Na pielgrzymkę do Rzymu

Na trasie można spotkać wielu przyjaźnie nastawionych, gościnnych ludzi, którzy pomogą odnaleźć drogę i poczęstują posiłkiem. Niestety zdarzają się także nieprzyjemne sytuacje. Często ludziom ciężko zrozumieć, że ktoś idzie pieszo setki kilometrów, choć może przecież pojechać samochodem czy pociągiem. Traktują go jak wariata lub po prostu nie wierzą mu.

Pielgrzymi zazwyczaj wstają o świcie, by część drogi przebyć jeszcze przed południem. Im dalej na południe, tym trudniej wytrzymać lejący się z nieba skwar. Wędrowcy robią sobie kilkugodzinną przerwę. Później, kiedy zrobi się nieco chłodniej, idą dalej. Na trasie niezbędne są wygodne buty, okrycie głowy, płaszcz przeciwdeszczowy, a także leki, plastry i bandaże – kilka godzin marszu dziennie powoduje odciski i ból kolan. Trzeba pamiętać o ubraniu na każdą pogodę. Niezbędne są dokładne mapy, przydaje się GPS, ale nie wolno polegać tylko na nim. Do tego karimata i namiot. Pielgrzymi, zwłaszcza ci samotni, śpią nie tylko w hostelach, schroniskach czy polach namiotowych. Często noc spędzają tam, gdzie się da – w kościele, parafii, u gościnnych mieszkańców, w lesie, na parkingach. Jedzą to, co uda im się najtaniej kupić i to, czym poczęstują ich inni ludzie. Warto postarać się o pismo, najlepiej w kilku językach, potwierdzające fakt, iż jesteśmy na pielgrzymce.

Organizowane są również wyprawy rowerowe. W 2000 roku ponad 100-osobowa grupa rowerzystów pokonała trasę z Będzin do Rzymu na XV Światowy Dzień Młodzieży. Przejechanie całej trasy zajęło im 18 dni. W 2002 roku 62 osoby wyruszyły na rowerach z Rzeszowa do Rzymu. Pielgrzymka „O pokój na całym świecie” trwała 18 dni. Uczestnicy pokonali w tym czasie ponad 1900 km i zwiedzili po drodze Asyż, Wenecję i Nitrę. W 2010 roku pielgrzymka rowerowa przebyła trasę z Paggio Renatico (północne Włochy) do Rzymu. Widać więc, że chętnych nie brakuje.

Via Francigena

Pierwsze chrześcijańskie pielgrzymki to przede wszystkim wyprawy do Ziemi Świętej, gdzie żył, nauczał i został ukrzyżowany Chrystus. Już w IV wieku Ojcowie Kościoła zachęcali do pątniczych wypraw. Później, zwłaszcza po podbiciu Jerozolimy przez muzułmanów w VII wieku, ważnymi celami pielgrzymek stały się Rzym i grób św. Jakuba w Santiago de Compostela. Jednym z najdłuższych i najważniejszych szlaków była via Francigena, czyli droga Franków. Ponad 1600 km drogi prowadzi z Canterbury (Anglia) przez Arras, Reims, Lozannę, Wielką Przełęcz św. Bernarda, Pawię i Sienę, aż do Rzymu.

Pierwsze zachowane wzmianki na piśmie o szlaku pochodzą z VIII wieku. Etapy drogi są znane z zapisków Sigierika, arcybiskupa Canterbury z X wieku. Pokonał on tę trasę, by odebrać z rąk papieża paliusz metropolity angielskiego. W drodze prowadził szczegółowy dziennik, odkryty w 1985 roku. W roku 1997 powstało stowarzyszenie Association Internationale Via Francigena. Zajmuje się ono popularyzacją szlaku i wiedzy na jego temat. W 2004 roku trasa została wpisana do Europejskiego Instytutu Dróg Kultury. Dzięki temu udało się pozyskać środki na rewitalizację Via Francigeny. Na problem zwróciły uwagę także władze Włoch. Premier Romano Prodi ogłosił, że chce odnowić drogę i ulepszyć jej infrastrukturę.

