Szwajcaria – trzy państwa w jednym

Nie wiem, jacy właściwie są Szwajcarzy, bo nie miałam z nimi okazji rozmawiać. Mają opinie sympatycznych. Ludzie, których tu poznałam, są obcokrajowcami. Pamiętam tylko tyle, że to nie fantazmat, że Szwajcaria jest krainą czekolad (moje ulubione to Lindt i Toblerone). Wszystkie słodycze są tu sprzedawane całymi wagonami, nie widziałam nigdzie pojedynczego Snickersa. Ten nadmiar słodyczy ma przełożenie w wyglądzie mieszkańców tego kraju. Nawet dzieciaki mają cellulit!

To jednak Zürich okazał się naszym wycieczkowym celem. Tym co mnie najbardziej zachwyciło były czyste, przepływające przez miasto rzeki Limmat i Sihl. Kamieniste dno jednej z nich było doskonale widoczne, więc zmęczona upałem grupka chłopców skakała do rzeki na główkę. I to wszystko w środku miasta!

Upał tego lata był niemały, więc liczne fontanny i wodopoje spotykane tutaj na każdym kroku (jest ich podobno ponad tysiąc) pomagały ugasić nasze pragnienie. Przy promenadach w cieniu drzew wielu staruszków, ale i młodych, grało w Pétanque, popularną grę w krajach śródziemnomorskich. W grze chodzi o to, aby rzucona stalowa kula (zwana z francuska bulą) znalazła się jak najbliżej drewnianej (zwanej świnką). Wrażenie też robiły na mnie domy-pałace położone w środku miasta, ale schowane za potężnymi ogrodzeniami i bujnymi drzewami. Zürich w ogóle jest bardzo zielonym miastem, kwitną tu liczne kwiaty, w tym malwy i tulipany. Powietrze miasta położonego nieopodal Alp jest bardzo czyste, to czuć. Domy tu są bardzo zadbane. Słowem – bajka. Nawet autobusy są tutaj punktualne! No cóż, w końcu to miasto zegarków.

 

Zürich

fot. etraveler.pl

Zürich to średniej wielkości miasto, choć największe w Szwajcarii (mniej niż 400 000 mieszkańców, metropolia liczy ok. 2 000 000), stolicą państwa nie jest, ale chyba nikt nie zaprzeczy, że to bankowa stolica świata. Będąc tu latem, czułam się jak w malowniczo położonym śródziemnomorskim mieście, choć z wpływami wyraźnie niemieckimi, i nie mam tu na myśli tylko architektury, jest tu bardzo czysto i bogato, a co za tym idzie – raczej nie tanio. Zürich słynie z eleganckiej Bahnhofstrasse – deptaku rozciągającego się od Dworca Głównego aż po Jezioro Zuryskie, otoczonego drzewami lipy, na którym znajdują się banki, ekskluzywne butiki (zwłaszcza z biżuterią) i restauracje. Po tej ulicy jeżdżą tylko niebiesko-białe zuryskie tramwaje.

Stare Miasto położone jest nad jeziorem, kilkusetletnie kamienice i kolorowe wąskie uliczki nadają mu swoistego charakteru. Jest tu wiele galerii sztuki, antykwariatów i sklepów z antykami, w końcu określenie „stare miasto” do czegoś zobowiązuje. Odwiedzić tu można Kunsthaus, muzeum, w którym zgromadzone są dzieła sztuki nowożytnej, a także współczesnej oraz operę, z którą związany był sam Richard Strauss. Kościół Św. Piotra słynie z największego w kościele zegara w całej Europie. Grossmunster to romańsko-gotycka bazylika z bliźniaczymi wieżami, która jest znakiem rozpoznawczym miasta.

