Penang – przedsmak Malezji

Kiedy prom dobija dziarsko do brzegów Georgetown, głównego miasta na wyspie, aż trudno uwierzyć, że w swoich początkach było ono zaledwie kiepsko rokującą osadą. Nowoczesny port, las wieżowców, szkło, stal, równe, szerokie drogi: Georgetown prezentuje się jak typowa, azjatycka metropolia z prawdziwego zdarzenia.

Doczesność żąda, by złożyć jej ofiary, więc szukam pokarmu i schronu. Ponoć podstawowe potrzeby każdego turysty, łącznie z tymi społecznymi, czyli nawiązywaniem nowych znajomości, najlepiej załatwiać na ulicy Lubuh Chulia. Nie brakuje tutaj hosteli, guest house’ów, restauracji i restauracyjek. Nie w Chiński Nowy Rok, jak się szybko okazuje. W Chiński Nowy Rok większość pokoi jest pozajmowana, a mizerne resztki, które pozostały do wyboru, szybko dyskwalifikuję jako cenowo nieosiągalne. Uchodzę z Lebuh Chulia, by szukać pocieszenia w innej turystycznej arterii. Na Love Lane trwa noworoczny spektakl. Ku uciesze przechodniów młodzieniec tańczy ekstatycznie w smoczym przebraniu, co zresztą będzie się powtarzać regularnie przez najbliższe dwa tygodnie. Dach nad głową znajduję kilka kilometrów od ścisłego centrum i ostatecznie płacę za nocleg 30 rinngitów.

Pierwszy dzień w Georgetown to raczej jego wstępne „obwąchiwanie” niż poznawanie.
– Nie jestem sama – stwierdzam, spacerując po Lebuh Chulia. Ta ulica to nic innego jak odpowiednik Khao San Road w Bangkoku czy Sudder Street w Kalkucie: turystyczna mekka wraz z otoczką: mnóstwo barów ze stolikami także na zewnątrz, co sprzyja kontaktom towarzyskim i obserwacjom życia codziennego, sklepy z pamiątkami, agencje turystyczne, pośrednicy różnej maści. Krótko mówiąc: turysta może załatwić wszystkie sprawy w obrębie tej ulicy i nie musi się ruszać dalej. Choć warto, bo Georgetown to istny tygiel multikulturowy, gdzie kilka nacji miesza się, ulegając wzajemnym wpływom.

Oprócz rdzennych Malajów spory odsetek mieszkańców stanowią Hindusi, o czym nietrudno przekonać się, kiedy spacerujemy po jednej z dzielnic: Little India. Indie w „wersji instant” – można pomyśleć o tym niewielkim skrawku przestrzeni, gdzie nie brakuje wrażeń, zaczynając od kulinarnych (masala dosa i lassi prawie jak na subkontynencie), słuchowych (małe sklepiki z pirackimi płytami, puszczanymi przez sprzedawców najgłośniej jak to możliwe, co jest nieodłączną częścią walki o klienta) i wzrokowych (saari, salwar kameez, kurta pyjama: indyjska moda we wszystkich kolorach tęczy). Amatorzy wolnych przestrzeni powinni przyjść tutaj po północy: wtedy Little India wyludnia się, barwne dekoracje znikają, a spod nich wyłaniają się ciekawe, jednopiętrowe domki z balkonami.

Zaledwie kilka kroków dzieli Little India od Chinatown, które wydaje się teraz opustoszałe. Czasem ktoś przemyka, ale to raczej bezcelowe ucieczki przed słońcem (mamy końcówkę lutego, słońce jest prawie u szczytu swoich możliwości, temperatura nie schodzi w dzień poniżej 35 stopni Celsjusza) niż beztroski spacer. Nowy Rok oznacza, iż pracujący bardzo długo zazwyczaj Chińczycy teraz cieszą się życiem i urlopami, co szczególnie widać w obrębie świątyń. Każda z rodzin ofiarowuje bóstwom kwiaty, owoce, zapala ogromne kadzidła, by ci nie szczędzili pomyślności w przyszłym roku. Niemalże pustą ulicą z rzadka przejeżdżają kolorowe riksze (trishaw) wyposażone w sprzęt niezbędny tutaj, czyli ogromne, czarne parasole. Słońce to problem palący, o czym najlepiej wiedzą Malajki. Niektóre z nich, niezadowolona z odcienia swojej karnacji, nakładają na twarz przeróżne smarowidła, by wybielić nieco swoją skórę. W drogeriach te kremy mają poważny udział w asortymencie sklepu. Czasem bywa, że nierozważny turysta, który łaknie kremu nawilżającego, trafi na wybielający i pozostaje z tym kukułczym jajem w dłoni.

