Sycylijskie skojarzenia

Cosa Nostra, czyli sycylijska mafia

Nie wypada wyjechać z Palermo, nie mając żadnego pojęcia o tych, których słowo Sycylia przywodzi na myśl w pierwszej kolejności. Słowo „mafia” prawdopodobnie wywodzi się od arabskiego mu'afr'h, co miało oznaczać m.in. bezpieczeństwo, opiekę, piękno, zdolność. Współczesne określenie organizacji to Cosa Nostra – nasza sprawa, a siedzibą sycylijskiej mafii jest właśnie stolica wyspy. Działalność jej członków jest dla turysty niedostrzegalna, jednak nie wydaje się przez to mniej interesująca. „Ci banditti są na wyspie bardzo szanowani i mają najgłębsze i najbardziej romantyczne poczucie tego, co nazywają swoim punktem honoru... we wzajemnych stosunkach i w stosunku do wszystkich, którym go okazali, zawsze wykazują w najwyższym stopniu niezachwianą wierność.

Urzędnicy sądowi muszą często ich chronić, a nawet im nadskakiwać, ponieważ wiadomo, że są gotowi na wszystko; są zawzięci i tak niezwykle mściwi, że z pewnością zabiją każdego, kto ich sprowokuje” – tak w XVIII w. o sycylijskiej mafii pisał szkocki podróżnik Patrick Brydone w „A Tour through Sicili and Malta”. Od tamtej pory niewiele się zmieniło, oprócz tego, że o Cosa Nostra powstały książki i filmy.

Obecnie capo di tutti capi, czyli szefem wszystkich szefów, jest Matteo Messina Denaro. Przez mieszkańców rodzinnego miasteczka, Castelvetrano, pamiętany jako młodzieniec w porsche, z roleksem na ręce, otoczony pięknymi kobietami. Denaro jest najbardziej poszukiwanym przestępcą Włoch, ciążą na nim dwa zabójstwa – zastrzelenie innego mafiosa oraz uduszenie jego narzeczonej.

Mimo usilnej walki z mafią, jej całkowita likwidacja wydaje się prawie niemożliwa. Podczas rządów Mussoliniego, Casere Mori – porucznik policji stosujący nielegalne metody walki z organizacją – był o krok od jej wygrania. Jednakże, gdy podczas II wojny światowej, alianci przygotowywali się do inwazji na Sycylię, mogli liczyć jedynie na mafię. Po zajęciu wyspy przez Amerykanów, w 62 miastach z 66, władzę powierzono ludziom o powiązaniach kryminalnych. Od tego czasu, Cosa Nostra rozrasta się – wzmocniona przez powojenny rozwój gospodarczy – a jej macki sięgają w legalną gospodarkę Włoch. Dlatego też Włosi nazywają ją la piovra – ośmiornica.

Sycylia – wyspa jak wulkan gorąca

Grzmi, drży, zachwyca. Etna od zawsze budziła podziw zarówno miejscowej ludności, jak i podróżników z całego świata. Podziw, ale też strach. Jest to bowiem najwyższy czynny wulkan w Europie. Dość młody wiekiem, bo powstał jedynie 60 tysięcy lat temu. To, z geologicznego punktu widzenia, bardzo mało. Z krateru na szczycie wydobywają się się pary i gazy, a podczas erupcji –bomby wulkaniczne oraz popioły. Ostatni, choć niezbyt efektowny, wybuch miał miejsce w styczniu 2011 r.

Etna stanowi też atrakcję turystyczną. Najlepszy widok rozciąga się oczywiście ze szczytu wulkanu, czyli z 3223 m n.p.m. Wycieczki z przewodnikiem wyruszają m.in. z Katanii, Taorminy, Nicolosi, a na szczyt dojechać można małymi autobusami lub samochodami terenowymi. Samodzielnie można również dotrzeć do schroniska górskiego Rifugio Sapienza i, aby dostać się wyżej, należy skorzystać z kolejki linowej. Następnie, czeka nas jeszcze całodniowa, piesza wyprawa. Osoby, które nie są zdeterminowane, by dotrzeć na sam szczyt Etny, mogą obejrzeć wulkan z okien pociągu prywatnej linii kolejowej Circumetnea.

Sycylijskie plaże

Włoska wyspa słynie z pięknych, czystych plaż. Perłą wybrzeża jest Cefalu – miasto rybackie położone na północy Sycylii, u stóp ogromnej skały Rocca. Nazwa miejscowości pochodzi od słowa kefale – oznacza ono przylądek. Piaszczyste plaże, czyste morze oraz cudowne położenie zapewniają niezapomniany wypoczynek.

