Zgodnie z wierzeniami w momencie, gdy ludzie zabiją niedźwiedzia, zabierają jego dary – skórę, mięso i tłuszcz, uwalniając jednocześnie jego ducha, dzięki czemu może on powrócić do świata, z którego pochodzi. Aby tak się stało, Ajnowie odprawiają rytuał iomante.

Iomante żywy jest także współcześnie, jednak niedźwiedzie zabijane są wyłącznie w wymiarze symbolicznym. Rytuałowi towarzyszą śpiewy, tańce, uczty, a Ajnowie – ubrani w tradycyjne stroje – składają dary. Z iomante wiąże się wytwarzanie drewnianych figurek przedstawiających niedźwiedzie. Dawniej figurki służyły celom religijnym, dziś stanowią popularną pamiątkę z Hokkaido.

Sztuka Ajnów

Śpiew i taniec to istotne elementy kultury Ajnów. Tradycyjnie używanym instrumentem jest mukkuri, zrobiony z niewielkiego kawałka drewna bambusowego. Instrument trzyma się tuż przy ustach, a wibracyjny dźwięk wydobywany jest poprzez pociąganie za strunę. Większym instrumentem, również strunowym, jest tonkori. Współcześnie poza pokazami, podczas których rozbrzmiewa unikalny dźwięk mukkuri i tonkori, organizowane są również koncerty ajnoskich zespołów łączących tradycyjną muzykę z nowoczesnymi rytmami.

Podczas tanecznych występów Ajnowie prezentują hararaki, taniec żurawia. Kobiety, ubrane w bogate stroje, naśladują ruchy i głosy żurawi, a taniec symbolizuje przekazanie wiedzy młodszym pokoleniom.

Ajnowie słyną z przepięknych rzeźb w drewnie, a także tatuaży, choć te wykonywane są dziś stosunkowo rzadko. Szczególnie charakterystyczne były niegdyś tatuaże wokół ust noszone przez kobiety. Czarna obwódka – kształtem przypominająca uśmiech clowna bądź zakręcone wąsy – miała pomóc niezamężnym kobietom w znalezieniu partnera.

Festiwale i centra kultury

Na Hokkaido funkcjonują centra promocji kultury Ajnów, w których przez cały rok organizowane są liczne festiwale. W Sapporo na uwagę zasługuje Sapporo Pirka Kotan (wstęp: dorośli 200 JPY, uczniowie i studenci 100 JPY). Centrum dostarcza bogatej wiedzy na temat życia i kultury Ajnów – zobaczyć można rekonstrukcje tradycyjnych domów i łodzi, a także poznać tajniki ajnoskiego rzemiosła. Części eksponatów wolno dotykać, a wszyscy spragnieni szczegółowych informacji mogą udać się do sali, w której zgromadzono kolekcje książek i wizualizacji dotyczących kultury Ajnów. Cennych informacji na temat historii rdzennych mieszkańców wyspy dostarcza wizyta w Historical Museum of Hokkaido w Sapporo (wstęp: dorośli 500 JPY, uczniowie i studenci 170 JPY; wstęp na część wystaw jest bezpłatny). 15 września każdego roku w Sapporo odbywa się Ashiri Cheppu Nomi, święto złowienia pierwszego łososia.

Na południe od Sapporo leży miasto Shiraoi, gdzie zlokalizowane jest Shiraoi Poroto Kotan (wstęp: 750 JPY) – największe muzeum Ajnów na Hokkaido. Centrum Shiraoi Poroto Kotan słynie z odtworzonej tradycyjnej wioski ajnoskiej. W ośrodku organizowane są okazjonalne festiwale, a na co dzień można posłuchać gry na tradycyjnych instrumentach, obejrzeć pokazy tańców czy też przyjrzeć się sposobom produkcji tradycyjnych ajnoskich wyrobów. U wejścia do Shiraoi Poroto Kotan stoi wysoka na 16 m rzeźba Kotan-Korokuru, przywódcy wioski modlącego się o szczęście i bezpieczeństwo odwiedzających w czasie ich podróży.

