Nie Rzym, lecz Krym!

Noclegi zazwyczaj „przychodzą same” pod postacią szczelnie osaczającego kordonu babuszek z kartonikami. Cena lokum waha się w okolicach 5 – 10 $ za noc. Stawki są płynne, więc czynniki typu długość pobytu, położenie, warunki, zdolności negocjacyjne składają się na kwotę finalną. W celu obniżania ceny można spróbować napuścić jedną babcię na drugą. Widowisko interesujące i nie do końca wiadomo, kto gra lepiej: one czy my. W dużych miastach rzuca się w się w oczy spora ilość milicji i nie do końca zidentyfikowanych innych służb mundurowych. Warto tam wymieniać większe ilości pieniędzy, gdyż w mniejszych miejscowościach jest to z oczywistych względów bardzo utrudnione.

Symferopol – przyjazny podróżnemu węzeł komunikacyjny. Prawdopodobnie będzie to pierwsze miejsce na Krymie, w którym postawimy nogę. Znajdujący się nieopodal Bakczysaraj (znany skądinąd symbol krymskiego Orientu), jako była stolica chanów oferuje nie tylko ciekawy i rozbudowany orientalny pałac (eleganckie pokoje udekorowane zgodnie ze wschodnim sznytem), ale również skalne miasta: Czufut-Kale, Mangup oraz Tepe-Kermen (w sam raz na znakomity trekking). Miasta są ciekawie położone, gdyż naturalnym ograniczeniem są strome skarpy i głębokie wąwozy.

W bohaterskim mieście Sewastopol odczuwalna jest przebogata historia. Z jednej strony baza rosyjskiej Floty Czarnomorskiej, a z drugiej w jego granicach leżą bizantyjskie zabytki Chersonezu Taurydzkiego – miejsca, w którym Włodzimierz Wielki w imieniu całej Rusi przyjął w 988 roku chrzest. Położony za miastem obszar o nazwie „5 km” jest nie tylko kolosalnym bazarem, na którym za uczciwe ceny jesteśmy się w stanie nabyć wiele potrzebnych i zupełnie zbędnych sprawunków, lecz również miejscem, z którego odjeżdżają marszrutki do Bałakławy – malowniczo położonego miasteczka. W niedalekim Inkermanie znajduje się jedna z wielu krymskich wykutych w skałach cerkwi.

Warto z Symferopola do Jałty udać się najdłuższą na świecie linią trolejbusową. Bardzo ekologiczny i cichy środek transportu przez pierwsze kilometry (z 86) jest atrakcyjny i nawet zabawny. Później człowiek zaczyna wyć (no chyba, że jest uzbrojony w zapas żigulewskiego piwa i słonecznik). Droga wiedzie przez góry, więc spać można smacznie. Ciekawe przeżycia gwarantowane. Trening cierpliwości. Sporo przystanków. Bilety (jak w każdym transporcie miejskim) kupujemy u konduktora, który sam do nas podejdzie.

Krajobraz okolic Jałty przywodzi na myśl Lazurowe Wybrzeże, lecz z nieporównywalnie bardziej ludzkimi cenami. Kilka miejscowości sąsiadujących z Jałtą składa się na tzw. Wielka Jałtę. Jest to najpopularniejsza wśród wczasowiczów i turystów część krymskiego wybrzeża. Praktycznie każda składowa miejscowość posiada oryginalne walory, które nieodparcie kojarzą się z krajobrazem Krymu.

Przykładowo w Foros, na skraju 400-metrowej skały znajduje się urocza cerkiew Zmartwychwstania. Siemeiz oferuje jedną z wielu charakterystycznych skał wybrzeża. Gurzuf miażdży podwójnie, a dokładnie to potrójnie. Nie dość, że mamy tam do czynienia z dwoma oddalonymi od brzegu skałami, to dodatkowo mamy widok na – opiewany w „Sonetach Krymskich” przez wieszcza – masyw Ajudah. Tatarska nazwa góry oznaczająca Górę Niedźwiedzia nie jest przypadkowa, albowiem skała rzeczywiście ma kształt gigantycznego niedźwiedzia chłepczącego wodę z morza.

W Massandrze na pewno nie przejdziemy obojętnie obok pałacu Aleksandra III, który za komuny był wykorzystywany jako dacza generalnych sekretarzy KPZR. W liwadyjskim białym pałacu odbyła się w 1945 roku pewna konferencja trzech sukinsynów. W Gasprze znajduje się Jaskółcze Gniazdo – najbardziej rozpoznawalny obiekt Krymu. W Ałupce szalenie godny uwagi jest pałac Woroncowa wraz z przylegającym do niego parkiem. Nikita proponuje obezwładniający ogród botaniczny, w którym nie tylko od nieprawdopodobnej wręcz ilości okazów może zakręcić się w głowie.

Jadąc w kierunku wschodnim, docieramy do Sudaku, w którym genueńska twierdza (i widok rozpościerający się z murów obronnych) może się spodobać. W pobliskim Nowym Świecie warto spenetrować rezerwat przyrodniczy, na terenie którego znajduje się bardzo charakterystyczne skały i półwyspy. Właśnie tam, człowiek odpowiedzialny za rozwój winnic, książę Golicyn, korzystając z warunków panujących w okolicznych grotach, starał się oduczyć mieszkańców Imperium zgubnego używania wódki. Wino miało być jej przeciwwagą.

Stary Krym, w którym mieściła się stolica chanatu krymskiego pewnie może być gratką dla zawziętych pasjonatów archeologii i historii, gdyż do zobaczenia jest tam najzwyczajniej w świecie niewiele. W okolicach Koktebel znajduje się kolejna ikona krymskich skał – Złote Wrota, pod którymi w sezonie można przypłynąć statkiem. Jest to część rezerwatu przyrodniczego obejmującego wygasły wulkan Karadah. Teoretycznie można się tam dostać wyłącznie od wsi Kurortnoje. Myśmy przeszli w odwrotnym kierunku, lecz nie obyło się bez nagany. Strażnik parku pełniący swą funkcję w krótkich spodenkach i klapkach Kuboty, na skrawku papieru śniadaniowego wypisał nam mandat.

O widokach nie trzeba pisać, gdyż zawsze i wszędzie zapierają dech i nigdy się nie nudzą. Ogólnie rzecz ujmując, w którą stronę człowiek nie spojrzy – jest pełen podziwu. Różnorodność posiadająca wspólny mianownik: zachwycające piękno. Bilbordy pouczają, że „kto nie był latem – nie był na Krymie”. Byłem na przełomie stycznia i lutego, a już wtedy przeżycia były godne. Faktem jest, że nie można było korzystać z pełnej gamy atrakcji, lecz pora zimowa miała niepodważalny plus – całkowity brak turystów. A taka sytuacja pozwoliła wejść z perłą Morza Czarnego w bardzo bliskie krajoznawcze i refleksyjne relacje.