Dziś jest 03.11.2024
Imieniny obchodzą Hubert, Sylwia, Chwalisław, Bogumił
Autor: Anna Izabela Kraus
Data publikacji: 03.03.2013 18:05
Liczba odwiedzin: 4980
Tagi: europa, polska, łódź, warszawa, izrael, kuchnia, relacje, kuchnia relacje z podróży
Kuchnia żydowska cieszy się w Polsce coraz większą popularnością. Napotyka jednak na konkurencję ze strony kuchni izraelskiej. Cymes czy falafel? – oto jest pytanie!
Jedzenie jest ważną częścią żydowskiej kultury. Zasady koszerności regulują wszystkie kwestie związane z przyrządzaniem posiłku, począwszy od rodzaju spożywanego mięsa, poprzez jego przygotowanie, aż po długość przerwy między posiłkami mięsnymi i mlecznymi. Poszczególne święta żydowskie wiążą się ze spożywaniem specjalnych potraw. W każdy szabat je się chałę, w Pesach macę (chleb przaśny, pieczony bez zakwasu), w Chanukę pączki, a w Purim trójkątne ciastka zwane uszami Hamana.
Od kilkunastu lat popularne są w Polsce restauracje serwujące dania kuchni żydowskiej. Można je znaleźć w miastach, które były niegdyś ośrodkami żydowskiej kultury. Na krakowskim Kazimierzu takich restauracji jest kilka. Jedna ma nawet podwójną salę idealną dla żydowskich wesel, w czasie których mężczyźni i kobiety bawią się oddzielnie. W Kazimierzu Dolnym warto pójść na obiad do „Fryzjera”, a w Lublinie do „Mandragory”.
Ja w poszukiwaniu żydowskich specjałów podróżuję do Łodzi. To trzecie co do wielkości miasto w Polsce słynęło niegdyś z przemysłu włókienniczego. W czasach swojego dynamicznego rozwoju, na przełomie XIX i XX wieku, przyciągało do siebie dziesiątki tysięcy robotników, także Żydów. Aż do II wojny światowej Żydzi stanowili 1/3 mieszkańców miasta.
Symbolem industrialnej Łodzi jest manufaktura. Ten olbrzymi kompleks fabryczny powstał w drugiej połowie XIX wieku. W jego skład wchodziły tkalnie, przędzalnia, farbiarnia, warsztaty budowy i naprawy maszyn, mieszkania dla robotników oraz pałac właściciela, Izraela Poznańskiego, który słusznie zwany był „królem bawełny”.
Kilka lat temu fabryczne hale zmieniły się w teatry, kasyna, markowe sklepy, restauracje i bary. Moje spojrzenie przyciąga restauracja „Anatewka”, której nazwa odwołuje się do rodzinnej miejscowości Tewie Mleczarza, bohatera musicalu „Skrzypek na dachu”. Otwieram drzwi i przenoszę się w czasie. Epoka Poznańskiego. Drewniane meble, ażurowe obrusy i świece na stolikach… Klezmerska muzyka. W menu dania kuchni żydowskiej: rosołek, szczawiowa, kurczak w cymesie, karp, gęsi pipek (czyli żołądek) i gęsia szyjka faszerowana, czulent jagnięcy, farfelki, kreplach, a na deser charoset. Nie są to wprawdzie dania koszerne, lecz kucharz zachowuje tradycyjną recepturę.
Czytelnicy mogą sprawdzić to sami, porównując dania serwowane w „Anatewce” z przepisami dziewiętnastowiecznej odpowiedniczki Nigelli Lawson, czyli Rebekki Wolf. Poniżej publikujemy przepis na słynnego karpia po żydowsku:
Duszony karp
Bierze się średniej wielkości [karpia], ażeby wystarczył dla dwóch osób. Do niego ¼ funta masła, mała filiżanka winnego octu, 4 łuty cukru, cebula, trochę różnych korzeni i soli. Karpia skrobie się, umywa, oczyszcza wewnątrz, krew wlewa do octu. Nie rozkrajany kładzie się do glinianego tygla, posypuje solą i wkłada wszystko, co wyżej podano. Teraz się to szczelnie zamyka i zostawia dusić się na węglach lub na płycie, nie bardzo gorącej przez 3 kwadranse. Choć przyrządza się zupełnie bez wody, jednak dostaje potem piękny sos.
