Ucieczka z Lukli

Powrót do domu

Lądowanie w Lukli jest niebezpieczne i o tym wiedzą wszyscy. Dużo łatwiejszy wydaje się powrót. Opuścić pas startowy nie jest już tak trudno, wszak mamy z górki, a samolot zdaje się z łatwością wzbijać w powietrze i szybko znika z oczu w szczelinie między wzgórzami. Ale to tylko złudzenie. Powrócić z Lukli jest bowiem jeszcze trudniej, niż się tam dostać.

Problemem jest kapryśna pogoda. Ze względu na trudne warunki atmosferyczne, Lukla jest bardzo często wyłączona z lotów. Gdy w górach pada deszcz lub śnieg albo widoczność jest słaba ze względu na zamglenie, samoloty nie są w stanie wylądować na lotnisku. Zresztą nie tylko Lukla jest problemem. W Kathmandu, szczególnie nad ranem, także zdarzają się mgły, które w połączeniu z zanieczyszczeniami tworzą gęsty smog i samoloty w ogóle nie ruszają w dalszą trasę.

 

Start przy pogarszającej się pogodzie, ostatni wylot tego dnia

fot. Ola Bielecka

Zdarza się, i to wcale nie rzadko, że turyści czekają w Lukli tydzień lub dwa na możliwość powrotu do Kathmandu. A często mają w zapasie tylko jeden lub dwa dni przed lotem międzynarodowym i powrotem do kraju. Oczywiście z Lukli do Kathmandu można dostać się drogą lądową. Zajmuje to około 5 do 6 dni. Nikt jednak nie korzysta z tej opcji, czekając i wierząc, że pogoda się poprawi.

Ucieczka do cywilizacji

Jeden z moich znajomych powiedział kiedyś, że wylot z Lukli przypomina ucieczkę z ogarniętego wojną Wietnamu, kiedy na lotnisku pozostał tylko jeden samolot, który ma szanse odlecieć. A chcących uciekać jest czterdzieści razy więcej. Nie ujęłabym tego lepiej.

Dwa lata temu cały świat i media obiegła informacja o tysiącach turystów uwiezionych w Lukli. Ja akurat byłam wtedy jeszcze kilka dni drogi od tego miejsca, wysoko w górach. Na szczęście na dwa dni przed moim dotarciem do Lukli, samoloty zaczęły powtórnie latać.

 

Wschód słońca w Lukli w oczekiwaniu na samolot

fot. Ola Bielecka

Pamiętam, że wtedy zaczynało robić się nieciekawie. W lodżach brakowało miejsc do spania, a ich właściciele rozstawiali namioty dla kolejnych trekkersów schodzących z gór. Po jakimś czasie, nie było nawet wolnych namiotów. Zaczynały kurczyć się zapasy jedzenia, gdyż samoloty, które przywożą żywność, nie latały...

Łapówki i matactwa

W naszym kraju tamta sytuacja była komentowana w mediach z jeszcze jednego powodu. Otóż dwóch Polaków nagrało w Lukli na smartfonie rozmowę, w której ktoś z przedstawicieli linii lotniczych, chciał wyłudzić od nich łapówkę. W zamian oferował priorytetowe miejsce na liście przelotów, mimo że już mieli bilet na ten lot i tym samym miejsce powinno być gwarantowane.

Sprawę komentowała nawet ogólnopolska telewizja. Wszyscy byli bardzo poruszeni, że taka sytuacja miała w ogóle miejsce. Rozbrzmiewały głosy. że biedni, uwięzieni w górach turyści narażani są na niecne postępki lokalnych bossów linii lotniczych. Niemoralne to i niegodne. Owszem, z tym się zgodzę. Ale ta sytuacja wydała mi się dziwna z co najmniej dwóch powodów.

Pierwszy jest taki, że Nepal to kraj gdzie zarówno dawanie, jak i branie łapówek jest na porządku dziennym i wszyscy o tym wiedzą, a już na pewno osoba, która spędziła tam co najmniej dwa tygodnie. Drugi powód jest taki, że oczekiwanie poprawnego zachowana od wszystkich bez wyjątku, w czasie gdy ponad tysiąc osób czeka na powrót do cywilizacji, a każdy samolot zabiera tylko 16 osób, jest wielce optymistycznym życzeniem.

Każda z tych tysiąca osób miała zakupiony powrotny bilet do swojego kraju, który przepadłby, jeśli nie stawiłaby się na czas na lotnisku w Kathmandu. Każdy był zmęczony, zziębnięty i brudny po dwu lub więcej tygodniowym trekkingu czy wspinaczce. Oczekiwanie, że ci ludzie oraz pozostali, od których pośrednio zależał ich powrót, będą się zachowywać poprawnie; jedni czekać cichutko na swoją kolej, nie chcąc za wszelka cenę wydostać się z Lukli, a drudzy nie zrobić interesu życia na lewych biletach, było grubą przesadą.