Mówią, że kuchnia malezyjska hartowała się na półwyspie Penang, więc nie pozostaje mi nic innego jak sprawdzić tę obiegową opinię. Laksa assam to miejscowa specjalność, bardzo prosta zresztą: zwykła zupa rybna (laksa) o kwaskowatym smaku otrzymywanym ze zmielonych owoców tamaryndy. Laksa obejmuje całą rodzinę zup, których podstawą są wszelkie ryby i owoce morza. Kulinarne eksploracje rozpoczynam od rana, gdyż każda z nacji ma swój własny pokarmowy rytm. Na śniadanie warto się wybrać do chińskiej restauracji, bo wtedy oprócz nieodzownej herbaty, na pewno zostaną podane tzw. dim sum, czyli wszelkie przystawki, słodkości, drobne desery. Ehhh…

O dim sum ciągle myślę, ale tęsknię za air batu champu (Malajowie używają raczej skrótu ABC), które jest niczym innym jak lodami podawanymi w ogromnych pucharkach. Samo ich przygotowanie jest już efektowną czynnością: w specjalnej maszynie mieli się bloki lodu, następnie lodowy miał jest polewany syropami o różnych smakach (o profesjonalizmie stoiska świadczy ilość tych syropów). Następnie dodaje się owoce i żelowe dodatki, których pochodzenie jest dla mnie niejasne, pomimo licznych wysiłków włożonych w zgłębienie lodowej tajemnicy.

Późnym popołudniem, kiedy słońce nieco spuszcza z tonu, na ulicach pojawiają się wózki, rodzaj obwoźnej kuchni, gdzie „na żywo” przygotowuje się jedzenie. Całe imponujące, kulinarne zjawisko nosi nazwę nocnego marketu, a jego szczytowym osiągnięciem jest targ w Chinatown trwający do późnych godzin nocnych. W menu króluje malezyjski odpowiednik fast foodu: mee goreng (smażony makaron z dodatkami), nasi goreng (smażony ryż z dodatkami) oraz narodowa potrawa Malajów, jedzona przez nich o każdej porze dnia i nocy: nasi lemak (ryż z mlekiem kokosowym i kawałkami suszonej ryby, w szanujących się jadłodajniach zawijany w liść bambusowy)

Kiedy tak oddaje się uciechom kulinarnym, zapominam o swoich turystycznych obowiązkach: a tu trzeba zwiedzać, poznawać zdobycze kultury, więc śpieszę do jednej ze świątyń, ponoć wyjątkowej w szerokim świecie, zwanej świątynią węży, gdzie gady leniwie snują się po ołtarzu, okręcają wokół lichtarzy, syte pokarmem podsuwanym im ciągle przez strażników i otumanione dymem z kadzideł. Węże są niezwykle łagodne, raczej świątynne niż drapieżne, więc turysta może czuć się tam bezpiecznie.

Jest takie miejsce na wyspie, z którego wierzchołka można ją całą ogarnąć wzrokiem. Mowa o Penang Hill, niewielkim, bo mierzącym zaledwie 821 m n.p.m. wzgórzu. Pomimo tego, ciężko tam spotkać spacerowiczów, którzy o własnych nogach ów wierzchołek chcieliby zdobyć. Popularna jest natomiast kolejka górska wyruszająca z wioski Air Hitam, powoli pnąca się pod górę, więc mamy doskonałą okazję, by bacznie obserwować przyrodę i sycić się do woli klimatem podrównikowym. Już na miejscu panorama zapiera dech w piersiach: nie tylko widać całą wyspę, ale wzrok ślizga się też po nieodległym, stałym lądzie, wyławiając szczegóły: most łączący Penang z Malezją kontynentalną (13,5 kilometra: jeden z najdłuższych mostów w Azji!), maleńkie punkciki promów, które przez całą dobę kursują między wyspą, a lądem, międzynarodowy port lotniczy, czy w końcu piaszczyste plaże w wioskach Batu Ferringh i Teluh Bahang.

Do tej ostatniej miejscowości docieram następnego dnia, zwabiona plotką o bajecznie kolorowych motylach, które miałyby żyć na motylej farmie tuż nad zatoką Bahang. Plotka okazała się rzeczywistością, a tysiące motyli, od maleńkich po całkiem spore okazy, oswojone zresztą przez masową turystykę, w mig siadają na rękach i są wdzięcznym, bo statycznym, obiektem do zdjęć.

Wyspa Penang to dobre miejsce, by zacząć poznawanie Malezji. Daje przedsmak tego, czego możemy spodziewać się w innych regionach kraju. Znajdziemy więc tutaj niesamowity miks kulturowy tworzony przez Malajów, Hindusów, Tajów i Chińczyków, których kultury wzajemnie na siebie wpływają i często stajemy bezradni w obliczu ich rozróżnienia. Z pozoru wygląda to na zgodne współistnienie, choć nie jest to wiążąca opinia: dla turysty dostępna jest tylko powierzchnia zdarzeń, a ta dostarcza tutaj wielu niespodzianek. Podobnie jak w pozostałej części kraju nowoczesność albo wypiera tradycyjne formy życia, albo dyktuje jej swoje warunki. Natomiast jest jedna rzecz, której nie znajdziemy poza Penang: kuchnia. Z doświadczenia wiem, że to silny argument przemawiający za przyjazdem do Georgetown i w jego okolice.