Jeśli świętować 1 maja, to tylko w Tyraspolu

Odessa – Tyraspol

Z Odessy złapaliśmy marszrutkę do Kiszyniowa (przez Tyraspol). Niezbyt dziwił cyrk na granicy tej nieuznawanej przez żadne państwo republiki. Po rytualnych negocjacjach związanych z próbami wymuszenia opłaty wjazdowej i kilku wariantów pytania: „Dlaczego chcieliście wejść do NATO?” oraz zapewnieniu, że Polska nie posiada satelity szpiegowskiego, droga stanęła otworem.

W stolicy, kiedy wyciągaliśmy plecaki, podszedł do nas zatroskany kierowca. Zaskoczyło go, że chcemy zostać w Tyraspolu, tym bardziej, że jesteśmy na liście pasażerów autobusu (deklarowany tranzyt) i będziemy mieli kłopoty przy wyjeździe. Pożegnaliśmy się mówiąc, że znakomity czas na rozwiązanie tego problemu nastanie dokładnie jutro. Dworzec kolejowy okazał się czysty i w zupełności nie ohydny. Knajpka obok cicha i przyjemna. Klasyczny widok w miejscach tej kategorii – wyeksponowana umywalka. Jest to pomysł niezwykle praktyczny w kontekście serwowanych ukraińsko – mołdawskich specjałów.

W hotelu „Drużba” stwierdzono, że owszem możemy się zatrzymać, ale uprzednio musimy dokonać rejestracji na posterunku milicji. Fakt, że był już zamknięty niespecjalnie zdumiewał. Po pięciominutowym dobijaniu uchyliło się okienko i mogliśmy przedstawić sprawę. Pani okazała się wielce uprzejma i za jedyne dwa złote od paszportu wystawiła nam dokument, bez którego zwiedzanie oraz wyjazd z tego państewka (jak okazało się niebawem) mogłyby należeć do gatunku przygód przykrych. Podczas meldowania recepcjonistka poinformowała nas, że w hotelowym apartamencie jest jeszcze jeden Polak. Zastanawialiśmy się, czy aby gen. Jaruzelski nie podjął marzycielskiej podróży i nie zawitał świętować 1 maja do Tyraspola.

Wyobrażenie o Naddniestrzu mieliśmy, jak się niebawem okazało, bardzo mylne. Głównie przez relacje podróżników, którzy często posługując się szyderczym tonem, nie wystawili buta poza obręb dworca głównego, a i później posługiwali się wyłącznie uogólnieniami. Owszem, jest terytorium nieuznawanym przez żadne państwo na świecie, ale jest zarazem w pełni niezależne od Mołdawii, no i posiada wszelkie atrybuty państwa.

 

Lenin jak żywy

fot. Adam Lukas

Byłem przekonany, że zastaniemy jeden wielki nędzny krajobraz i setki mundurowych pędzących spętanych obywateli do szeregowych karcerów. Ot, kolejny przykład bełkotliwych stereotypów. Bałagan był nie większy niż w całej reszcie podobnej wielkości miast na wschodzie czy południu, a z mundurowych to była widoczna jedynie milicja drogowa. Kto spodziewa się „stalinowskiego ducha” i „komunistycznego skansenu” srodze się zawiedzie. Demonizowanie tego zakątka jako terenu nieprzychylnego turystom jest bezsensowne. Podstawy rosyjskiego, ukraińskiego czy rumuńskiego łagodzą wszelkie potencjalne spory. Oczywiście, jeśli ktoś myśli, że posługując się wyłącznie angielskim i wyglądając na typowego, głośnego i patrzącego z góry na ten „ bałagan” turystę będzie miał bezproblemowy pobyt, to się może zdziwić. Faktem jest, że zasada maksymalnego wtapiania się w otoczenie obowiązuje zawsze i wszędzie. Zresztą w całym regionie Polacy są darzeni wielką serdecznością. Praktycznie każdy sezam otwierają następujące hasła: „Waleza, Bonek i Jan Pawieł”.

