Savoir vivre w jurcie

Wchodząc do jurty kategorycznie nie wolno nadepnąć na próg (symboliczne znaczenie progu pojawia się także w innych kulturach: stanowi granicę między światem domowym, oswojonym, a zewnętrznym – obcym). Za czasów imperium mongolskiego było to karane śmiercią, dziś panują łagodniejsze zwyczaje, po prostu możemy zrazić do siebie naszych gospodarzy. Jeśli ten wyciągnie w naszą stronę ręce na znak powitania, powinniśmy uczynić ten sam gest. Uważając jednak, by nasze dłonie znalazły się niżej niż ręce Mongoła.

Przed wejściem mężczyźni mogą zostać poczęstowani tabaką, czego nie należy odmawiać. Kobiety nie muszą asertywne w takich sytuacjach – nie są częstowane. W jurcie poruszamy się zgodnie z uchem wskazówek zegara, a więc po przestąpieniu progu kierujemy się na lewo, czyli w kierunku zachodnim, zaś kiedy udajemy się do wyjścia, przechodzimy przez tzw. stronę kobiecą, czyli wschodnią część jurty.

Zachowanie się we wnętrzu jurty jest również obwarowane wieloma zakazami. Nieeleganckie jest gwizdanie (Mongolia nie jest w tym wypadku odosobniona). Nie powinniśmy się również opierać o ściany jurty. Szczególnie trzeba uważać na ogień (bądź piec), gdyż ten w wierzeniach mongolskich jest uważany za święty i nie wolno w jego stronę wyciągać nóg, wskazywać go ręką (tym bardziej ostrym przedmiotem), wrzucać do niego nieczystości.

Bardzo ważnym miejscem w mongolskim namiocie jest ołtarz, na którym składa się ofiary bóstwom. Lepiej unikać siadania w jego kierunku. Delikatną kwestią jest także poruszanie się po jurcie. Nie przeskakuje się nad nogami siedzących bądź leżących osób, nie kieruje w ich stronę ostrza noża, nie dotyka się ich głów. A jeśli już przez przypadek to zrobimy, po prostu podajmy rękę w ramach przeprosin.

Przywileje gościa w jurcie

Mam nadzieję, że ilość nakazów i zakazów nie odstraszy nikogo przed odwiedzeniem stepu i mongolskiej jurty. Mongołowie są bardzo gościnni i tolerancyjni wobec turystów, co wynika głównie z ich tradycji. Wybaczą nam drobne faux pas, których pewnie będziemy – przynajmniej na początku – popełniać co niemiara.

Zaś przywilejów, jakie wynikają z bycia gościem, jest o wiele więcej niż kulturowych restrykcji. Jako biały człowiek zza granicy wywołamy na stepie nie lada sensację. Na pewno możemy się spodziewać wyjątkowego powitania i poczęstunku, ba, uczty w jurcie, na którą przybędą sąsiedzi z okolicy. Jadąc w dalszą drogę, zostaniemy zapewne obdarowani licznymi podarunkami. Przyjmujemy prezenty zawsze dwiema rękami. Pamiętajmy, by zabrać jakieś ciekawe, drobne przedmioty z Polski (choćby balony). Wręczając je, wyrazimy wdzięczność naszemu gospodarzowi. I możemy ruszać dalej w step, odwiedzić kolejną jurtę.