Białoruś – podróż w przeszłość

Nie lękajcie się!

Ostatnio na Białorusi zainicjowano kampanię „Nie lękajcie się!”, która ma za zadanie przełamywać atmosferę strachu, jaką władze starają się narzucić społeczeństwu białoruskiemu. Inicjatorami kampanii są m.in. ruch „O wolność”, Partia BNF, niezarejestrowany związek „O modernizację” i inne siły demokratyczne w proteście przeciwko prześladowaniom oraz totalnej presji wywieranej na działaczy demokratycznych i politycznych. Dzisiejsze działania władzy mają na celu zminimalizowanie aktywności obywatelskiej. Inicjatorzy mają nadzieję na rozprzestrzenianie się kampanii za pomocą symboli. Jednym z pomysłów jest noszenie znaczka z napisem „Byłem na Placu”.

Good morning Lenin!

 

Białoruś

fot. iStockphoto

Podróżując po Białorusi należy zwrócić uwagę na szlak zabytkowych miejsc, których historia wskazuje na jej wspólne dzieje z Polską. Do najciekawszych miast należą: Brześć, Grodno, Pińsk i Witebsk. W Brześciu znajdziemy słynną „Twierdzę – Bohater”, a także zespół ogromnych pomników. Bardzo ważnym punktem jest muzeum historyczne poświęcone wydarzeniom z 1941 roku. Warto także zwiedzić pozostałości średniowiecznego grodu. Pińsk z kolei to miejsce, w którym narodził się Ryszard Kapuściński. Jest to piękne miasto zabytkowych, barokowych kościołów.

Na mocy słynnej Unii Lubelskiej (1569 r.) Mińsk wszedł w skład Rzeczypospolitej, a w rezultacie II rozbioru Polski w 1793 r. miasto zajęli Rosjanie. Od sierpnia 1991 roku jest stolicą niepodległej Białorusi. Miasto położone jest nad rzeką Świsłoczą w centralnej części kraju. Bardzo mała starówka mińska składa się z niskich uliczek oraz starannie odrestaurowanych budynków. Do jednych z cenniejszych zabytków stolicy należą: katedra św. Ducha z XVII w., cerkiew Pietropawłowska z XVII w., cerkiew św. Marii Magdaleny z XVIII w. oraz kościół św. Rocha z poł. XIX w. Mińsk jest miastem stosunkowo nowym, stanowi swego rodzaju pomnik architektury socrealistycznej z licznymi reliktami pochodzącymi z epoki radzieckiej. Niemalże wszędzie, jak grzyby po deszczu wyrastają pomniki Lenina i przodowników pracy. Podróż w te miejsca może okazać się o tyle uciążliwa, że wszędzie spotykamy się z wyraźnymi ograniczeniami wolności osobistej Białorusinów.

Z opowieści podróżników wywnioskować można, iż to właśnie jest najbardziej przykry i demotywujący element wyjazdów tam. Nasi sąsiedzi wciąż zmuszani są do pisania zobowiązań do powrotu przed jakimkolwiek wyjazdem z kraju, wykonywania określonych prac dla kraju albo otrzymują całkowity zakaz opuszczania granic. Nagminne jest także preparowanie materiałów obciążających Białorusinów. Dla wszystkich tych, którym atmosfera socrealizmu jest znajoma taka podróż może być dość smętnym powrotem do przeszłości. Dla młodych z kolei będzie świetną lekcję historii.

Śladami Mickiewicza

Dla Polaków interesujące mogą być zwłaszcza te miejsca, związane z życiem Adama Mickiewicza. Wśród nich znajduje się przede wszystkim Nowogródek, w którym spędził dzieciństwo. Zwiedzimy tam rekonstrukcję dworku należącego do rodziny wieszcza oraz kościół, w którym został ochrzczony. Możemy także odwiedzić dworek w Zaosiu koło Nowogródka, gdzie Mickiewicz przyszedł na świat. W Bolcienikach, młody poeta przeżywał romantyczne chwile w towarzystwie Maryli, a najwięcej emocji przyniesie nam znane z romantycznych ballad Mickiewicza słynne jezioro Świteź.

Według dziennikarza Jerzego Haszczyńskiego, Adam Mickiewicz jest dziś jednym z ważniejszych pisarzy, których poznają w szkole dzieci na Białorusi, także w szkołach rosyjskojęzycznych. Wśród lektur obowiązkowych znajdują się też dzieła Elizy Orzeszkowej i Henryka Sienkiewicza. Wydaje się, że Mickiewicz wciąż jest spoiwem łączącym nie tylko Polskę i Litwę, ale i Białoruś. Bardzo wiele świąt i nazw własnych, którymi posługiwał się wieszcz zostało zaczerpniętych z białoruskiej kultury i tradycji. Mowa tu np. o samym święcie Dziadów.

