Przez Bornholm na rowerach

Plan na pierwszy dzień obejmował wschodnią część wyspy. Najpierw z Nexo do Arsdale, gdzie napotkałyśmy nasz pierwszy wiatrak starego typu (jest ich na Bornholmie jeszcze tylko 14, niektóre w bardzo złym stanie). Następnie do Svaneke, które słynie z czekoladowego piwa i fabryki cukierków. Nie jestem pewna czego się spodziewałyśmy, ale gdy po trzykrotnym objechaniu centrum, rynku i głównych ulic nie ukazało się nic, co w naszym mniemaniu mogło przypominać fabrykę, stało się jasne, że trzeba spytać o drogę.

Ludzie na Bornholmie są niesamowici. Bardzo mili i otwarci, uśmiechają się i pozdrawiają przechodniów, pytają, czy nie trzeba pomocy. Wszyscy, których spotkałyśmy, porozumiewali się dobrym angielskim. Dla nas szczególnie wyjątkowa była duża ufność w stosunku do innych, objawiająca się między innymi pozostawianiem na wierzchu rzeczy bez żadnego dozoru, niezamykaniem aut itp. Szybko przejęłyśmy takie zachowania, już trzeciego dnia nie spinając rowerów, zostawiając plecaki, gdy musiałyśmy podejść kawałek pieszo. Nie był to przejaw nieostrożności, tam po prostu nikt nie kradnie.

Ciężko było oceniać wiek ludzi; większość z nich była w świetnej formie fizycznej; z drugiej zaś strony kobiety nie farbują włosów. Więc tak zwana grupa kobiet w średnim wieku wygląda trochę jak dwudziestolatki w siwych perukach.

Wracając do Svaneke, okazało się, że mijając rynek, minęłyśmy też fabrykę cukierków co najmniej trzy razy. Była to niezwykle, niezwykle mała fabryka.

Potem udałyśmy się do Gudhjem, gdzie już chyba dało o sobie znać nasze zmęczenie. Całe Gudhjem obfituje w strome uliczki; aby obejrzeć miasto, trzeba zjechać w dół, niemal nad sam brzeg. Nie zrobiłyśmy tego, poprzestając tym razem na widoku tylko z góry, na kilku chwilach odpoczynku, na zrobieniu zdjęć. Próbowałyśmy w Gudhejm znaleźć czynny sklep, by kupić wodę, jednak okazało się to niemożliwe, było po 17 i wszystko było już zamknięte. Kilka razy, również podczas drugiej wycieczki na Bornholm, a więc w pełni sezonu, miałyśmy problemy zapomniawszy, jak szybko niemal wszystko (sklepy, banki, restauracje) jest tu zamykane.

Droga wtedy wydawała nam się ciężka, bez wysokich wzniesień, ale ciągle pod górę. Zabrała nam więcej czasu, niż się spodziewałyśmy. W okolicach Heligdommen zaczęło się ściemniać. Nasze rowery nie miały przednich świateł, a ścieżka rowerowa po części wiodła przez las. Do najbliższego kempingu zostało grubo ponad 10 km.

Bornholm obfituje w dużą ilość miejsc do spania – są to głównie kempingi bardziej lub mniej profesjonalne. Znaczna część z nich jest jednak sezonowa. Musiałyśmy więc dostać się do Allinge, gdzie miałyśmy pewność co do kempingu. Zrobiło się też zimno, założyłyśmy dodatkowe warstwy ubrań na już ubrane wcześniej dodatkowe warstwy. Trzeba było poczekać na autobus.

Stojąc na przystanku zastanawiałyśmy się, jak szybko wsadzić rowery do środka i czy uda się porozumieć z kierowcą po angielsku. Te wątpliwości wynikały chyba z tego, że nie znałyśmy jeszcze Bornholmu zbyt dobrze. Autobus był naturalnie o czasie, a gdy próbowałyśmy załadować się pośpiesznie z rowerami do środka, kierowca doskonałą angielszczyzną wyjaśnił nam, że rowery przyczepia się z tyły autobusu, na specjalnie zamontowanych w tym celu drążkach. Trochę z pośpiechu, trochę z zaskoczenia, odruchowo przytaknęłyśmy, gdy spytał czy bagaże są dobrze przyczepione. Przez całą drogę do Alinge siedziałyśmy z nosami wlepionymi w tylną szybę, na każdym zakręcie patrząc z niepokojem, czy sakwy, namiot albo maty nie spadły na ulicę. Gdy dojechałyśmy, było już zupełnie ciemno i zimno.