Rebekka Wolf, Polska kuchnia koszerna, Warszawa 1877, s. 80.
Choć w „Anatewce” koszerna jest tylko śliwowica, restauracja przybliża gościom kulinarne zwyczaje Żydów polskich. Wpisuje się w nurt propagowania kultury żydowskiej przez ludzi, którzy Żydami nie są, ale interesuje ich żydowski folklor i potrafią go wypromować dla celów turystycznych. Ale czy sami Żydzi gotują jeszcze według przepisów Rebekki Wolf?
D., Izraelczyk mieszkający w Polsce, przyznaje: W Izraelu można znaleźć kuchnię polską czy środkowoeuropejską oferującą potrawy bardzo podobne do tych, które możemy znaleźć w Polsce. Różnice są tylko w nazwach, które zwykle pochodzą z języka jidysz. Na przykład, „latkes” to placki ziemniaczane, „krepalach” są podobne do pierogów, a „blinczes” to faktycznie naleśniki. Kuchnia ta zawiera też dania, które w Polsce można znaleźć pod hasłem „kuchnia żydowska”, m.in.: „gefilte fisz” (karp po żydowsku) lub cymes. O dziwo, „polskie jedzenie” nie jest popularne w Izraelu. Być może dlatego, że nie pasuje do śródziemnomorskiej czy środkowowschodniej atmosfery. Bardzo trudno jest je dostać.
Wygląda na to, że kiedy odwiedzą mnie znajomi z Izraela, będę ich musiała zabrać do „Anatewki”...
O ile kuchnia żydowska w Polsce i kuchnia polska w Izraelu są podobne, to kuchnia izraelska w Izraelu i w Polsce to dwie różne historie.
Przede wszystkim, w Izraelu nie ma pojęcia kuchni izraelskiej – twierdzi D. – „Izraelskie restauracje” wykreowały je po to, aby przyciągać gości, którzy chcą być trendy. Podobnie jak wiele innych aspektów tzw. izraelskiej kultury, kuchnia jest mieszanką smaków i potraw przywiezionych przez Żydów z wielu różnych krajów. W Izraelu nie znajdziemy „izraelskiej restauracji”, ale restauracje różnych typów. Arabska serwuje humus, kebab i falafel, a północnoafrykańska – kuskus, hraime (rybę w pikantnym, pomidorowym sosie), mafrum (klopsiki na ziemniaczkach w pomidorowym sosie) i kanapki tunezyjskie (z tuńczykiem). Skosztujemy także kuchni jemeńskiej, serwującej ciasta jachnun i melawach; perskiego gondi; kaukaskich dań z ryżu i jagnięciny oraz kuchni bałkańskiej (bułgarskiej i greckiej), która przypomina „kuchnię śródziemnomorską” w Polsce i zawiera sery, oliwki, liście winogron i borek.
Wiele potraw, m.in. humus czy falafel, zyskało tak dużą popularność, że Izrael wypowiedział Arabom „kulinarną wojnę”, próbując zdefiniować je jako potrawy izraelskie. Na przykład, grupa Izraelczyków bije rekord świata w przygotowaniu największego humusu. W następnym roku Libańczycy biją ten rekord, żeby pokazać, że humus to nie jest potrawa izraelska, ale arabska. Rok później rekord znów biją Izraelczycy, itd. To zabawne, ale to część rywalizacji. Ostatecznie, każdy wie, że humus to danie arabskie.
