Malezja story – part 2

Samo Khota Bharu wydaje się być sennym miasteczkiem, a może sprawia to pogoda, bo temperatura nieco dokucza, na co narzekają nawet sami Malajowie przemykający chyłkiem do kedai kopi (malajska restauracja), gdzie czekają już różnokolorowe i wielosmakowe napoje z górą lodu podawane w plastikowych woreczkach, czyli malezyjska interpretacja fast foodu.

Jeszcze będąc w Khota Bharu, zastanawiam się, czy istnieje jakiś sposób, by wyrwać się z zaklętego kręgu turystyki. Nie opuszcza mnie wrażenie, że prawdziwe życie w Malezji tkwi zupełnie gdzie indziej, a to co widzę, to jedynie zniekształcony i odpowiednio spreparowany obraz. „Prawdziwych Malajów” spotykam jak na lekarstwo. Moje kontakty ograniczają się albo do innych turystów albo do osób, które chcą mi coś sprzedać lub zaoferować. Sytuację tę diagnozuję jako nie do końca zdrową, dlatego chcąc ją zmienić, decyduję się na rower. Początkowo widzę same dobre strony, podświadomie ignorując te złe: wolne tempo przemieszczania się umożliwi mi uważniejsze podglądanie wiosek i wioseczek oraz zatrzymywanie się gdziekolwiek najdzie mnie na to ochota. Zamiast poruszać się z punktu A do Punktu B, będę robić postoje w niezliczonej ilości miejsc. Za wyborem roweru przemawia też stan mojego budżetu, który jeszcze raz skrupulatnie przeliczam i dochodzę do wniosku, że po kilkumiesięcznej tułaczce jestem raczej na etapie rezygnowania z wielu rzeczy niż wyboru czegokolwiek.

Jedyny minus, jaki przychodzi mi do głowy to żar tropików, który nieustannie leje się z nieba. Prawie opustoszałe ulice Khota Bharu są jawnym dowodem, iż słońce jest straszne nawet Malajom. Śmiałkowie, którzy jednak decydują się na popołudniowe spacery chronią się pod wielkimi parasolami, więc widok grupki kobiet z kolorowymi osłonami zupełnie tutaj nie dziwi. Nie dziwią też puste półki, z których bardzo szybko znikają kremy wybielające. Troska, by cera nie tyle zachowała swój dotychczasowy odcień, ale nawet ciut zjaśniała, spędza sen z powiek niektórym Malajkom. Faktem jest, iż w wielu wioskach ciągle pokutuje opinia, że im człowiek ma jaśniejszą skórę, tym wyższa jest jego pozycja społeczna. Natomiast dla pozostałych to przedmiot ciągłych drwin: – Kto to widział, żeby chodzić z łojem na twarzy przez cały dzień! – Azizah, pracownica hostelu, nie kryje swojego oburzenia.

Kiedy ostatecznie decyduję się na rower, pozostaje mi tylko jego wypożyczenie, co też niezwłocznie robię. W hostelu, w którego dormitorium aktualnie przebywam, co noc staczając beznadziejną walkę z pluskwami, ogłaszam swój plan. Bagatelizując podstępną naturę tropików oraz nieco naciągając własne siły, obwieszczam, że oto udaję się z Khota Bharu wzdłuż wybrzeża Morza Chińskiego, a moim punktem docelowym może być nawet Singapur.

Pracownicy hostelu to zazwyczaj osoby, które nikomu i niczemu się nie dziwią. Zgadzają się na wypożyczenie roweru na dwa tygodnie w cenie bardzo dla mnie korzystnej, bo 5 RM za dzień. Oczywiście wspominają odrobinę o upale, bezwietrzności, poparzeniach słonecznych, odwodnieniu organizmu, jego ogólnym przegrzaniu, a w efekcie całkowitej niedyspozycji, jednak obiecuję im solennie, że nie dopuszczę do takiej sytuacji i będę regularnie donosić o przebiegu mojej wycieczki. Po kilku nieśmiałych uwagach przystępują też do działań kontrolnych: przykręcają poluzowane koła, naprostowują kierownicę i wprowadzają dodatkowe elementy wyposażenia w postaci bagażnika i świateł.