Planując wyprawę na Bornholm, trzeba wziąć pod uwagę różnicę w cenach. Chleb po przeliczeniu kosztuje około 12 zł. Drogie (jak na nasze, polskie warunki) są restauracje i noclegi, nawet te na kempingach. Na większości z nich należy też okazać kartę kempingową, którą przy pierwszym noclegu trzeba wyrobić. A to dodatkowy wydatek. Osobom podróżującym jak najmniejszym kosztem proponuję wcześniejsze zakupienie puszek, zupek w proszku itp.

Dotarłyśmy na kemping już po 22, właściciele spali, ale na szczęście brama była otwarta, postanowiłyśmy więc rozbić się, przenocować i rozliczyć się rano. Trawa pokryta była szronem, trzęsły nam się ręce. Mój śpiwór nie był specjalnie ciepły. Próbowałam usnąć, ale nie dałam rady. Tej nocy, z powodu zimna nie spałam wcale, przesiedziałam te kilka godzin do świtu w świetlicy i łazience, czytając książkę.

W związku z tym kolejny dzień był dużym wyzwaniem. Mimo słonecznej pogody było mi ciągle zimno, byłam zmęczona, niewyspana i odrobinę przerażona wizją kolejnego noclegu. Po leniwym śniadaniu, długim i gorącym prysznicu, zapakowaniu i przytroczeniu wszystkiego do rowerów ruszyłyśmy dalej. Najpierw obejrzałyśmy Allinge i Sandvig – sąsiednie miasto. Ta część wyspy posiada kamieniste plaże, piaszczyste są „na dole” – w części południowej. Ciepło, morze szumi, skały nagrzane słońcem, a obok rozłożysta czereśnia – cóż, usnęłam na pół godziny, podczas gdy moja koleżanka szukała otwartej kawiarni w okolicy. Zajęło to dużo czasu – był weekend, poza sezonem, to nie jest turystyczna część miasteczka.

Nie mogła też powstrzymać się od robienia zdjęć dosłownie co kilka kroków. Wcale się nie dziwię. Małe uliczki wyłożone kocimi łbami, wszystko kwitło – kwiaty, drzewa, krzewy. Wokół niemal żywego ducha, skały i morze. Były tam też wędzarnie, tam akurat chyba prywatne. Wyspa słynie z wędzonych śledzi, w wielu miasteczkach widać charakterystyczne kominy wędzarni. Jedne są większe, inne mniejsze – te najczęściej pobudowane prze prywatnych domach, na własny użytek mieszkańców. Czasem latem, gdy turystów jest więcej, przy takich małych wędzarniach pojawiają się dosłownie dwa stoliki z parasolami.

Znalazła się w końcu kawiarnia przy hotelu, byłyśmy chyba jedynymi gośćmi. Usiadłyśmy w ogrodzie, dostałam cały wielki dzbanek kawy. Poczułyśmy się znacznie lepiej, więc można było jechać dalej. Chciałyśmy obejrzeć Hammershus – ruiny średniowiecznego zamku i Hammer Fyr – latarnię morską. Zastane widoki nie zawiodły nas w najmniejszym stopniu. Zamek wznosi się na wzgórzu, wokół niego są lasy, łąki, w oddali widać morze. Bez trudu można sobie wyobrazić, poczuć się tak jakby było „dawno, dawno temu”. Zrobiłyśmy piknik na dziedzińcu zamku, pod drzewem. Miłą niespodzianką był brak konieczności kupowania biletów, wstęp na zamek był wolny.