D. nie przepada za „izraelskimi restauracjami” w Polsce. Ja postanawiam osobiście sprawdzić ich jakość. W tym celu udaję się do „Tel-Avivu” w Warszawie. Jasne wnętrze. Ściany ozdobione hebrajskimi literami. Nad barem menu w dwóch językach. Główną pozycję w jadłospisie stanowi humus. Restauracja serwuje kilka rodzajów tej potrawy. Poza tym falafel, sałatki, baklawa. Zamawiam lafę, czyli bliskowschodnią kanapkę. Jest to chleb pita posmarowany humusem, z falafelem i warzywami w środku. Danie smaczne, ale mało oryginalne. Podobną potrawę można znaleźć w kebab barach. Bardzo arabski ten Tel-Aviv...
Nasz kucharz jest z Maroka – wyjaśnia kelnerka. – Czy jest Żydem? – pytam zaciekawiona. – Nie, skądże... Ale właścicielka jest Żydówką.
Infolinia(22) 487 55 85
Pn.-Pt. 8-19;So-Nd. 9-19
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 30.04.2015 15:35
Liczba odwiedzin: 16347
Zapraszamy na relację Ani i Staśka Szloser ze zdobycia najwyższego szczytu Afryki oraz krótkiego pobytu w parkach narodowych i na Zanzibarze. »
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 27.04.2015 13:30
Liczba odwiedzin: 11634
Jeszcze pół wieku temu Nepal był zamknięty dla wszystkich zwiedzających. W ostatnich dekadach zamienił się w Mekkę dla ludzi kochających góry, przyrodę i egzotyczną, azjatycką kulturę. »
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 07.04.2015 08:39
Liczba odwiedzin: 162472
Australia oczarowuje! Ogromne przestrzenie, dzikie krajobrazy, przedziwne zwierzęta, które można spotkać tylko tam, ciekawa kultura, a do tego chyba najbardziej wyluzowani ludzie na świecie. »
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 30.03.2015 08:27
Liczba odwiedzin: 191797
Ośmioosobowa grupa studentów z Rzeszowa i okolic lubi udowadniać, że chcieć równa się móc. Wierni tej idei co roku wyruszają w podróż leciwym busem z 1988 r. Na koncie mają już cztery wyprawy, a teraz przygotowują się do następnej. Tym razem celem są Stany Zjednoczone, które zamierzają przejechać wzdłuż i wszerz w trakcie dwumiesięcznej eskapady. »
Tagi: patronat medialny, ameryka północna, stany zjednoczone
Autor: Źródło: materiały promocyjne
Data publikacji: 25.03.2015 09:20
Liczba odwiedzin: 8063
Festiwal Podróżniczy im. Olgierda Budrewicza Równoleżnik Zero, który odbędzie się w dniach 9-11 kwietnia 2015 r. w Mediatece (Pl. Teatralny 5) i Bibliotece Turystycznej (ul.Szewska 78) to wydarzenie skierowane do osób pragnących poczuć klimat podróżowania oraz wspaniała okazja do spotkania z podróżnikami i autorami książek. Tegoroczna edycja będzie poświęcona krajom Ameryki Północnej i Środkowej. »
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 02.03.2015 10:11
Liczba odwiedzin: 7047
Pięcioletnia podróż Pawła Kilena w poszukiwaniu przygody i spełnienia marzeń. Z lekkim zarysem planu i z bardzo małym budżetem. Udowadnia wszystkim, a przede wszystkim sobie, że powiedzenie „Chcieć, to móc” nie jest fikcją. »
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 26.09.2014 12:38
Liczba odwiedzin: 34967
„Nigdzie indziej na świecie nie ma tylu Niemców, którzy mówią po hiszpańsku i czczą bohatera narodowego o nazwisku O’Higgins”. Właśnie ta, zasłyszana wieki temu opinia na temat Chile pchnęła moje zainteresowania w kierunku owego chudego jak patyk kraju. Choć od tamtego czasu minęło już wiele lat, ciekawość pozostała, ale decyzja o wyjeździe zapadła dopiero niedawno. »