Dwie godziny drogi na wschód od Sapporo, nad jeziorem Akan, znajduje się Ainu Kotan, gdzie w 36 domach mieszka ponad 100 Ajnów, tworząc tym samym największą społeczność Ajnów na Hokkaido. Główną ulicę Ainu Kotan tworzą sklepiki, w których sprzedawane są tradycyjne wyroby oraz restauracje, gdzie spróbować można ajnoskiej kuchni. W centrum Ainu Kotan prezentowane są pokazy tańców i gry na tradycyjnych instrumentach. W kwietniu i maju wystawiane są yukar, ajnoskie sagi przekazywane ustnie z pokolenia na pokolenie. Od połowy października do początku grudnia w Ainu Kotan odbywają się pokazy ceremonii iomante. Kulturę, historię i styl życia Ajnów można poznać w Ainu Memorial Museum oraz w Forest and Lake Museum of Fine Arts. Odwiedzający mogą nie tylko obejrzeć ekspozycje, lecz także posłuchać tradycyjnych ajnoskich opowieści czy wziąć udział w warsztatach z rzeźbienia w drewnie, haftowania czy tworzenia mukkuri.

  • « Poprzednia
  • 1
  • 2
  • 3
  • Następna »

Komentarze (0)

Brak komentarzy, bądź pierwszy!

Twój komentarz

Infolinia(22) 487 55 85

Pn.-Pt. 8-19;So-Nd. 9-19

Wyprawy pod patronatem Etraveler.pl

  • Równoleżnik Zero 2015 – Wrocławski Festiwal Podróżniczy im. Olgierda Budrewicza

    Równoleżnik Zero 2015 – Wrocławski Festiwal Podróżniczy im. Olgierda Budrewicza

    Autor: Źródło: materiały promocyjne

    Data publikacji: 25.03.2015 09:20

    Liczba odwiedzin: 6069

    Festiwal Podróżniczy im. Olgierda Budrewicza Równoleżnik Zero, który odbędzie się w dniach 9-11 kwietnia 2015 r. w Mediatece (Pl. Teatralny 5) i Bibliotece Turystycznej (ul.Szewska 78) to wydarzenie skierowane do osób pragnących poczuć klimat podróżowania oraz wspaniała okazja do spotkania z podróżnikami i autorami książek. Tegoroczna edycja będzie poświęcona krajom Ameryki Północnej i Środkowej. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • Spotkanie z podróżnikiem: „Chcieć to móc” – Paweł Kilen w pięć lat po świecie

    Spotkanie z podróżnikiem: „Chcieć to móc” – Paweł Kilen w pięć lat po świecie

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 02.03.2015 10:11

    Liczba odwiedzin: 5698

    Pięcioletnia podróż Pawła Kilena w poszukiwaniu przygody i spełnienia marzeń. Z lekkim zarysem planu i z bardzo małym budżetem. Udowadnia wszystkim, a przede wszystkim sobie, że powiedzenie „Chcieć, to móc” nie jest fikcją. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • WyCHILEoutowana

    WyCHILEoutowana

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 26.09.2014 12:38

    Liczba odwiedzin: 14412

    „Nigdzie indziej na świecie nie ma tylu Niemców, którzy mówią po hiszpańsku i czczą bohatera narodowego o nazwisku O’Higgins”. Właśnie ta, zasłyszana wieki temu opinia na temat Chile pchnęła moje zainteresowania w kierunku owego chudego jak patyk kraju. Choć od tamtego czasu minęło już wiele lat, ciekawość pozostała, ale decyzja o wyjeździe zapadła dopiero niedawno. »

    Tagi: patronat medialny, ameryka południowa, chile, patagonia

  • Czas na debiut – Strefa Darien

    Czas na debiut – Strefa Darien

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 25.09.2014 10:24

    Liczba odwiedzin: 7148

    Książka Michała Zielińskiego to osobisty zapis wrażeń z wyprawy do jednego z najmniej uczęszczanych rejonów świata – południowoamerykańskiej selvy, czyli dżungli. »