Zebrałyśmy się dość niechętnie, trzeba było jednak pomyśleć i jakoś zadbać o przyszły nocleg, kemping odpadał, mimo zmęczenia miałam poważne wątpliwości, czy udało by mi się usnąć w trakcie tak zimnej nocy. Miałyśmy zamiar jechać zachodnią stroną wyspy do Hasle, gdyby się udało i starczyło czasu przed zmrokiem – dalej, aż do Ronne. Ronne jako stolica Bornholmu i największe miasto na wyspie musiało mieścić jakiś hostel, w którym mogłybyśmy się zatrzymać. Byłyśmy trochę przerażone możliwymi cenami, jednak to miała być nasza druga i ostatnia noc, więc mogłyśmy pozwolić sobie na niezbędne wydatki.

Całą wyspę przecinają mniejsze i większe szlaki rowerowe, świetnie oznakowane, zazwyczaj oddzielone od ulicy przeznaczonej dla ruchu samochodowego. Wyspa jest dość płaska, widoki zachwycające. To, że jedzie się przyjemnie i bezpiecznie jest normą. Jednak droga od Vang do Hasle jest czystą poezją. Idealnie płaska, asfaltowa, biegnie nad samym brzegiem morza. Po zachodniej stronie wyspy, więc z widokiem na zachodzące słońce. Po drugiej stronie drogi są domy z ogródkami, wędzarnie. Ludzie siedzą przy stolikach, piją wino, śmieją się. Wszystko kwitnie co oznacza, że wszystko pachnie. Mocno, odurzająco momentami. Słońce się odbija w szybach tych domów. Cała wyspa była zachwycająca, jednak najsilniej utkwiła mi w pamięci ta droga.

Jechało się szybko i dobrze, z Hasle udało nam się przebić do Ronne, tam zobaczyłyśmy, że słońce ostatecznie już zaszło, momentalnie zrobiło się chłodniej.

Znalazłyśmy świetny hostel. Drogi, ale bardzo wygodny. Poza tym było już późno, nie miałyśmy szans szukać gdzie indziej. W bardzo ciepłej pościeli po bardzo ciepłej kąpieli do późna wypisywałyśmy pocztówki.

Nasza trasa ostatniego dnia miała iść środkiem wyspy, przez Aakirkeby aż do Nexo, skąd o 17 odpływał nasz prom. Musiałyśmy być tam wcześniej, by oddać rowery i przenieść bagaże z wypożyczalni aż do portu.

Z tego dnia pamiętam głównie Aakirkeby, dość duże miasto z przeuroczym rynkiem. Znajduje się na nim płaskorzeźba przedstawiająca wyspę, liczne klomby kwiatowe, rzeźby gęsi szykujących się do lotu.

I zupełnie niezwykłe miejsce, dzieło pewnego Duńczyka, który po przejściu na emeryturę postanowił rzeźbić, czy raczej ryć w kamieniach. Można na nich odnaleźć postaci ze skandynawskich mitów, sceny z duńskich bajek (głównie Andersena), mapy i zwierzęta. Wrażenie potęguje fakt, że całe miejsce jest nieomal nieoznaczone, nieogrodzone, mimo całej swojej niesamowitości sprawia wrażenie od takiej sobie przydrożnej ciekawostki.

Tego dnia trzeba się było śpieszyć i jechać dużo i szybko. Zaskoczyła nas siła majowego słońca, mieszkając na co dzień w mieście nie zdążyłyśmy opalić się wcześniej, więc nasze twarze i ręce, były, co tu ukrywać, zupełnie czerwone.

Żegnałyśmy Bornholm z poczuciem niedosytu – zostało nam jeszcze całkiem sporo do obejrzenia; były też takie miejsca, w których dobrze byłoby po prostu usiąść i pobyć, bez konieczności śpieszenia się dalej. Dlatego właśnie wróciłyśmy po dwóch miesiącach, tym razem na cały tydzień, z odrobinę lepszą kondycją i doświadczeniem. Natomiast znów nie uchroniło nas to od mnóstwa sytuacji, których nie przewidziałyśmy wcześniej.