Naturalnie nie mogło zabraknąć: pomników czołgu z napisem „Za Ojczyznę!” i bohaterów wojny afgańskiej, standardu, czyli wiecznego ognia, rakiet, kołchoźniczych mozaik oraz motywujących do pracy i uczciwego życia napisów na budynkach. Oprócz tego czystość, mała ilość samochodów, uśmiechnięci ludzie (w większości młodzi), kasyno, szereg sympatycznych restauracji, kwitnące życie nocne. Normalne miejsce. Szeroka ulica, na której spokojnie mogłyby lądować Herkulesy. Cerkiew położona w centrum posiada probostwo godne samego patriarchy. Trolejbusy z napisami „Moskwianie – Tyraspolczykom”, masa napisów z okazji 1 maja: dnia solidarności pracujących, sierpy i młoty, czerwone gwiazdy, różnych rozmiarów i formatów Leniny, tablice eksponujące wizerunki zasłużonych obywateli, Dom Rad Republiki, flagi państwowe, pomnik gen. Aleksandra Suworowa – założyciela miasta w 1792 r., zacumowane barki, które jednak nie odpłynęły w rejs ale i tak popsa i romantyczno – kryminalny szanson zamieniały stopy w żywe pokładowe metronomy.

Ciekawostką była Wyższa Szkoła Politycznego Liderstwa im. Ernesta Che Guevary.

1 Maja

 

Obchody 1 maja czas zacząć!

fot. Adam Lukas

Stawiliśmy się w Parku Kultury i Wypoczynku „Zwycięstwo” troszkę przed czasem. Ze świeżutkim wydaniem „Prawdy” pod pachą udaliśmy się na mityng solidarności (a nie zwycięstwa – jak często nas poprawiano). Wpięliśmy szpilkami czerwone plakietki ze świątecznym napisem i zaczęliśmy badać sytuację. Zebrało się około tysiąca osób. Głównie starzy bolszewicy ze łzami wzruszenia i tęsknoty na policzkach. Dużą grupę stanowił miejscowy komsomoł, czyli młodzi działacze ze szkoły im. Che Guevary dzierżący żółto-czarne flagi z podobizną patrona. Przemówienia różnego sortu prezesów, kierowników i działaczy pomniejszego płazu. Odczyty i pozdrowienia z zachowaniem surowej kolejności wystąpień. Ciężarówki z głośnikami na dachach. Bannery Naddniestrzańskiej Partii Komunistycznej, największych miejscowych zakładów produkcyjnych oraz haseł w stylu: „Nasza prawdziwa przyszłość w naszych rękach”.

Sentymentalny obraz dopełniało zdezelowane (ale zasadniczo działające) wesołe miasteczko. Po jakimś czasie zainteresowała się nami telewizja. Poprosili o wywiady, których naturalnie nie odmówiliśmy. Pytania typu: skąd, dlaczego, po co, czy się podoba, co wiemy o święcie, kim jesteśmy? Najpierw próba na sucho, później do kamery. Materiał miał zostać wyemitowany w wieczornych wiadomościach, jednak nie było nam dane go obejrzeć, gdyż popołudniem wyjechaliśmy do Kiszyniowa.

Tiraspol – Kiszyniów

Z lekkim niepokojem opuściliśmy stolicę Naddniestrza. Po stojącym na wzgórzu czołgu można się było zorientować o bliskości granicy z Mołdową. Celnik poprosił nas o wyjście z busika, wzięcie bagaży i skierowanie się do biura. Po pertraktacjach i ekspresowym zreferowaniu naszego pobytu mogliśmy ruszać dalej. Tym razem łapówkę stanowiło kilka polskich monet, gdyż okazało się, że naczelnik jest sympatykiem numizmatyki, a być może i miał w pamięci, iż to Mennica Polska, wywołując polsko – ukraińsko – mołdawskie dyplomatyczne frasunki, wybiła swego czasu osiem milionów naddniestrzańskich rubli. Bez znaczenia była interpretacja, że wyprodukowano je jako żetony, a nie środki płatnicze.