Następnego dnia wyruszam z Khota Bharu na południe, wybierając malowniczą trasę biegnącą wzdłuż wybrzeża Morza Południowochińskiego, mając nadzieje, że w kryzysowych chwilach będę zatrzymywać się na plaży i poddawać kojącemu działaniu morskiej bryzy. Jeszcze przed startem przyjmuję zasadę absolutnego minimalizmu, czyli zabieram tylko kilka najniezbędniejszych rzeczy, a do bagażnika przytraczam namiot.

W trasie

Najtrudniejsze okazuje się być pierwsze 5 kilometrów: spuścizna po Anglikach, czyli lewostronny ruch działa na początku trochę deprymująco, temperatura też nie ułatwia zadania, aż chce się od razu zatrzymać w jakiejś przydrożnej kedai kopi i tam spędzić resztę dnia przy lodowej kawie lub herbacie.

Powoli krajobraz z industrialnego zmienia się na typowo rolniczy: tu plantacja palm kokosowych, tam poletko ananasowe, a gdzieniegdzie nawet pola ryżowe suto podlewane wodą, bo ostatnio w Malezji jest ekstremalnie gorąco, o czym nie omieszkało mnie poinformować pierwsze pięć przypadkowo spotkanych osób. Te same osoby, gwoli pocieszenia, nie zapomniały dodać:
– Ale już pod koniec marca będzie chłodniej, jakieś 30 stopni Celsjusza. Skończy się pora sucha, odżyjemy wszyscy!

Nie ma Malajów, którzy pozostaliby obojętni na widok turysty poruszającego się na rowerze. Zatem w każdej wiosce, gdzie zatrzymuję się, by odpocząć, zawsze znajdzie się osoba, oddelegowana zwykle przez całą resztę, która próbuje dociec, skąd ta niespodziewana wizyta. Pada też argument najczęściej przywoływany przez mieszkańców nieturystycznych miejscowości: „Ale tutaj nic nie ma! Po co w ogóle przyjeżdżać?!”. Znając tylko kilka malezyjskich słów nie jestem w stanie im wyjaśnić, że jest wręcz przeciwnie, zwyczajne życie na głowę bije jakiekolwiek atrakcje, a scenki uliczne są ciekawsze niż niejeden wysokiej klasy zabytek. Cóż, ten punkt pewnie już zostanie spornym.

Przede mną pierwsza, malezyjska noc w terenie. By oswoić lęk związany z rozbiciem namiotu w miejscu niezapoznanym, postanawiam zapukać do drzwi pierwszej lepszej posesji i zapytać o kemping tuż obok domu. Wioska jest położona tuż nad samym morzem, nie liczy więcej niż dwadzieścia domów, wszędzie unosi się zapach suszonych ryb i słychać warkot agregatów, bo zdarza się dość często, że linia elektryczna zawodzi. Na powitanie wychodzi cała, trzypokoleniowa rodzina. Dzieci nieśmiało chowają się za starszymi, natomiast starsi nie mówią nic, tylko patrzą to na rower, to na mnie.

Staram się klarownie wytłumaczyć swoją prośbę, używając wyłącznie gestów, bo język angielski okazał się znowu nie tak uniwersalny, jak się o nim powszechnie sądzi. Mija kwadrans, tłum się powiększa, więc nie pozostaje nic innego, jak unaocznić prośbę wszystkim zebranym. Kiedy wyciągam stelaż, rozlega się długo oczekiwany przeze mnie pomruk zrozumienia i głowa rodu rzuca się, by pomóc w jego rozbiciu. Resztę wieczoru spędzamy wspólnie na werandzie, pałaszując ryby i nasi lemak (ryż z mlekiem kokosowym) oraz witając kolejnych członków rodziny, którzy przyjeżdżają zwiedzeni ciekawością.