Via Francigena jest „dziksza” od Drogi św. Jakuba. Gorzej oznakowana i utrzymana, z mniejszą ilością miejsc noclegowych. Niekiedy okoliczni mieszkańcy sami nie mają pojęcia o szlaku. Wąska, nierówna ścieżka wije się przez malownicze tereny Francji i Włoch. Często nie jest to jeden trakt – istnieje kilka „wariantów”, którymi można pokonać trasę. Dość łatwo jest znaleźć nocleg zwłaszcza, jeśli ma się urządzenie z łączem internetowym. Na szlaku jest wiele kościołów i bazylik. Nie ma trudności z codziennym uczestniczeniem we mszy i modlitwą w świątyni. Współcześnie można odwiedzić aż 21 z 23 opisanych przez Sigerika kościołów. Do ważnych miejsc na szlaku można zaliczyć Lukkę (Parafia Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego, katedra, bazylika i kościół, a także krzyż Volto Santo), kościół zakonu św. Jakuba w Altopascio, San Gimignano (katedra Santa Maria Assunta), Sienę (relikwie św. Katarzyny), Bolsenę (cud eucharystyczny) i Sutri (cudowna figurka oraz szczątki św. Dolcissimy).

Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu

 

Plac św. Piotra

fot. iStockphoto

W końcu, po kilku godzinach lotu, lub kilku tygodniach wędrówki docieramy do Rzymu. Chrześcijańskim centrum miasta jest Bazylika św. Piotra, zbudowana na grobie swojego patrona. Ta druga co do wielkości świątynia katolicka na świecie jest też miejscem pochówku papieży, w tym Jana Pawła II. Bazylika św. Piotra to nie tylko jedno z najważniejszych miejsc chrześcijaństwa. To także dzieło sztuki. W projektowaniu świątyni brali udział między innymi Bramante, Rafael i Michał Anioł. We wnętrzu można podziwiać mozaiki Giotta, sławny ołtarz z barokowym baldachimem podtrzymywanym przez spiralne, złocone kolumny, Pietę dłuta Michała Anioła.

Pielgrzymi odwiedzają także inne bazyliki papieskie: św. Jana na Lateranie, św. Pawła za Murami i Santa Maria Maggiore (Matki Boskiej Większej). Pierwsza z nich od 313 roku była częścią rezydencji papieży. Znajdują się tu sławne Święte Schody, przywiezione z Jerozolimy przez św. Helenę. Tradycja głosi, że pochodzą one z pałacu Poncjusza Piłata i wchodził po nich Chrystus. Bazylika św. Pawła za Murami to miejsce pochówku Pawła apostoła. Natomiast z Bazyliką Matki Boskiej Większej (lub Śnieżnej) wiąże się pewna legenda. Papież Liberiusz miał ujrzeć we śnie Maryję, która kazała mu zbudować kościół w miejscu, w którym w środku lata spadnie śnieg. W sierpniu 352 roku wzgórze Ekwilińskie rzeczywiście pokryło się białym puchem, a papież wyznaczył miejsce budowy nowego kościoła.

Chętnie odwiedzanym miejscem są Katakumby św. Kaliksta. Są to podziemne groby 16 wczesnochrześcijańskich papieży, 50 świętych i męczenników oraz zwykłych, prostych wyznawców.

Od czasu kiedy Jan Paweł II został papieżem zwiększyła się liczba polskich pielgrzymów. Tłumy przyjechały do Rzymu po śmierci papieża, a także na jego beatyfikację. Uruchomiono dodatkowe linie kolejowe, a biura podróży organizowały wycieczki do Watykanu. Brakowało tanich miejsc noclegowych.

Rzesze pielgrzymów zjeżdżają się do Wiecznego Miasta z okazji Roku Świętego, zwanego też Jubileuszowym. Po raz pierwszy obchodzono go w 1300 roku z inicjatywy papieża. Początkowo miał przypadać raz na 100 lat, ale z czasem zmniejszono tę liczbę do 25 lat. Można wtedy uzyskać całkowity odpust z wyznaczonych kościołach katedralnych i diecezjalnych.

