Helsinki – Perła Północy

Wyspiarstwo miejskie

Położenie miasta jest naprawdę niezwykłe. Zabudowania rozlokowane są na półwyspie oraz większych i mniejszych wyspach, których liczba sięga około 300. Podobne zjawisko można znaleźć jedynie w Holandii, gdzie miasta wzdłuż i wszerz poprzecinane są kanałami. W Helsinkach takie położenie wywiera niesamowite wrażenie – dzikości, surowości oraz związku z naturą. Przemierzając kolejne wyspy, nie wolno ominąć twierdzy Suomenlinna ─ ulokowanej na kilku z nich przy wejściu do helsińskiego portu. Wybudowali ją Szwedzi pod koniec XVIII w. Dostać można się tam promem (taki rejs trwa około pół godziny). Istnieje również tunel łączący fortecę ze stałym lądem, jednak jest wykorzystywany jedynie w nagłych przypadkach.

Z kolei Seurasaari została w całości przerobiona na skansen. W Finlandii jest wiele obiektów tego typu, jednak ten w Helsinkach należy do najciekawszych. Można obejrzeć budowle z XVIII i XIX wieku, posłuchać o dawnych obyczajach, obejrzeć warsztaty pracy tkaczy czy hafciarek, podziwiać śpiewy i tańce ludowe. Przewodnicy ubrani są w stroje z epoki, a dbałość w odtwarzaniu szczegółów dawnych wieków jest naprawdę duża. Dzięki temu można naprawdę odnieść wrażenie cofnięcia się w czasie. Jeśli będziemy mieć szczęście i trafimy tu w Noc Świętojańską, zobaczymy największe ognisko w całych Helsinkach.

Hylkysaari, kolejna ciekawa wyspa, mieści Muzeum Morskie. Finlandia, jako kraj posiadający 4 600 km linii brzegowej, jest zmuszona do życia w symbiozie z morzem. Historia, tradycja i kultura z nim związane stanowią treść ekspozycji w muzeum na wyspie Hylkysaari.

Magia zakupów

Miejsca, które służą do kupowania i sprzedawania, tradycyjne targi czy centra handlowe, mogą stanowić ciekawostkę dla socjologów, niekiedy może ekonomistów. W Helsinkach zarówno najsłynniejszy targ, jak i największe centrum handlowe przyciągają olbrzymie ilości odwiedzających. To fenomen, który warto zgłębić.

Kauppatori to Plac Targowy usytuowany przy nabrzeżu. Można tu kupić najrozmaitsze towary, takie jak: czapki z norek, świeże warzywa, lapońskie bagnety, polarne żurawie. Oczywiście znajdzie się tam również moc świeżych ryb prosto z kutra. Gwar, wiatr od morza i specyficzny zapach tworzą niepowtarzalny klimat tego miejsca.

Dom towarowy Stockman jest, prócz centrum handlu i rozrywki, również zabytkiem – został wybudowany jeszcze w XIX wieku. W tej chwili budynek posiada 9 poziomów (w tym dwa podziemne) i naprawdę ciężko wyobrazić sobie rzecz, której nie można by było w nim nabyć.

Oblicze miasta

Helsinki różnią się od innych stolic skandynawskich. Pod względem architektonicznym i rozplanowania urbanistycznego przypominają raczej miasta rosyjskie. Duże znaczenie miał pożar w 1812 roku, w wyniku którego ucierpiała większość starych zabudowań. Zatem odbudowa była przebudową (w stylu rosyjskim), i to gruntowną – ze względu na wielkość zniszczeń. Budownictwo i styl fiński pojawiły się znów w XX wieku na fali wydarzeń i nastrojów niepodległościowych.

To, co wyróżnia Helsinki od innych miast europejskich, to harmonijne współegzystowanie zabudowy miejskiej z zielenią. Skwery, parki, niekiedy wręcz lasy stanowią integralną część przestrzeni miejskiej. Helsińczycy zwykli traktować ulice swojego miasta jako przestrzeń publiczną, w której mogą się nie tylko spotykać, ale również realizować swoje pasje – wiele wydarzeń, jeśli tylko pozwala na to pogoda, odbywa się na wolnym powietrzu, zazwyczaj w parkach, liczne koncerty i festiwale mają miejsce w takiej naturalnej scenografii.

Warto w tym miejscu wspomnieć o Kaivopuisto, jednym z największych i najstarszych parków miasta, oraz o Tapioli, zielonej dzielnicy, która jest częścią projektu miasta ogrodu. Tapiola leży blisko centrum, bardziej przypomina okolicę wiejską lub przedmieścia. Budynki są tak wkomponowane w otaczającą je zieleń, że pozostają prawie niezauważone. Olbrzymie zespoły ogrodów dopełniają dzieła, czyniąc z Tapioli dzielnicę unikalną, nawet w tak zielonym miejscu jak Helsinki.