    Tagi: patronat medialny

  • Kurs na Indonezję

    Kurs na Indonezję

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 19.09.2014 09:47

    Liczba odwiedzin: 8718

    Karolina i Bartek, para młodych inżynierów z Krakowa i autorów bloga Kurs na Wschód, wkrótce rusza w kolejną podróż. Tym razem zamierzają odwiedzić Indonezję, przyjmując za cel nie tylko relaks pod palmami, ale także zebranie sporej ilości materiału reporterskiego, który ma czytelnikom ich bloga pokazać azjatycki kraj od podszewki. Karolina i Bartek obierają kurs na Indonezję! »

    Tagi: patronat medialny, azja, indonezja

  • 8000 km Across Canada

    8000 km Across Canada

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 01.08.2014 16:09

    Liczba odwiedzin: 7724

    Czy można pokonać pieszo dystans 8000 km w ciągu 8 miesięcy, samotnie, bez większego wsparcia z zewnątrz, mierząc się z różnorodnymi warunkami klimatycznymi oraz terenowymi? Można, trzeba mieć tylko jasno określony cel. A taki z pewnością przyświeca Jakubowi Mudzie, który wraz z początkiem stycznia 2015 roku wybiera się w pieszą wyprawę 8000 km Across Canada, od wybrzeża Pacyfiku aż po Atlantyk. »

    Tagi: patronat medialny, ameryka północna, kanada

  • 850 km, by znaleźć dom

    850 km, by znaleźć dom

    Autor: Anna Kaca

    Data publikacji: 16.07.2014 11:07

    Liczba odwiedzin: 7889

    W tegoroczne wakacje razem z moim czworonogiem pokonam pieszo 800 km, promując adopcje psów aktywnych. Od Karkonoszy po Bieszczady będę prezentować ludziom dwa bardzo aktywne psy, które od wielu lat nie potrafią znaleźć domu. Pokaże również, że wakacje można spędzać ze swoim czworonogiem w fajny dla obu stron sposób. »

    Tagi: patronat medialny

  • Archeolodzy (znowu) w podróży – czyli autostop w Skandynawii tropami wikingów

    Archeolodzy (znowu) w podróży – czyli autostop w Skandynawii tropami wikingów

    Autor: Archeolodzy w podróży

    Data publikacji: 11.07.2014 12:45

    Liczba odwiedzin: 6426

    Minął ponad rok, odkąd grupa archeologów i jeden grafik zdecydowali się na podróż swojego życia, odwiesiła na jakiś czas pracę i studia i wyruszyła do Rosji. Teraz, projekt „Archeolodzy w Podróży” odżywa – w nieco zmienionym składzie (więcej info tutaj: http://archeolodzywpodrozy.blogspot.com/p/o-nas.html) ruszamy tym razem na północ! »

    Tagi: europa, norwegia, skandynawia, patronat medialny

  • Z uśmiechem na (Bliski) Wschód

    Z uśmiechem na (Bliski) Wschód

    Autor: Tomasz Korgol

    Data publikacji: 01.07.2014 11:07

    Liczba odwiedzin: 6904

    Celem mojej najbliższej wyprawy jest Nepal. Trasa wiedzie z Wrocławia przez Węgry, Bułgarię, Rumunię, Turcję, Gruzję, Armenię, Irak (Kurdystan), Iran, Pakistan, Indie, Nepal. Łącznie 15 tysięcy kilometrów, samotnie, autostopem. Wyprawa jest częścią projektu pod nazwą ,,Z uśmiechem na (Bliski) Wschód”. »

    Tagi: patronat medialny, azja, indie, nepal

  • Podróżować to żyć – podsumowanie I Festiwalu Podróżniczego Klubu Szalonego Podróżnika

    Podróżować to żyć – podsumowanie I Festiwalu Podróżniczego Klubu Szalonego Podróżnika

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 30.05.2014 11:39

    Liczba odwiedzin: 5683

    W trakcie minionego I Festiwalu Podróżniczego Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej, któremu patronował między innymi portal Etraveler.pl, słuchacze mieli okazję nie tylko przenieść się w odległe i niezwykle różnorodne części świata, ale i dostali spory zastrzyk inspiracji, po którym na pewno niełatwo będzie wysiedzieć w domu. »

