Wiedźmia wioska Triora

Wspomnienia upiornego lata

Zacznijmy jednak od początku. Musimy się cofnąć o kilkaset lat, do roku 1587. Wtedy to Triorę dotknęła straszliwa klęska głodowa. Zbiory były marne, krowy dawały mało mleka, ludzie zaczęli chorować… Trzeba było coś z tym zrobić. Wiara w czarownice była rozpowszechniona w całej Europie i to właśnie one były z całą pewnością winne wszystkim klęskom i nieurodzajom. To one, czyniąc swe bluźniercze czary, do których wykorzystywały substancje otrzymane w prezencie od samego Szatana podczas sabatu, szkodziły ludziom i zwierzętom.

W tym przypadku też tak sądzono. Nie trzeba więc było długo czekać na konkretne zarzuty. Pod koniec lata o czary oskarżono 20 kobiet, które od razu uwięziono. Podestà (odpowiednik polskiego wójta) zmuszony był dokonać tego pod naciskiem ludności. Następnie wezwano dwóch inkwizytorów: Girolamo del Pozzo, który był biskupem Albengi (jednej z większych, co nie znaczy wielkich miejscowości w okolicy) oraz pewnego inkwizytora z Genui, którego imię nie zachowało się w źródłach. Ci najpierw pomodlili się w miejscowym kościółku, by zjednać sobie mieszkańców, a potem rozpoczęli dochodzenie.

Prywatne mieszkania zamieniono w więzienia, w których umieszczono rzekome czarownice. Później 13 kobiet, 4 młode dziewczyny i jednego chłopaka uznano za winnych. Lecz mieszkańcy wcale nie byli przekonani co wyroku, głównie ze względu na okrutny charakter przesłuchań. Swoje winy oskarżeni wyznali na mękach, które przerażały i do dziś przerażają. Ponadto niektóre z oskarżonych kobiet pochodziły z wyższych warstw społecznych, co nie podobało się miejscowej elicie. Oliwy do ognia dolał fakt, że 60-letnia Isotta Stella zmarła w wyniku tortur, a inna kobieta zginęła podczas próby ucieczki z wieży, w której ją trzymano. Chciała się spuścić z okna na związanych prześcieradłach, które się jednak rozplotły, a uciekinierka runęła w dół.

Co do samych tortur, w muzeum można obejrzeć kilka dokumentów z dochodzenia. Jeden z nich opisuje trwającą ponad 20 godzin mękę kobiety, którą powieszono nago za nadgarstki. Twierdziła ona uparcie, że jest niewinna, modląc się jednocześnie do Matki Boskiej o pomoc, a inkwizytor i jego pomocnicy uparcie męczyli ją dalej, czekając, aż się złamie. Zwracali się do niej łagodnymi, niemalże opiekuńczymi słowami, nie odmawiali jej pożywienia, ale nie rozwiązali krępujących ją więzów.

Gdy po 23 godzinach sytuacja nadal się nie zmieniła, oskarżoną w końcu zdjęto i odprowadzono do celi. Należy dodać, że zgodnie ze zwyczajem, przed torturami golono oskarżonych ze wszystkich włosów na ciele. Uważano, że właśnie w nich mogą kryć się diabły, by chronić wiedźmę przed bólem. Na dodatek panowało przekonanie, że jedynie wyznanie win w wyniku mąk jest wyznaniem szczerym, przez co tortury były formalnością stosowaną we wszystkich, również świeckich dochodzeniach.

Happy end

To, co nastąpiło po wspomnianych powyżej wydarzeniach, mogłoby posłużyć jako scenariusz do filmu. Czarownice prawie przez dwa lata musiały znosić procesy i przesłuchania. Przetrwały kilka wyroków śmierci nakładanych na nie przez kolejnych inkwizytorów (wśród tych ostatnich szczególną zapalczywością wyróżniał się niejaki Giulio Scribani), które uchylały kolejne sądy świeckie i którym sprzeciwiali się zwyczajni ludzie. Koniec końców czarownice wreszcie uniewinniono, a złych inkwizytorów ze Scribanim na czele ekskomunikowano za przesadne okrucieństwo stosowane podczas przesłuchań.

Triora i okolice dzisiaj

Tradycja związana z czarownicami i czarami wciąż żyje wśród miejscowych. Dotyczy nie tylko Triory, lecz również kilku innych miejscowości skupionych wokół doliny Valle Argentina, gdzie miasteczko jest położone. Niektórzy wciąż twierdzą, że czasem widują wiedźmy udające się na sabat, oraz że rzucanie uroków jest zjawiskiem jak najbardziej rzeczywistym. Należy jednak uważać z tego rodzaju rewelacjami i pamiętać, że stanowią po prostu element miejscowego folkloru.

Mieszkańcy Triory nie sprawiają wrażenia nieprzychylnie nastawionych, a wręcz przeciwnie. Przybyszów wita pomnik czarownicy na wjeździe do miasteczka, a pod drzwiami domów stoją butelki z wodą, z których mogą się napić spragnieni wędrowcy. Na obrzeżach wioski można podziwiać ruiny „Cabotiny”, kamiennej chaty, w której wiedźmy rzekomo tańczyły z diabłem. Nie jest to jednak miejsce, w którym „Cabotina” pierwotnie stała. Niegdyś była położona nieco dalej od wioski i prawdopodobnie dlatego wiązało się z nią wiele przesądów… Za „Cabotiną” można zejść na ścieżkę spacerową prowadzącą przez gęsty las – zgodnie z tradycją zamieszkany przez wróżki i chochliki.

Triora dosyć aktywnie stara się promować swój folklor i kulturę, lecz nie przesadza z tym. Prawdopodobnie chce pozostawić trochę tajemniczości.

Inną miejscowością dla spragnionych tajemnic jest Dolceacqua. Można tu sobie pospacerować wąskimi, krętymi uliczkami między kamiennymi domami. W niektórych miejscach wiszą tabliczki informujące turystów o nie do końca zbadanych podziemiach miejscowości, w których znajdują się nawet kilkukilometrowe tunele wychodzące na pola, czyli niby prowadzące donikąd… Osobiście uważam, że te tunele to prawdopodobnie dawne drogi ewakuacyjne, służące mieszkańcom w razie napaści na miasteczko, więc w ich obecności nie ma nic tajemniczego, ale co tam. Są turyści, w których drzemie Indiana Jones, i każdy szczegół będący w stanie go obudzić zapewnia im miłe wspomnienia i chęć powrotu. Zwłaszcza, że Dolceacqua jest bardzo ładnym miasteczkiem.

Wieczorem, po zwiedzeniu górskiej części Ligurii, można wrócić na tętniące życiem wybrzeże. Widok palm i zachodzącego słońca, które chowa się za morskim widnokręgiem, ustępując miejsca gwiazdom i księżycowi (o ile nie ma chmur, albo nowiu) daje poczucie, że oto wróciliśmy do wczasowego raju. Mroczna przeszłość związana z wiedźmami i Inkwizycją wydaje się tu odległa, mimo, że to niecałe 50 km w głąb lądu. W tym miejscu, na wybrzeżu, królują jednak opowieści o miejscowym bohaterze Andrei Dorii, który niegdyś dzielnie bronił Liguryjczyków przed Saracenami i nikt nie myśli o czarownicach, diabłach i urokach.