W jeziorze można pływać, żeglować po nim, a także miło jest na nie po prostu popatrzeć, przysiadając w jednej z okolicznych knajpek, które ożywają tutaj nocą. W ogóle życie nocne Zürichu jest imponujące, nierzadko porównywane z Berlinem. Niektóre lokale zadomowiły się w dawnych młynach czy stoczniach. Poza tym odbywają się tu festiwale teatralne, parada techno, pochody wiosenne, maraton, tęczowa parada. Zürich najlepiej jest zwiedzać, spacerując. Wiele uliczek jest tu niedostępnych dla samochodów. Dla leniwych po mieście można przemieszać się wypożyczonym segway’em, dwukołowym pojazdem, ale równie dobrym pomysłem jest najzwyklejszy rower, który można tutaj wypożyczyć za darmo, podobnie jak hulajnogę i deskorolkę.

Jezioro Bodeńskie to dużych rozmiarów jezioro (65 kilometrów wzdłuż, 14 wszerz), które znajduje się na styku trzech państw: Austrii, Niemiec i Szwajcarii. Nazwa jeziora pochodzi od wsi, która jest nad nim położona. Na jego wodach rozrzucone są dwie wysepki. Nie byłam na nich, ale na jachcie narzeczonego cioci dopłynęliśmy do Niemiec. Nie pamiętam, czy w tych okolicznościach musieliśmy pokazywać nasze paszporty. Zapragnęliśmy postoju i wybraliśmy się na lody, które – jak się okazało – sprzedawała sympatyczna Polka. Porcje (podobnie jak we Włoszech) były ogromne. Jezioro jest niezwykle czyste, co jakiś czas wyłączaliśmy silniki i płynęliśmy napędzani siłą wiatru. Gdzieniegdzie zatrzymywaliśmy się, aby pokąpać się w tych głębokich wodach (254 metry w najgłębszym miejscu). Po jednodniowym rejsie przywiozłam ze sobą najpiękniejszą opaleniznę, jaką kiedykolwiek miałam w tamtych czasach.

Lucerna (Luzern) to piękne miasto położone w niemieckojęzycznym kantonie, w samym sercu Szwajcarii. Lucernę znamy z pocztówek przedstawiających drewniany most Kapellbrücke wybudowany w XIV wieku, stanowił on część fortyfikacyjną miasta. Trzy stulecia później namalowano sceny przedstawiające historię Szwajcarii, które widać wewnątrz tego swoistego korytarza. Do mostu przylega wynurzająca się z wody wieża, która istnieje od XIII wieku. Znajdowały się w niej między innymi więzienie i komnata tortur…

Wyobraź sobie wiele, wiele wodnych młynów – znajdujący się nieopodal Nadelwehr reguluje poziom wody Jeziora Czterech Kantonów (znane też jako Jezioro Lucernskie – wyzwanie dla tłumacza). Część wału stanowi również Museggmauer wybudowany w XIV wieku, na tej wieży znajduje się najstarszy zegar w Szwajcarii, który bije co godzinę, o minutę wyprzedzając inne zegary w kraju.

W Gletschergarten – ogrodzie opowiadającym o epoce lodowcowej i o tym, że Szwajcaria była kiedyś tropikalną plażą (dokładnie 20 milionów lat temu), znajduje się posąg umierającego lwa wykutego w skale. Jest to jedna z najbardziej znanych rzeźb na świecie. Powstała w XVIII wieku na cześć szwajcarskich najemników, którzy zginęli pod Tuileries. (Od początku XVI wieku Szwajcaria oficjalnie nie bierze udziału w wojnach; szwajcarscy najemnicy występują pod obcymi flagami). Mark Twain twierdził, że jest to najbardziej smutny i wzruszający kawałek skały, jaki kiedykolwiek było mu dane zobaczyć.

Całe miasto jest niezwykle malowniczo położone nad jeziorem i rzeką u stóp Alp. Po prawej stronie brzegu Reuss znajduje się kamienica, której fasada jest cała we freskach. Życie kulturalne również kwitnie – festiwale i inne imprezy odbywają się tutaj co najmniej raz w miesiącu. Wiele ich niesie szczytne przesłanie, np. dochody Lucerne Festival zasilają fundacje charytatywne, godny polecenia jest również festiwal… komików. I jeszcze wiele, wiele podobnych smaczków, ale nie będę się o nich rozpisywać, bo już czas pojechać do Lugano.