Know how

Zatem jak wygląda ucieczka z Lukli? Bo niewątpliwie za każdym razem to jest ucieczka. Być może ktoś, kto osobiście nie organizuje wszystkiego, nigdy nie zobaczy zależności, jakie muszą zaistnieć, by móc się stamtąd wydostać. Ale po kolei.

Wieczór przed wylotem. Wszyscy docierają do Lukli. To koniec trekkingu lub wspinaczki. Ludzie są zmęczeni, głodni, brudni, ale szczęśliwi. Dlatego chcą się bawić i uczcić ostatni dzień w górach. Co prawda desperacko pragną wrócić do Kathmandu, by w hotelu wyspać się w końcu w normalnym łóżku, zjeść coś porządnego i nade wszystko wykąpać się. Ale ostatnią noc zwykle poświęcają na zabawę.

W porównaniu do ascetycznych wiosek powyżej, Lukla to prawdziwa metropolia. Działa tu Starbucks i Irish Pub. Poza tym miejsc do zabawy nie brakuje. Zdecydowana większość trekkersów bawi się w nich do białego rana. Ale ci co sprytniejsi lub ci, którzy są bardziej przewidujący zostawiają świętowanie na Kathmandu. Głównie dlatego, by zaoszczędzić gotówkę. Impreza w Lukli kosztuje, ceny piwa są astronomiczne, a pieniądze w kieszeni mogą się jeszcze bardzo przydać.

Poza tym rano trzeba wcześnie wstać. I tak naprawdę nie jest ważne, o której godzinie planowany jest nasz rejs. Na lotnisku zawsze warto być wcześniej. A to dlatego, że dzieją się tam rzeczy nieprzewidziane. Kogoś z pasażerów brakuje, ktoś zaspał, spóźnił się i są wolne miejsca, które można wykorzystać.

 

Śmigłowiec odlatujący z turystami z Lukli

fot. Ola Bielecka

Już około 6 rano warto być na lotnisku. Linie lotnicze obsługujące loty do Lukli sprzedają bilety na pierwszy, drugi i trzeci rejs. Te na pierwszy są oczywiście dużo droższe. Nikt jednak nie mówi turystom, że pierwszy rejs tak naprawdę składa się z 3 do 4 lotów. I nie wiadomo na który „pierwszy” rejs mamy bilet.

Linie lotnicze dysponują zwykle jednym lub dwoma samolotami. Łatwo więc policzyć, że jeśli lot tam i z powrotem zajmuje około godziny, a pierwszy samolot wyruszy z Kathmandu o 7 rano, mając bilet na pierwszy rejs można wylecieć około 11. Jest to godzina, kiedy nad Luklą zaczynają zbierać się już chmury i pogoda stopniowo pogarsza się.

Na lotnisku trzeba walczyć o swoje. Przepychanki i kłótnie są tu na porządku dziennym. To czy pracownik linii lotniczej weźmie do ręki nasze paszporty czy czyjeś inne często zależy od tego, jak bardzo asertywni będziemy.

Istnieje także dokument zwany listami pasażerów na kolejne rejsy. Na taki dokument zostajemy wpisani w Kathmandu kupując bilet. Listy z Kathmandu mają być na bieżąco przekazywane do Lukli, jednak w praktyce wygląda to tak, że zgadzają się nazwiska i liczba osób, a numer lotu ulega zmianie. W Lukli tworzone są nowe listy z inną kolejnością nazwisk. Niezwykle trudno jest dowiedzieć się, kto tak naprawdę zarządza tymi listami i od kogo zależy ich wygląd.

Łatwo jest dać się nabrać i negocjować swoją pozycję na liście z niewłaściwą osobą. Nie wspomnę już o łapówkach, które daje się i bierze, co jest tam na porządku dziennym. Każdy chce zarobić, a listy pasażerów to świetny biznes. Wystarczy tylko przekonać odpowiednią ilość osób, że akurat od tej osoby coś rzeczywiście w Lukli zależy. Drugą sprawą jest fakt, że nawet jeśli uda nam się dotrzeć do odpowiedniej osoby, ta często wzięła już kilka łapówek obiecując to samo miejsce w samolocie więcej niż jednej osobie. Następnego dnia rozłoży ręce i wzruszy ramionami, a nikt nie będzie miał czasu na to, by kłócić się pieniądze.

Gdy nie latają samoloty, zostaje jeszcze jedna szansa, śmigłowce. Te mogą latać w dużo gorszej pogodzie. Ale niestety kosztują. Cena z rejs zaczyna się od kilkuset dolarów na osobę, ale co zrobić gdy czeka na nas lot do kraju, na który nie możemy się spóźnić? Ostatnio ten biznes rozwinął się w Lukli na potęgę. Okazało się bowiem, że przy złej pogodzie chętnych na zastępczy lot śmigłowcem nie brakuje.

Lukla i jej lotnisko to fascynujące miejsce, wielu osobom udaje się tu dolecieć i wrócić bez większych problemów. Ci nigdy nie dowiedzą się, co dzieje się w cieniu budynków lotniska. Można mieć farta, a można utknąć w górach na długie tygodnie. Jedno jest pewne – Lukla jest nieprzewidywalna nie tylko ze względu na pogodę.