Następnego dnia kieruję się już do Kuala Terengganu, jednego z większych miast na wschodnim wybrzeżu, siedziby sułtanatu, słynącego z przywiązania do tradycji i ukierunkowania na przeszłość. O różnicach między wschodem a zachodem kraju, przekonuje mnie jedna z poznanych Malajek, która podaje przykład: reklama tego samego produktu inaczej będzie wyglądać w Kuala Lumpur, a inaczej w Kuala Terengganu. W stolicy zobaczymy więc kobietę bez chusty, z rozjaśnionymi włosami i cerą, w stroju europejskim, natomiast na wschodnim wybrzeżu ta sama modelka musi być już w chuście, szczelnie okryta, bez jakichkolwiek oznak zeuropeizowania.

Oczywiście dotarcie do Kuala Terengganu tylko na pozór wydaję się szybkie i łatwe. Każdego dnia nie udaje mi się pokonać więcej niż 50, maksymalnie 60 kilometrów ze względu na temperatury. Chcąc przeczekać najgorsze, południowe godziny w rozkosznym cieniu palmy, wstaję wcześniej, bo już o 6. Do godziny 10 pogoda umożliwia jeszcze normalne funkcjonowanie i jazdę, a potem niestety już nie, więc pozostaje tylko szukać ochłody na którejś z szerokich, piaszczystych plaż. Oczywiście kąpiel w morzu jest tylko doraźnym rozwiązaniem i trzeba przy tym pamiętać o lokalnej etykiecie, która mówi, by kąpać się wyłącznie w ubraniu, co zresztą jest powszechne w większości krajów azjatyckich. Nie zmienia to faktu, że widok dziewcząt wskakujących do wody w jeansach, długich tunikach i chustach jest nieco dziwny.

Na drogę do Kuala Terengganu wracam zwykle około 16 i jadę już do późnego wieczora, który zawsze kończy się tak samo – poszukiwaniem noclegu. Bywa, że znajduję go w miejscach zgoła nieoczekiwanych, jak ten w Kampong Penarik, gdzie w ogromnym, nadmorskim kompleksie nie ma żywego ducha oprócz jednej pilnującej osoby i mnie.

To już czwarty dzień mija, odkąd opuściłam Khota Bharu, więc przychodzi czas na pierwsze wnioski: ludzie, których spotykam są fantastyczni, niesamowicie gościnni i ciekawi świata, choć nie znamy swoich języków, to jednak komunikujemy się dość sprawnie. Mimo że większość ze spotkanych osób uważa pomysł podróżowania na rowerze za skrajnie idiotyczny, nie mówi o tym głośno, lecz skrywa swoje myśli pod szerokim, kurtuazyjnym uśmiechem. Sporządzam też bilans strat: pomimo profilaktyki pojawiły się poparzenia słoneczne, siły słabną, rower rzęzi, zatem dłuższy postój wydaje się być konieczny.

Przypominam sobie strzępy przewodnikowych informacji – podobno tuż nieopodal Kuala Terengganu jest niewielka wyspa Duyong. Mają tam znajdować się ostatnie w Malezji warsztaty, gdzie statki są budowane tylko za pomocą tradycyjnych narzędzi, tak jak dwieście, trzysta lat temu. Z ulgą trafiam do tamtejszego, nietypowego hostelu składającego się z kilku niewielkich chat osadzonych na palach, których podłoga styka się z powierzchnią rzeki. Właściciel ze stoickim spokojem przyjmują moją deklarację, że pozostanę tutaj najwyżej dwa dni, bo przecież rower, Singapur, wycieczka, zwiedzanie etc. Opuszczam to miejsce dopiero po trzech tygodniach.