Tagi: patronat medialny, ameryka południowa, chile, patagonia
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 25.09.2014 10:24
Liczba odwiedzin: 8906
Książka Michała Zielińskiego to osobisty zapis wrażeń z wyprawy do jednego z najmniej uczęszczanych rejonów świata – południowoamerykańskiej selvy, czyli dżungli. »
Tagi: patronat medialny
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 19.09.2014 09:47
Liczba odwiedzin: 11133
Karolina i Bartek, para młodych inżynierów z Krakowa i autorów bloga Kurs na Wschód, wkrótce rusza w kolejną podróż. Tym razem zamierzają odwiedzić Indonezję, przyjmując za cel nie tylko relaks pod palmami, ale także zebranie sporej ilości materiału reporterskiego, który ma czytelnikom ich bloga pokazać azjatycki kraj od podszewki. Karolina i Bartek obierają kurs na Indonezję! »
Tagi: patronat medialny, azja, indonezja
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 01.08.2014 16:09
Liczba odwiedzin: 8654
Czy można pokonać pieszo dystans 8000 km w ciągu 8 miesięcy, samotnie, bez większego wsparcia z zewnątrz, mierząc się z różnorodnymi warunkami klimatycznymi oraz terenowymi? Można, trzeba mieć tylko jasno określony cel. A taki z pewnością przyświeca Jakubowi Mudzie, który wraz z początkiem stycznia 2015 roku wybiera się w pieszą wyprawę 8000 km Across Canada, od wybrzeża Pacyfiku aż po Atlantyk. »
Tagi: patronat medialny, ameryka północna, kanada
Autor: Anna Kaca
Data publikacji: 16.07.2014 11:07
Liczba odwiedzin: 10488
W tegoroczne wakacje razem z moim czworonogiem pokonam pieszo 800 km, promując adopcje psów aktywnych. Od Karkonoszy po Bieszczady będę prezentować ludziom dwa bardzo aktywne psy, które od wielu lat nie potrafią znaleźć domu. Pokaże również, że wakacje można spędzać ze swoim czworonogiem w fajny dla obu stron sposób. »
Tagi: patronat medialny
Autor: Archeolodzy w podróży
Data publikacji: 11.07.2014 12:45
Liczba odwiedzin: 8037
Minął ponad rok, odkąd grupa archeologów i jeden grafik zdecydowali się na podróż swojego życia, odwiesiła na jakiś czas pracę i studia i wyruszyła do Rosji. Teraz, projekt „Archeolodzy w Podróży” odżywa – w nieco zmienionym składzie (więcej info tutaj: http://archeolodzywpodrozy.blogspot.com/p/o-nas.html) ruszamy tym razem na północ! »
Tagi: europa, norwegia, skandynawia, patronat medialny
Autor: Tomasz Korgol
Data publikacji: 01.07.2014 11:07
Liczba odwiedzin: 9847
Celem mojej najbliższej wyprawy jest Nepal. Trasa wiedzie z Wrocławia przez Węgry, Bułgarię, Rumunię, Turcję, Gruzję, Armenię, Irak (Kurdystan), Iran, Pakistan, Indie, Nepal. Łącznie 15 tysięcy kilometrów, samotnie, autostopem. Wyprawa jest częścią projektu pod nazwą ,,Z uśmiechem na (Bliski) Wschód”. »
Tagi: patronat medialny, azja, indie, nepal
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 30.05.2014 11:39
Liczba odwiedzin: 6618
W trakcie minionego I Festiwalu Podróżniczego Klubu Szalonego Podróżnika w Środzie Wielkopolskiej, któremu patronował między innymi portal Etraveler.pl, słuchacze mieli okazję nie tylko przenieść się w odległe i niezwykle różnorodne części świata, ale i dostali spory zastrzyk inspiracji, po którym na pewno niełatwo będzie wysiedzieć w domu. »
Tagi: europa, polska, patronat medialny