Gorące Włochy

Lugano tak jak Zürich i Lucerna położone jest nad jeziorem o tej samej nazwie (Jezioro Lugano), i podobnie do nich otoczone jest górami, z których szczytu można podziwiać panoramę miasta. Zabudowa przypomina tę we włoskiej Lombardii. Nie muszę chyba dodawać, że w Lugano mówi się po włosku. Tak – dolce vita i dolce far Nience mają tu także zastosowanie, mimo że jest to też znaczące centrum finansowe, więc panów pod krawatem nie brakuje. Najwięcej mam chyba zdjęć z promenady i Parco Civico, gdzie tropikalna (pełno palm) roślinność okłamywała mnie, że jestem z pewnością w kraju śródziemnomorskim, w gorących Włoszech zapewne. W Museo Cantonale d'Arte coś dla mnie: znajdują się tutaj obrazy Klee, Renoira i Degasa. Z tego rejonu pochodzą architekci modernistycznych brył, tacy jak Luigi Snozzi i Mario Botta. Turyści mogą popływać po jeziorze rowerami wodnymi. Pod względem kulturalnym też tu się naprawdę wiele dzieje.

Francja z impresjonistycznego płótna

Bazylea (Basel) to miasto szwajcarskie, które nie zrobiło na mnie takiego wrażenia jak wcześniej opisywane. Cała Szwajcaria zachwyciła mnie nutką przywodzącą na myśl ciepłe, śródziemnomorskie kraje, a Bazylea przy nich wypadła jakoś wyjątkowo poważnie, żeby nie powiedzieć smutno. Może to była wina pogody, bo opuszczając Szwajcarię, nie było już tak słonecznie. Miasto jest piękne, ale już nie tak czyste jak pozostałe. Romańsko-gotycka katedra, kamienny most Mittlere Brücke przywodziły na myśl paryską dzielnicę łacińską. Pozostanie w mojej pamięci jako wyrwa z francuskiego Paryża, nieco rozmyta, jak z impresjonistycznego płótna.

Pachnąca piernikami nadreńska Bazylea (nie mylić z bazylią) to miasto położone niedaleko granicy z Francją, ale – co może być zaskakujące – mówi się tam po niemiecku. Bazylea prostą, niewymuszoną elegancją elewacji przypomina francuskie miasto. Ma jedno z najlepiej zachowanych w Europie Starych Miast (i podobno najpiękniejsze), które zachęca do wypoczynku i długich spacerów. Fontanny autorstwa Szwajcara Jeana Tinguely – rzeźbiarza i malarza, obecne w tym mieście są niezwykle wymyślne. (Znajduje się też tutaj muzeum poświęcone artyście). Fontanny Tunguely przypominają przypadkowo wrzucone do wody przedmioty poruszane silnikami. Ta przed teatrem w Bazylei jest jak najbardziej ruchoma, a metalowe rzeźby sprawiają wrażenie, jak gdyby ze sobą rozmawiały. Zimą, gdy pokrywa je lód, a one nadal się poruszają, robią chyba jeszcze większe wrażenie. To Tinguely zaprojektował kolorową Fontannę Strawińskiego przed Pompidou w Paryżu. Mamy więc już jednej trop łączący Francję z Bazyleą, a jadąc tam, zapewne znajdziemy ich więcej. Jest to miasto naukowców, kongresów, targów sztuki m.in. ArtBasel. Targi te uchodzą za największe i najważniejsze na świecie.

Pisząc ten tekst, powracałam do czasów beztroskiego dzieciństwa, do myśli o wakacjach, niezwykle przyjemnej, zwłaszcza gdy za oknem leży śnieg. Podczas tej retrospekcji uświadomiłam sobie, jak bardzo chciałabym tam wrócić. Nie byłam jeszcze w Genewie ani Bernie, jest tyle do zobaczenia. Podoba mi się Szwajcaria, bo będąc w niej, czułam się jak gdybym była w trzech państwach naraz, chłonęłam ją szybciej i intensywniej, czy w Zürichu, czy w Lugano. A który rejon Szwajcarii wydaje się Tobie najbardziej intrygujący?