Zachodnie wybrzeże wyspy bogate jest z kolei w liczne zatoki i zatoczki, a także małe wysepki. Sycylia to również fantastyczna propozycja dla osób lubiących sporty wodne; oferuje dobre, choć może nie idealne, warunki do nurkowania. Na plażach wiele jest szkółek żeglarstwa, windsurfingu oraz nurkowania. Każdy, kto nie posiada własnego sprzętu, bez problemu zaopatrzy się tam w niezbędny ekwipunek. Dla osób stęsknionych za samotnością, idealne okażą się plaże mniej uczęszczane. Do takich należy ta w miasteczku Letojanni położonym na północnym wschodzie wyspy czy cudowna plaża w Licata, która leży na jej przeciwległym krańcu.

Sycylia od kuchni

Sycylijskie jedzenie pozostaje często najwyraźniejszym wspomnieniem z pobytu na wyspie. Kuchnia jest prosta, ale bardzo smaczna. Najbardziej celebrowanym posiłkiem jest kolacja – zaczyna się zwykle około 21 i trwać może nawet do północy. Zazwyczaj podaje się na niej tradycyjny, włoski makaron. W sklepach można znaleźć nieprawdopodobnie wiele rodzajów pasty i, choć można przygotowywać ją na setki sposobów, na stołach królują jednak potrawy nieskomplikowane, np. al pomidoro lub all'aglio, olio e peperoncino (z czosnkiem, oliwą i ostrą papryczką). Nieco bardziej wykwintnym daniem jest Maccheroncini con le sarde – klasyczna sycylijska potrawa, złożona z sardynek i grzanek z chleba z koprem, rodzynkami oraz szafranem.

Do posiłku nie może zabraknąć wina. Niezwykłą popularnością cieszą się czerwone wino wytrawne Nero d'Avola oraz białe wytrawne o owocowym posmaku Blanco d'Alcamo. Po Arabach Sycylijczycy odziedziczyli zamiłowanie do bardzo słodkich deserów. Typowym dla regionu ciastem jest buccellato – rodzice chrzestni wręczają je chrześniakom w dniu chrztu. Nic nie jest też w stanie zastąpić sycylijskich owoców. Dla wygrzanych w śródziemnomorskim słońcu arbuzów, pomarańczy i winogron można stracić głowę. Późne lato jest idealną porą dla brzoskwiń i kasztanów – prażonych w popiele i serwowanych na kawałku papieru. W każdym barze można też zakupić spremutę – świeżo wyciskany sok i frullato – miąższ zmiksowany z wodą i musującym winem oraz kostkami lodu, niezastąpiony podczas upałów.

Kilka informacji na koniec, czyli praktyczne rady

Ze względu na panujące na wyspie upały (w końcu szczyci się ona największą w Europie ilością godzin słonecznych w ciągu roku), na Sycylię najlepiej wybrać się wiosną lub jesienią. W lecie temperatura może bowiem dochodzić nawet do 40 stopni Celsjusza, co z pewnością utrudnia zwiedzanie i sprawia, iż prędzej spalimy się na słońcu niż pięknie opalimy na złoty kolor.

Należy także pamiętać o obowiązującej w całych Włoszech sjeście – nie dotyczy ona jedynie sklepów czy restauracji, ale również obiektów zabytkowych. Trwa zazwyczaj od godziny 12.00 do 15.00, warto więc wtedy wziąć przykład z Włocha i przeznaczyć ten czas na odpoczynek. Jeżeli nie władamy językiem włoskim, dobrym pomysłem jest też spakowanie do torby czy plecaka rozmówek polsko-włoskich, gdyż Sycylijczycy często nie potrafią mówić po angielsku.

Jeżeli zamierzamy zwiedzać wyspę na własną rękę, może warto zastanowić się nad wynajmem samochodu. Ceny wahają się w granicach 60 euro za dzień, a szerokie, wielopasmowe autostrady (zwłaszcza w północnej i wschodniej części Sycylii) ułatwiają podróże autem. Uczynni mieszkańcy z pewnością pomogą nam trafić w wybrane miejsce.

Uzbrojeni w podstawową wiedzę i, mam nadzieję, urlop, możecie teraz bez przeszkód udać się na Sycylię, gdzie życie toczy się zupełnie innym tempem niż, dajmy na to, w Polsce.