Informacje praktyczne

Do Rzymu najszybciej można dotrzeć samolotem. Jeśli zdecydujemy się organizować wszystko samodzielnie warto jak najwcześniej zarezerwować lot, bo wtedy jest on tańszy. Podróż tam i z powrotem to koszt około 700 zł. W mieście funkcjonują domy pielgrzyma prowadzone przez księży i zgromadzenia zakonne. Zazwyczaj goszczą one zorganizowane grupy, ale samotny wędrowiec też ma szansę tam zamieszkać. Należy z wyprzedzeniem skontaktować się z domem i zarezerwować miejsce, najlepiej z pomocą zaprzyjaźnionego duchownego. Do najważniejszych domów pielgrzyma należą: Dom Polski Jana Pawła II, Dom Pielgrzyma Sursum Corda, Dom Polonijny Hosianum. Można tam przenocować, zjeść, spotkać pielgrzymów oraz uzyskać cenne rady dotyczące zwiedzania miasta, komunikacji i inne informacje praktyczne.

Są też biura podróży i stowarzyszenia, które załatwiają wszystko za nas. Pięciodniowa pielgrzymka kosztuje 2200 złotych. W cenie przelot, posiłki, zakwaterowanie, ale za bilety wstępu (około 60 euro) i bilety komunikacji miejskiej uczestnicy muszą zapłacić sami. W programie takich wycieczek jest zazwyczaj zwiedzanie najważniejszych zabytków miasta, nie tylko tych związanych z chrześcijaństwem. Pielgrzymi odwiedzają Bazylikę św. Piotra, grób Jana Pawła II, rzymskie kościoły i bazyliki, Katakumby św. Kaliksta. Zaletą zorganizowanych wyjazdów jest wygoda – wszystko jest załatwiane za nas i nie trzeba się o nic martwić. Szukanie miejsca na nocleg, restauracji i przewodnika zostawiamy komuś innemu. Ponadto mamy zapewnione towarzystwo innych pielgrzymów i obecność księdza. Zwykle w programie jest codzienna msza i istnieje możliwość wyspowiadania się. Wadą jest sztywny plan, którego musimy się trzymać oraz brak dowolności.

Organizowane są również wyjazdy autokarowe. Często zwiedza się interesujące miejsca na trasie podróży i w jej okolicach – Asyżu, San Giovanni Rotondo (gdzie żył święty Ojciec Pio), Manopello (znajduje się tam chusta św. Weroniki, na której miało odbić się oblicze Chrystusa), Lanciano (relikwie ciała i krwi Jezusa, pierwszy cud eucharystyczny). Zazwyczaj pielgrzymki mają jakiś główny temat, na przykład święci włoscy, św. Ojciec Pio, grób Jana Pawła II. Cena za 11 dni to około 2200 zł. plus 90 euro na wejścia do odwiedzanych obiektów. Można oczywiście samemu zorganizować sobie autokar. Cena przejazdu w obie strony to około 500-700 zł. Należy przygotować się na około 30 godzin jazdy (Warszawa-Rzym). Jeśli zdecydujemy się jechać pociągiem czekają nas co najmniej dwie przesiadki i 23-31 godzin podróży. Można też pojechać samochodem. Odległość z Warszawy do Rzymu wynosi 1800 km.

Droga i cel

„Celem mojej pielgrzymki jest zawsze inny pielgrzym” napisała Olga Tokarczuk w swojej powieści pt. „Bieguni”. Wybierając się na pielgrzymkę warto zastanowić się nie tylko nad jej trasą i celem, ale także nad intencją. A ilu wędrowców, tyle intencji. W końcu każdy z nas przemierza życie z wdzięcznością za dobre rzeczy, które go spotkały, nadzieją na poprawę i prośbą o wybaczenie błędów.