Autor: Łukasz Kraka-Ćwikliński
Data publikacji: 26.05.2014 16:34
Liczba odwiedzin: 8577
Wyprawa przez drugą co do wielkości pustynię na świecie zbliża się wielkimi krokami. Do jej rozpoczęcia zostały niespełna dwa miesiące, co sprawia, że jest to dobry moment, by przypomnieć zainteresowanym, na czym polega jej wyjątkowość. »
Tagi: azja, mongolia, gobi, patronat medialny
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 26.05.2014 15:10
Liczba odwiedzin: 6633
Już w najbliższy piątek (30.05.) rusza w Lublinie Festiwal Podróżniczy u Przyrodników. W programie znalazły się slajdowiska z całego świata: Kolumbia, Antarktyda, Portugalia, Niemcy, Słowenia, Chorwacja) oraz z Polski (Opolszczyzna i Białowieski Park Narodowy). Ideą Festiwalu jest ukazanie piękna i bogactwa przyrody w skrajnie różnych rejonach świata. »
Autor: BusTrip into the Wild
Data publikacji: 12.05.2014 09:20
Liczba odwiedzin: 60592
Jak opisać w kilku słowach projekt BusTrip Into The Wild? 26-letni volkswagen T3, siedmioro podróżników i 12 krajów, które chcemy odwiedzić w trzy tygodnie, jak najmniejszym kosztem. »
Tagi: patronat medialny, europa
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 28.04.2014 10:02
Liczba odwiedzin: 164705
Już 23 i 24 maja rusza w Środzie Wielkopolskiej pierwszy Festiwal Podróżniczy organizowany przez Klub Szalonego Podróżnika. Dwa dni festiwalowe będą składać się z prezentacji prelegentów o „Statuetkę Klubu Szalonego Podróżnika” za najlepszą prezentację podróżniczą, prezentacji filmów oraz relacji podróżniczych zaproszonych gości specjalnych. Poza tym na każdego z uczestników czekają liczne konkursy i atrakcje festiwalowe. »
Autor: Joanna Maślankowska i Adam Wnuk
Data publikacji: 15.04.2014 11:35
Liczba odwiedzin: 7907
1 miesiąc, 2 autostopowiczów i 4 żywioły do pokonania. Podczas miesięcznej wyprawy zasmakujemy dań gotowanych w rozgrzanej ziemi, wykąpiemy się w najwspanialszych wodospadach Europy, staniemy na skraju dwóch ogromnych płyt tektonicznych jednocześnie i (mam nadzieję) nie zostaniemy porwani razem z namiotem przez niezwykle silne wiatry. Wszystko to z dobytkiem na plecach i wyciągniętym w górę kciukiem. »
Tagi: patronat medialny, europa, islandia
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 21.03.2014 14:44
Liczba odwiedzin: 264572
24 maja 2014 r. w Ośrodku Kultury w Środzie Wielkopolskiej w ramach Średzkich Sejmików Kultury 2014 odbędzie się I Festiwal Podróżniczy zorganizowany przez poznański Klub Szalonego Podróżnika. W ramach Festiwalu przewidziane są przede wszystkim prelekcje podróżnicze, slajdowiska, dyskusje i spotkania z podróżnikami. Prelegenci przedstawią swoje dotychczasowe podróże po różnych regionach świata i opowiedzą związane z nimi historie, przygody i wrażenia. »
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 30.04.2015 15:35
Liczba odwiedzin: 16347
Zapraszamy na relację Ani i Staśka Szloser ze zdobycia najwyższego szczytu Afryki oraz krótkiego pobytu w parkach narodowych i na Zanzibarze. »
Autor: Etraveler.pl
Data publikacji: 27.04.2015 13:30
Liczba odwiedzin: 11634
Jeszcze pół wieku temu Nepal był zamknięty dla wszystkich zwiedzających. W ostatnich dekadach zamienił się w Mekkę dla ludzi kochających góry, przyrodę i egzotyczną, azjatycką kulturę. »
Powered by Webspiro.