Miasto było wielokrotnie niszczone i odbudowywane, jednak w dzielnicy Kruununhaka możemy obejrzeć domy z XVI i XVII wieku, które ocalały pomimo pożarów i najazdów. Większość budowli w Helsinkach pochodzi z XIX i XX wieku, to nie znaczy jednak, że nie można wśród nich odnaleźć perełek architektonicznego kunsztu.

W centrum miasta znajduje się Plac Senacki (Senaatintori), nad którym góruje potężna Katedra Luterańska (Tuomiokirkko), jeden z najsłynniejszych budynków w mieście. Uwagę przykuwa kontrast między surowym wystrojem wnętrza a bogato zdobioną fasadą. Pozostałe budowle sakralne również są dość niezwykłe. Chociażby Sobór Uspieński (Uspenskin katedraali) – świątynia prawosławna, wybudowana w stylu rosyjskim, co jest świadectwem obecności wpływów wschodnich w Finlandii. Z pewnością nie można minąć obojętnie Temppeliaukio kirkko, kościoła wykutego w granitowej skale. Jego dach zrobiony jest ze zwiniętego drutu miedzianego. Całość wygląda trochę kosmicznie i pobudza do refleksji nad zakresem wyobraźni projektanta tego budynku.

Specjalności kuchni fińskiej

Podobnie jak architektura Helsinek, kuchnia fińska również łączy tradycje Skandynawii i Rosji. Wykorzystywana jest mnogość zbóż – tradycyjna fińska kanapka składa się z kromek różnego pieczywa wraz z dodatkami. W tak dużym kraju każdy region ma swoje potrawy, swój sposób gotowania, swoje specjały. Na dalekiej północy, w Laponii możemy spróbować na przykład duszonego renifera. W Helsinkach kuchnia korzysta z dostępności ryb, ich miłośnicy nie powinni sobie odmawiać spróbowania morskich specjałów, a wśród nich: zupy rybnej, dużego pieroga rybnego, ryby nadziewanej słoniną czy ryby pieczonej w glinie.

Niewiele w jadłospisie Finów warzyw i owoców, bo surowy klimat nie sprzyja ich uprawie. Kuchnia jest ciężka i tłusta, co jest specyficzne dla kuchni Skandynawii. Choć, co ciekawe, potrawy są dużo mniej słodkie niż w Szwecji. Dopełnieniem wielu fińskich posiłków jest wódka Ryyppy – niezwykle ceniona i popularna.

Praktyczne wskazówki

Dobrze pamiętać (a informację tą można uogólnić na całą Skandynawię), że życie codzienne w Finlandii jest drogie. Poniesiemy więc znaczne koszty jedzenia, transportu miejskiego oraz noclegu. Warto przeszukać dobrze bazy hosteli lub zastanowić się nad rozwiązaniami proponowanymi przez Couchsurfing lub Hospitality Club.

Jeśli chodzi o transport, zdecydowanie najszybszy i najwygodniejszy będzie lot samolotem. Można wybrać przelot bezpośrednio do Helsinek (koszt biletu w jedną stronę waha się od 400 do 700 zł) lub skorzystać z tańszego połączenia między Gdańskiem a Turku, oddalonym o 200 km od Helsinek. Koszt lotu w jedną stronę może wynosić jedynie 100 zł, jeśli trafimy na dobrą okazję.

Droga lądowa (czy raczej na wpół lądowa) wiedzie przez Rygę i Tallin, gdzie można przesiąść się na prom płynący do Helsinek. Tą trasą jeżdżą autokary, można pokusić się o podróż własnym autem. Można, tylko po co? Zapewne podróżni wybierający takie rozwiązanie mają swoje powody, jednak wybór tej drogi zarówno pod względem czasu, jak i kosztów jest nieopłacalny.

Kolejna możliwość, jedna z najdroższych, to rejs promem z Gdańska do Helsinek. Trwa on około 20 h, zaś bilet kosztuje mniej więcej 800 zł. Takie połączenia z oczywistych względów dostępne są tylko latem.

Helsinki to zielone, przyjazne miasto w kraju, które otrzymało oficjalny tytuł państwa, gdzie żyje się najlepiej. Główną atrakcją miasta jest twierdza i wesołe miasteczka, a żyjący tam ludzie są pogodni i uprzejmi. Z odwiedzaniem Helsinek wiązać się może olbrzymia pokusa pozostania tam na zawsze. Chyba tylko zimny klimat może przed tym ochronić.