    Tagi: europa, polska, patronat medialny

  • Gobi Expedition 2014

    Gobi Expedition 2014

    Autor: Łukasz Kraka-Ćwikliński

    Data publikacji: 26.05.2014 16:34

    Liczba odwiedzin: 6215

    Wyprawa przez drugą co do wielkości pustynię na świecie zbliża się wielkimi krokami. Do jej rozpoczęcia zostały niespełna dwa miesiące, co sprawia, że jest to dobry moment, by przypomnieć zainteresowanym, na czym polega jej wyjątkowość. »

    Tagi: azja, mongolia, gobi, patronat medialny

  • Festiwal Podróżniczy u Przyrodników

    Festiwal Podróżniczy u Przyrodników

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 26.05.2014 15:10

    Liczba odwiedzin: 4999

    Już w najbliższy piątek (30.05.) rusza w Lublinie Festiwal Podróżniczy u Przyrodników. W programie znalazły się slajdowiska z całego świata: Kolumbia, Antarktyda, Portugalia, Niemcy, Słowenia, Chorwacja) oraz z Polski (Opolszczyzna i Białowieski Park Narodowy). Ideą Festiwalu jest ukazanie piękna i bogactwa przyrody w skrajnie różnych rejonach świata. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • Bałkany Trip 2014

    Bałkany Trip 2014

    Autor: BusTrip into the Wild

    Data publikacji: 12.05.2014 09:20

    Liczba odwiedzin: 34270

    Jak opisać w kilku słowach projekt BusTrip Into The Wild? 26-letni volkswagen T3, siedmioro podróżników i 12 krajów, które chcemy odwiedzić w trzy tygodnie, jak najmniejszym kosztem. »

    Tagi: patronat medialny, europa

  • I Festiwal Podróżniczy Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej

    I Festiwal Podróżniczy Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 28.04.2014 10:02

    Liczba odwiedzin: 76562

    Już 23 i 24 maja rusza w Środzie Wielkopolskiej pierwszy Festiwal Podróżniczy organizowany przez Klub Szalonego Podróżnika. Dwa dni festiwalowe będą składać się z prezentacji prelegentów o „Statuetkę Klubu Szalonego Podróżnika” za najlepszą prezentację podróżniczą, prezentacji filmów oraz relacji podróżniczych zaproszonych gości specjalnych. Poza tym na każdego z uczestników czekają liczne konkursy i atrakcje festiwalowe. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • 4 Żywioły – podróż autostopem dookoła Islandii

    4 Żywioły – podróż autostopem dookoła Islandii

    Autor: Joanna Maślankowska i Adam Wnuk

    Data publikacji: 15.04.2014 11:35

    Liczba odwiedzin: 6382

    1 miesiąc, 2 autostopowiczów i 4 żywioły do pokonania. Podczas miesięcznej wyprawy zasmakujemy dań gotowanych w rozgrzanej ziemi, wykąpiemy się w najwspanialszych wodospadach Europy, staniemy na skraju dwóch ogromnych płyt tektonicznych jednocześnie i (mam nadzieję) nie zostaniemy porwani razem z namiotem przez niezwykle silne wiatry. Wszystko to z dobytkiem na plecach i wyciągniętym w górę kciukiem. »

    Tagi: patronat medialny, europa, islandia

  • I Festiwal Podróżniczy w Środzie Wielkopolskiej

    I Festiwal Podróżniczy w Środzie Wielkopolskiej

    Autor: Etraveler.pl

    Data publikacji: 21.03.2014 14:44

    Liczba odwiedzin: 115094

    24 maja 2014 r. w Ośrodku Kultury w Środzie Wielkopolskiej w ramach Średzkich Sejmików Kultury 2014 odbędzie się I Festiwal Podróżniczy zorganizowany przez poznański Klub Szalonego Podróżnika. W ramach Festiwalu przewidziane są przede wszystkim prelekcje podróżnicze, slajdowiska, dyskusje i spotkania z podróżnikami. Prelegenci przedstawią swoje dotychczasowe podróże po różnych regionach świata i opowiedzą związane z nimi historie, przygody i wrażenia. »

    Tagi: spotkania i imprezy podróżnicze, patronat medialny

  • « Poprzednia
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • Następna »

Spotkania i imprezy podróżnicze