Dworzec autobusowy stolicy Republiki Mołdowy oraz jego najbliższą okolicę należy określić dwoma słowami, z czego jedno to mega, a drugie jest wulgarne i oznacza duży nieporządek. Wszystko brudne, śmierdzące i paskudne. Po opuszczeniu tej zdezelowanej matni, zaczęliśmy poszukiwania lokum. Okazało się, że w mieście jest agencja pośrednictwa wynajmu mieszkań. Korzystając z oferty, przekonaliśmy się, że mieszkanie należy do kategorii „full lux za przystępną cenę”. Dwa pokoje, w każdym tv, elegancka łazienka i wyposażona kuchnia.

Kiszyniowski monastyr św. Teodora Tirona zapadł w pamięć z powodu instrukcji, która w plastyczny sposób poucza, jak właściwie się żegnać, by nie obskoczył cię diabeł. Kiszyniów jest miastem godnym stolicy byłej radzieckiej guberni. Ogólnie nie można mieć zbyt wielkich zastrzeżeń, tym bardziej, że i oczekiwania nie są zbyt duże. Ot, średniej wielkości, nieszkodliwe, a miejscami prawdziwie sympatyczne miasto.

Kiszyniów – Jassy

Żeby znaleźć się w Jassach konieczne jest zidentyfikowanie drugiego dworca autobusowego. Ten, nie dość, że jest uporządkowany, to jeszcze malowniczo położony na wzgórzu pomiędzy szeregami ciągnących się po horyzont winorośli. W Jassach wypadło, w ramach zachowania równowagi „noc w rowie – nocleg w miejscu do tego przystosowanym” na dworzec kolejowy. Hol był piętrowy. Dolna posadzka zajęta przez miejscowych, ale okazało się, że schodki prowadzące na piętro są przyspawane tylko z jednej strony.

Jassy to piękna stolica rumuńskiej części Mołdawii. Znajdująca się w nim katedra metropolitalna św. Paraschevy z XIX w. zawiera spore ilości złota i trumienkę z relikwiami. Największe wrażenie robi posiadająca kamienne, koronkowe, zewnętrzne ornamenty XVII-wieczna cerkiew Trzech Hierarchów. Jest ona najcenniejszą spośród licznych świątyń miasta, poświęcona ojcom Kościoła: Bazylemu Wielkiemu, Grzegorza Teologowi i Janowi Złotoustemu. Dech w piersiach zapiera niesamowity, potężny i niebywale zdobiony pałac kultury z umieszczonym od frontu pomnikiem Stefana III Wielkiego, hospodara mołdawskiego. Można się przespacerować przez swojskie przedmieścia i dotrzeć do zagajnika klasztoru Galta, żeby tam skutecznie wypocząć.

Jassy – Suczawa – Czerniowcy – Lwów

Do Suczawy przyszło nam dzielić przedział z przemiłą ekipą dwóch dziewcząt (kobiet?) oraz jednego starca, który mógł mieć oczywiście około czterdziestu lat. Jedna z pań była szczególną zagadką, gdyż równie dobrze (w zależności od grymasu twarzy) mogła mieć jednakowo trzynaście jak i pięćdziesiąt lat. Fakt, iż intensywna wielowątkowa komunikacja była prowadzona za pomocą (dosłownie) trzech obustronnie zrozumiałych słów, tylko wzmacniał odczucie, które kryje się pod pojęciem magii Karpat.

W Suczawie konieczne jest zorganizowane transportu do ukraińskich Czerniowiec, gdyż granica jest otwarta jedynie dla zmotoryzowanych. Stamtąd pociągiem do Lwowa i autobusem do Przemyśla.