Kuchnia prawdziwie tradycyjna

Kuchnia białoruska bazuje na składnikach wysokokalorycznych. Jej podstawę stanowią ziemniaki i różnorakie zupy, a najsłynniejsze są dania na różne sposoby nadziewane – pierogi, wareniki, pielmieni, uszka czy zrazy. Białoruś jest jednym z niewielu krajów europejskich w tak dużym stopniu przywiązanych do swoich tradycji kulinarnych. Gdzieniegdzie widać wpływy staropolskie czy rosyjskie, ale w pełni zharmonizowane z tradycją. Potrawy naprawdę unikatowe, przygotowywane tylko według domowych receptur.

Ziemniak zajmuje tak zaszczytne miejsce w kulinariach, że na 150. rocznicę zainicjowania jego uprawy w tym kraju postawiono mu niedaleko Mińska pomnik. Do najczęściej jadanych potraw należą różnego rodzaju placki ziemniaczane, bliny czy babki. Potrawy mięsne są często duszone na wolnym ogniu, dodaje się do nich warzywa i koncentrat pomidorowy. Prawdziwym przysmakiem Białorusinów jest mielona wieprzowina faszerowana słoniną, kiełbasą oraz ziemniakami. Warzywa są traktowane jako nieodłączne składniki wszelkiego rodzaju gulaszy i zup.

Potrawą, o której także należy wspomnieć jest maslenica. W zasadzie jest to nazwa tygodnia przed rozpoczęciem postu, starosłowiańskie święto powitania wiosny. Maslenica jako potrawa jest związana z nadchodzącym postem, co oznacza, że ma być sycąca i zawierać duże ilości mięsa. Są to bliny połączone z maczanką ze słoniny, mięsa, jajka i śmietany. Do popicia – kwas brzozowy, który oprócz walorów smakowych ma także istotne walory zdrowotne. A na deser? Kułaga, czyli ciasto ze sfermentowanej mąki gryczanej przygotowywane na wolnym ogniu z suszem owocowym.

Komu w drogę, temu poradnik!

• Dojazd

  Na Białoruś można dojechać koleją, codziennie z warszawy rusza bezpośredni pociąg do Mińska. Są jednak tańsze możliwości dojazdu, z kilkoma przesiadkami: do Terespola, stamtąd do Brześcia tzw. przemytnikiem, potem już bezpośrednio do Mińska. Najkrótsza podróż z Warszawy zajmie 9 godzin, najdłuższa ok. 12. Dostępne są także wycieczki autokarowe.

• Na granicy

  Wymagane jest posiadanie wiz, których typ zależy od charakteru wyjazdu. By otrzymać wizę turystyczną (jednokrotną lub dwukrotną) musimy złożyć następujące dokumenty w Ambasadzie Białorusi (ul. Wiertnicza 58, Warszawa): formularz o wydanie wizy (do pobrania na stronie internetowej ambasady), jedno kolorowe zdjęcie, paszport (ważny co najmniej 3 miesiące po ukończeniu ważności wizy), ubezpieczenie zdrowotne, podanie od białoruskiej firmy turystycznej, czyli tzw. voucher; w przypadku pobytu do dziesięciu dni niezbędne jest potwierdzenie rezerwacji hotelu; wiza jednokrotna to koszt 25 euro, dwukrotna – 35 euro, wielokrotna – 60 euro. Czas oczekiwania to 5 dni roboczych w trybie normalnym, w trybie ekspresowym znacznie mniej, bo 48 godzin, opłaty są wtedy wyższe, za jednokrotną wizę turystyczną zapłacimy 50 euro. Konsulaty białoruskie znajdują się również w Białymstoku, Gdańsku i Białej Podlaskiej. Procedura załatwiania wizy w ambasadzie jest dość skomplikowana, dlatego wiele osób decyduje się na skorzystanie z usług biur podróży, które specjalizują się w pośrednictwie wizowym.

• Koniecznie zobacz

  – kościół Bernardynów z 1595 r.
  – Stary Zamek Królewski z końca XIV w. nad Niemnem, w którym to obecnie znajduje się ciekawe muzeum
  – bagno Jelnia
  – Jezioro Świteź
  – Zamek książąt litewskich w Lidzie
  – Pałac Butrymowiczów w Pińsku

• Zdrowie

  Nie są wymagane szczepienia ochronne. Zagrożenie chorobami zakaźnymi, np. błonicą (zwłaszcza latem), grypą (w zimie) i chorobami wenerycznymi jest dość duże. Latem i jesienią w lasach należy uważać na kleszcze roznoszące wirusowe choroby. Obywatele Polski są leczeni na Białorusi odpłatnie. Warto korzystać z przychodni i szpitali prywatnych, standard w placówkach państwowych jest bowiem o wiele niższy niż w Polsce.

• Pieniądze

  1 zł = 1010 rubli białoruskich
  Ceny na Białorusi ostatnio bardzo skoczyły w górę. Produkty są droższe niż w Polsce, choć średnie pensje 2,5 razy niższe niż u nas.